Lê Tây Sơn
20 tháng 4, 2022
Qua kết nối lắt léo bằng vệ tinh của Mỹ, Thiếu tá Serhiy Volyna thuộc lữ đoàn thủy quân lục chiến biệt lập số 36, cho tờ The Washinton Post biết lực lượng bảo vệ Nhà máy thép Azovstal của ông vẫn chiến đấu kiên cường. “Chúng tôi không bao giờ hạ vũ khí và không lặp lại sai lầm khi quá tin vào sự đảm bảo của người Nga, chỉ để thấy họ phá vỡ lời hứa và nổ súng. Không ai tin người Nga nữa!” – ông nói. Đối thủ của Volyna là tướng Nga Mizintsev, người được mệnh danh là “tên đồ tể của Mariupol”.
Cuộc đối đầu không cân sức
Ngày 19 Tháng Tư, Nga tuyên bố “giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến ở Ukraine đã được tiến hành”, mở đầu bằng cuộc tấn công vào các khu vực quan trọng ở phía đông, điều mà các quan chức cấp cao của Bộ Quốc phòng Mỹ cho rằng chỉ là “khúc dạo đầu” cho cuộc tấn công lớn và rộng hơn.
Khi cấp tập bắn phá miền đông Ukraine bằng pháo tầm xa và không kích, Nga đã đưa tối hậu thư cho các điểm kháng cự của Ukraine ở thành phố cảng phía nam Mariupol phải đầu hàng. Nhưng chỉ huy quân đội Ukraine tại đó nói với The Washington Post binh sĩ của ông sẽ không buông vũ khí và “sẽ tiếp tục hoàn thành bất cứ nhiệm vụ quân sự nào được giao”.
Mariupol là “chìa khóa” giúp phá thế bế tắc của Nga ở miền đông Ukraine. Chiếm được nó sẽ tạo cho Nga một hành lang đất liền nối bán đảo Crimea đã bị Nga đơn phương sáp nhập với vùng Donbas.
Cũng ngày 19 Tháng Tư, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố Moscow sẽ sớm giải phóng hoàn toàn Donetsk và Luhansk ở phía đông. Thống đốc khu vực Luhansk xác nhận thành phố Kreminna đã rơi vào tay lực lượng Nga, mở đường cho quân Nga tiến về Kramatorsk, thủ phủ vùng Donbas.
Theo truyền thông nhà nước Nga, tướng Mikhail Mizintsev, người đứng đầu Trung tâm Kiểm soát Phòng thủ Quốc gia Nga (National Defense Control Center) – cũng là người chỉ huy cuộc vây hãm thành phố Mariupol, một trong những chiến trường khốc liệt nhất của cuộc chiến – cho biết các lực lượng Nga đã cho nhóm phòng thủ Ukraine một thời hạn chót mới để đầu hàng là 2 giờ chiều ngày 20 Tháng Tư giờ địa phương với “đảm bảo tính mạng, an toàn và điều trị y tế cho họ”. Mizintsev nói thêm: “Kết cục của những kẻ ngoan cố sẽ rất bi thảm nếu họ không chịu đầu hàng”. Đây là lần thứ hai trong vài ngày người Nga ra tối hậu thư cho lực lượng phòng thủ Mariupol. Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cho biết: “Khi hạn chót tối hậu thư thứ nhất qua đi, Nga đã không kích nhà máy thép bằng loại bom chống hầm ngầm cực mạnh. Có hàng trăm thường dân đang trú ẩn bên trong”.
Cả tháng qua, quân Nga đã cố gắng chiếm Mariupol mà không thành công. Sau vụ soái hạm Moskva bị bắn chìm, Nga muốn có chiến thắng quân sự ở đây để phục hồi uy tín của một siêu cường quân sự nhưng cũng thất bại.
Các tối hậu thư rơi vào lỗ tai điếc
Bị bao vây bởi người Nga, chỉ huy nhóm quân phòng thủ Ukraine ở Mariupol mô tả cuộc sống bên trong nhà máy thép là “cực kỳ khó khăn”. Lực lượng Ukraine bảo vệ thành phố bị quân Nga bao vây tứ phía và hứng chịu đạn bom suốt ngày đêm, nhưng ông khẳng định sẽ không đầu hàng dù Nga có đưa ra bao nhiêu tối hậu thư nữa. Đã có tin giả trên truyền thông Nga và phương Tây cho biết khoảng một ngàn lính thuỷ quân lục chiến Ukraine ở Mariupol ra đầu hàng, nhưng sự thực không phải thế. Họ vẫn chiến đấu kiên cường.
