Cù Tuấn, biên dịch
19-6-2023
Tuần này, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky xác nhận rằng cuộc phản công được chờ đợi từ lâu của Ukraine đã bắt đầu. Quân Ukraine đang cố gắng giành lại lãnh thổ bằng cách tấn công tiền tuyến của Nga và tìm kiếm những điểm yếu.
Cho đến nay, quân Ukraine thông báo đã chiếm lại một số ngôi làng ở vùng Donbas, bao gồm các làng Blahodatne, Makarivka, Neskuchne và Storozhov ở tỉnh Donetsk, cũng như Lobkove, Levadne và Novodrivka ở tỉnh Luhansk. Giao tranh cũng đang diễn ra ở phần đông nam của mặt trận ở Zaporizhzhia, thuộc tỉnh cùng tên.
“Quân Ukraine hiện chỉ đang thăm dò hệ thống phòng thủ của Nga. Nicolò Fasola, một nhà nghiên cứu tại Đại học Bologna, người có nghiên cứu tập trung vào các chiến lược quân sự của Nga, cho biết họ đang đạt được những đột phá nhưng không phải là những bước tiến mang tính quyết định. Những bước đột phá quân Ukraine đạt được đã được bản địa hóa”.
Để có thể phản công thực sự, Ukraine sẽ phải xuyên thủng các tuyến phòng thủ kiên cố của Nga và nhanh chóng phân phối lại lực lượng của họ.
Fasola nói: “Một khi quân Ukraine xác định được điểm đột phá có thể xảy ra, một trong những yếu tố quan trọng dẫn đến thành công sẽ là khả năng tái triển khai và tập trung lực lượng của họ, vốn hiện đang trải rộng trên toàn bộ tuyến tấn công. Việc này sẽ phụ thuộc vào mức độ hiệu quả và các con số”.
Trong hầu hết các trận chiến, quân đội phòng thủ có lợi thế chiến lược nên việc tấn công sẽ gây tốn kém về người cho quân Ukraine. Kể từ chiến dịch phản công cuối cùng của Ukraine vào mùa thu năm ngoái, trong đó chứng kiến việc tái chiếm thành công 7.500 dặm vuông ở vùng Kharkiv, Nga đã có thời gian chuẩn bị và cũng có một đợt tổng động viên bổ sung, mặc dù Moscow cho biết họ sẽ không gửi bất kỳ lính nghĩa vụ mới nào tới Ukraine.
Các chuyên gia nói với TIME rằng một chiến lược tiềm năng mà Ukraine có thể nghĩ đến là cố gắng phá bỏ cây cầu trên đất liền nối đất liền Nga với bán đảo Crimea. Điều này sẽ đặc biệt có lợi cho Ukraine vì nó sẽ khiến Moscow gặp khó khăn hơn trong việc phối hợp tấn công với quân đội ở Crimea. Nhưng kế hoạch trở nên phức tạp vì việc đập Kakhovka bị phá hủy vào tuần trước đã hạn chế khả năng tiến công của các lực lượng Ukraine ở phía nam.
Nga cũng đã xây dựng các công sự kiên cố dọc theo chiến tuyến dài 600 dặm, mà các nhà phân tích quân sự Seth G. Jones, Alexander Palmer và Joseph S. Bermudez Jr. nói với tờ New York Times là “công trình phòng thủ quy mô nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến II”.
1. “Chúng ta đang bước vào lãnh thổ không xác định”
Đối với người Ukraine, nhiệm vụ phía trước sẽ rất khó khăn. Ngoài những khó khăn cố hữu của chiến tranh tấn công, như Nga đã phát hiện ra khi tiến quân tới Kyiv năm ngoái, là việc Ukraine thiếu sức mạnh không quân. Vald Mykhnenko, giáo sư địa lý và kinh tế chính trị tại Đại học Oxford, người cũng đến từ Ukraine, cho biết: “Điều đáng lo ngại là đây là hoạt động quân sự quốc tế lớn đầu tiên ở quy mô này được thực hiện mà không có nhiều sự hỗ trợ của không quân. “Chúng ta đang bước vào lãnh thổ chưa được xác định nếu nói về chiến lược quân sự”.
Do không có sự hỗ trợ từ trên không, nên quân Ukraine rất khó để biết quân Nga dự định sử dụng loại vũ khí nào từ hệ thống phòng thủ của họ. Ngoài ra, mìn do quân Nga gài có thể gây nguy hiểm khi bộ binh tiến lên. Mykhnenko nói: “Ngay cả khi bạn rà phá xong bãi mìn, quân Nga vẫn có thể cài lại cả bãi mìn chỉ sau một đêm”.
Các quan chức Hoa Kỳ nói với New York Times rằng đòn tấn công chính của cuộc phản công vẫn chưa bắt đầu, với lý do thiếu các đội hình xe bọc thép lớn tham gia vào các cuộc tấn công. Điều đó có nghĩa là vẫn còn quá sớm để biết liệu cuộc phản công có thành công hay không.
Nhưng Mykhnenko nói rằng cho đến nay kết quả là rất đáng khích lệ. “Tôi nghĩ rằng nếu chúng ta so sánh 100 km2 mà bộ tham mưu Ukraine cho biết đã được giải phóng trong tuần này với 600 km2 mà Nga đã giành được trong vòng 6 tháng trước đó, thì kết quả vậy là khá tốt”, ông nói, đề cập đến ước tính của chính mình dựa trên việc quân đội Nga đã tiến được bao xa trong sáu tháng trước cuộc phản công.
Tuy nhiên, bất kể điều gì xảy ra tiếp theo, các chuyên gia đều đồng ý rằng vũ khí phương Tây sẽ rất quan trọng đối với tương lai của Ukraine. Fasola nói: “Các nguồn lực của phương Tây sẽ là chìa khóa cho sự thành công của cuộc phản công này, nhưng hãy lưu ý rằng rất nhiều nguồn lực đó sẽ bị phá hủy”.
Ukraine đã mất các xe bọc thép, bao gồm cả xe bọc thép Bradleys do Mỹ cung cấp, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin cho biết trong một cuộc họp báo hôm thứ Năm 13/6. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng Nga đang thổi phồng quá cao những thiệt hại của Ukraine và Ukraine vẫn còn có “rất nhiều năng lực chiến đấu”.
Tuy nhiên, các nhà phân tích nói với TIME rằng ngay cả trong trường hợp tốt nhất đối với Ukraine, nước này khó có thể chiếm lại toàn bộ lãnh thổ của mình trong cuộc phản công lần này.
Mykhnenko nói: “Áp lực và mức độ kỳ vọng đối với quân đội Ukraine là rất cao. “Tôi chỉ hy vọng chúng ta hạ thấp một chút những kỳ vọng đó và không yêu cầu họ chiếm lại Mariupol trong một tuần, và chiếm lại bán đảo Crimea vào tuần sau. Mọi người nên hiểu rằng việc này sẽ mất hàng tháng trời chứ không phải một hoặc hai tuần đâu”.