Viễn Trình lới làn gió dễ thương qua ẩn dụ (metaphor) – Tamar Lê
Từ hồi còn bé tôi rất thích đọc những bài thơ và ngôn từ trong thơ vì nó rất quyến rũ và “sáng tạo một cách lạ kỳ.” Tôi cũng tập tểnh cố làm thơ ‘xem sao’ nhưng khi viết xong thì thẩy thơ mình luộm thuộm quá, vừa khô khan mà vừa ‘quê quê’ không dám cho bạn bè đọc, vì sợ chúng nó sẽ cười làm mình mất mặt.
Khi học gần qua trung học, một hôm cô giáo dạy văn giải thích vai trò của từ ẩn dụ (metaphors) trong thơ, tôi lại thích thơ và cảm phục hơn khi thấy thi sĩ nhìn đời sống tình cảm và tâm lý qua ẩn dụ (metaphors) như những làn sóng trên biển khơi. Thí dụ như:
- Death is the mother of beauty.
- Tình yêu là bể khổ.
- Không có trường nào quý hoá hơn trường đời.
- Yêu là chết trong lòng một ít.
- Death is the mother of beauty.
- Le temps de l’amour
Cơ sở của phép ẩn dụ không nằm trong ngôn ngữ, mà trong thể cách chúng ta khái niệm hóa lĩnh vực tinh thần này theo khía cạnh khác … ngay cả khi mình rời xa trải nghiệm vật lý cụ thể và bắt đầu nói về những điều trừu tượng hoặc cảm xúc, thì sự hiểu biết về ẩn dụ là tiêu chuẩn.
“The locus of metaphor is not in language at all, but in the way we conceptualize one mental domain in terms of another… as soon as one gets away from concrete physical experience and starting talking about abstractions or emotions, metaphorical understanding is the norm.” (George Lakof, The Contemporary Theory of Metaphor).
Đọc bài thơ mới sáng tác sau đây của Viễn Trình, tôi vừa nghe, vưà thấy, vừa cảm nhận cái tế nhị, sâu sắc và đa chiều trong thễ cách ẳn dụ mà anh dùng, như ‘Gọi người về hoà nhịp với nhớ nhung’; ‘Tình đã chết mà chưa hề tẩm liệm’, hay ‘Mang khối tình thênh thang từ hạ giới!’
Sáng Chủ Nhật uống cà phê với vịt
Gọi người về hoà nhịp với nhớ nhung
Nghe rất gần từ giữa chốn lao lung
Em nghiệt ngã ân cần ôm kỷ niệm
Tình đã chết mà chưa hề tẩm liệm
Môi khép rồi mà nụ vẫn thơm ngoan
Mùi cà phê gợi ký ức thiên đàng
Mang khối tình thênh thang từ hạ giới!
VIỄN TRÌNH