Trong lời bộc bạch thật lòng nhất với truyền thông phương Tây, Volyna đã gửi lời khẩn cầu tha thiết tới các nhà lãnh đạo thế giới, đặc biệt là Tổng thống Biden là hãy tìm lối ra an toàn cho người dân bị kẹt trong thành phố. Volyna, người đã chiến đấu ở Mariupol kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược, đã tiết lộ về cuộc sống của binh lính và hàng trăm thường dân, bao gồm cả phụ nữ và trẻ em vẫn còn trú ẩn bên trong nhà máy thép. Ông nói: “Người Nga sử dụng pháo binh, tên lửa, pháo từ tàu chiến hải quân và nhiều hệ thống khác nhau để tấn công với sự yểm trợ của xe tăng và xe chiến đấu bộ binh nhắm xuyên thủng hệ thống phòng thủ của chúng tôi nhưng không thành công”.
Ông cho biết nhà máy hiện có ít nhất 500 người bị thương, gồm cả dân thường. “Họ ở dưới tầng hầm và không được điều trị đúng mức vì thiếu thuốc men. Binh lính và dân thường sống trong hệ thống đường hầm an toàn dưới lòng đất và chỉ được cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế tối thiểu” ông nói. Nhưng Volyna từ chối tiết lộ số chiến binh trong nhà máy, trong đó có cả người của trung đoàn Azov nổi tiếng (lực lượng bị Nga căm ghét nhất, gọi là phát xít và thề tiêu diệt), một bộ phận của lực lượng bảo vệ quốc gia Ukraine, một số cảnh sát và biên phòng.
Ông gọi tình huống ở nhà máy là là “bi kịch” và “nguy cấp”, đồng thời “kêu gọi mạnh mẽ” Tổng thống Biden hãy giúp cứu những dân thường bị kẹt ở đây. “Điều này chỉ có thể làm được bằng một hoạt động quân sự với tất cả các phương tiện quân sự cần thiết hoặc một thỏa thuận chính trị với một quốc gia khác hoặc một tổ chức phi quân sự đảm bảo cho người Ukraine rời đi an toàn. Chúng tôi rất hy vọng Tổng thống Biden sẽ lắng nghe và giúp giải quyết tình thế của chúng tôi – Volyna nói – Chúng tôi tin rằng ông Biden là một trong số ít người có thể hoá giải bế tắc trong một thời gian ngắn”.
Nhà máy thép Azovstal có từ thời Liên Xô, được xem thuộc số nhà máy luyện kim lớn nhất châu Âu, trải dài trên bốn dặm vuông dọc bờ sông. Bây giờ nó đóng vai trò pháo đài trú ẩn. Trước khi trở thành chiến trường quan trọng và được cả thế giới chú ý, nhà máy thép là chủ lực của nền kinh tế thành phố, tạo công ăn việc làm cho hàng chục ngàn người.
Không có sự trợ giúp và bị cắt đứt với thế giới bên ngoài, những người lính và dân thường phải dựa vào nhau để tồn tại. Volyna ngủ 2-3 tiếng mỗi đêm trong tầng hầm ẩm ướt cùng các đồng đội. “Chúng tôi tiết kiệm nước, hỗ trợ lẫn nhau và cố gắng giúp nhau nhiều nhất có thể. Mọi người vì nhau và rất đoàn kết”. Ông cho biết tinh thần của các binh sĩ vẫn ở mức cao. “Chúng tôi nhận thức được thực tế chiến trường một cách bình tĩnh và thề tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu”.
Tổng thống Zelensky và Thị trưởng Mariupol Vadym Boichenko cho biết cuộc tấn công kiên trì của Nga vào Mariupol đã khiến 20,000 dân thường thiệt mạng. Quân đội Nga bắn vào cả những người dân không vũ khí và ngăn chặn các nỗ lực viện trợ nhân đạo.
Thành phố gần như bị bứng khỏi mặt đất. Nhiều người nằm dưới đống đổ nát của những ngôi nhà bị cháy. Những cây thánh giá mọc lên trong sân, trên tường, và những ngôi mộ mới tạm bợ là chỉ dấu về sự mất mát của nhân mạng đau thương.
L.T.S.