Huyền Anh
Các cuộc thăm dò mới nhất ở Mỹ cho thấy hơn 60% cử tri Mỹ tin rằng Washington nên chính thức công nhận Đài Loan là một quốc gia có chủ quyền. Tuy nhiên, khi Ngoại trưởng Mỹ đến thăm Bắc Kinh gần đây, ông đã nhắc lại với các nhà lãnh đạo Trung Quốc rằng chính sách ‘Một Trung Quốc’ lâu nay của Mỹ không thay đổi và Mỹ không ủng hộ Đài Loan độc lập. Trong khi đó, một số học giả cho rằng Mỹ nên áp dụng chính sách ‘một quốc gia, hai chế độ’.
Công ty thăm dò dư luận Rasmussen Report hôm 26/6 đã công bố kết quả cuộc thăm dò (thực hiện từ ngày 20/6 đến 22/6 với 1.046 cử tri trên khắp nước Mỹ) qua điện thoại và trực tuyến về câu hỏi “Mỹ có nên chính thức công nhận Đài Loan là một quốc gia có chủ quyền và độc lập, tách rời khỏi Trung Quốc hay không”. Kết quả cho thấy 64% số người được hỏi đồng ý, 14% phản đối và 22% không chắc chắn.
Hãng tin Newsmax hôm 28/6 đưa tin, trong kết quả thăm dò của Rasmussen Report, tỷ lệ đảng viên Cộng hòa ủng hộ việc Hoa Kỳ nên chính thức công nhận Đài Loan là 71%, cao hơn so với đảng Dân chủ (62%).
Trong khi đó, tỷ lệ đảng viên Đảng Dân chủ phản đối quan điểm này là 13%, cao hơn so với đảng viên Đảng Cộng hòa (11%).
Đối với câu hỏi “Khả năng Trung Quốc xâm lược Đài Loan trong vài năm tới là bao nhiêu”, 71% số người được hỏi cho rằng rất có khả năng, 17% cho rằng khó xảy ra và 13% không chắc chắn. Trong đó, Đảng viên Đảng Cộng hòa chiếm 42%, Đảng viên Đảng Dân chủ 24% và cử tri độc lập 29%.
Về câu hỏi “Mỹ có nên sử dụng lực lượng quân sự để bảo vệ Đài Loan khỏi sự xâm lược của Trung Quốc hay không”, có 37% ủng hộ, 31% phản đối và 32% không chắc chắn. Trong đó, Đảng viên Đảng Cộng hòa chiếm 42%, Đảng viên Đảng Dân chủ 24% và cử tri độc lập chiếm 29%.
Mỹ nên ủng hộ chính sách ‘một quốc gia, hai chế độ’
Trong một cuộc phỏng vấn với đài VOA, ông Mark Stokes, Giám đốc điều hành Viện nghiên cứu Dự án 2049, cơ quan cố vấn về các vấn đề an ninh châu Á, cho biết ông muốn nhắc nhở rằng không nên quân sự hóa quá mức vấn đề Eo biển Đài Loan. Mặc dù có tồn tại vấn đề quân sự, nhưng từ góc độ chính trị, việc Mỹ và Trung Quốc đối thoại là điều rất tốt.
Ông Shi Mingkai, cựu Giám đốc phụ trách các vấn đề Trung Quốc, Mông Cổ và Đài Loan tại Văn phòng Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng về An ninh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, cho biết: “Chưa ai từng nói rằng việc duy trì quan hệ bình thường, ổn định và mang tính xây dựng với chính phủ của cả hai bờ Eo biển Đài Loan là không phù hợp với chính sách ‘Một Trung Quốc’. Chính sách ‘Một Trung Quốc’ chưa bao giờ và không nên là trò chơi có tổng bằng không. Chúng ta có thể duy trì quan hệ bình thường với cả hai bên”.
Ông nói: “Đài Loan là một quốc gia độc lập, có chủ quyền theo hiến pháp hiện hành của Trung Hoa Dân Quốc. Hoa Kỳ nên làm nhiều hơn nữa để cân bằng tính hợp pháp của cả bờ Eo biển cũng như điều chỉnh các chính sách của mình để phản ánh đúng thực tế hơn về hai chính phủ hợp pháp ở hai bờ Eo biển Đài Loan”.
Bắc Kinh đã cáo buộc Washington không tôn trọng các cam kết trong Ba Thông cáo chung Mỹ – Trung và đã nhiều lần thêm các thuộc tính như “Đạo Luật Quan hệ Đài Loan” và “Sáu đảm bảo” vào chính sách “Một Trung Quốc”. Điều này đồng nghĩa với việc phá vỡ chính sách “Một Trung Quốc”.
Ông Shi Mingkai nói: “Đúng vậy, điều đó thật đáng buồn. Hoa Kỳ lẽ ra không nên hủy bỏ sự công nhận Trung Hoa Dân Quốc vào năm 1979. Đáng lẽ chúng ta không bao giờ nên như vậy. Mỹ nên chọn cái gọi là chính sách “một quốc gia, hai chế độ” của Mỹ. Theo chính sách này, Mỹ có thể duy trì quan hệ bình thường với cả hai bên”.
Ông Shi Mingkai nói rằng những gì ĐCSTQ đang làm là cố gắng gây ảnh hưởng đến Đài Loan thông qua cưỡng chế. Ông nói ông không thấy người Đài Loan tranh cãi về việc thay đổi hiến pháp hay tên gọi của đất nước, mà chỉ đơn giản muốn duy trì hiện trạng của Eo biển Đài Loan.
Ngoại trưởng Blinken: Mỹ sẽ giúp bảo vệ Đài Loan
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Blinken gần đây đã đến thăm Trung Quốc và tuyên bố rằng Hoa Kỳ tiếp tục phản đối bất kỳ sự thay đổi đơn phương nào đối với hiện trạng của cả hai bên bờ Eo biển Đài Loan và không ủng hộ nền độc lập của Đài Loan.
Tại một hội nghị chuyên đề của Hội Đồng Quan hệ Đối ngoại (Council on Foreign Relations) hôm 28/6, ông Richard Haas, chủ tịch Hội đồng, đã chỉ ra rằng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã 4 lần tuyên bố rằng quân đội Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ bảo vệ Đài Loan nếu ĐCSTQ xâm lược hòn đảo, nhưng Nhà Trắng sau mỗi lần đó đều đính chính rằng chính sách của Mỹ đối với Đài Loan là không đổi. Ông Hass cũng thúc giục ông Blinken làm rõ chính sách hiện tại của Hoa Kỳ về Đài Loan.
Ông Blinken nhắc lại tuyên bố nhất quán của Mỹ đối với Đài Loan: “Hoa Kỳ tiếp tục theo đuổi chính sách Một Trung Quốc dựa trên Ba thông cáo chung Mỹ – Trung, Đạo luật Quan hệ Đài Loan và Sáu đảm bảo”.
Ông Haas tiếp tục hỏi rằng, theo chính sách Một Trung Quốc, liệu Hoa Kỳ có thể nói rõ với Trung Quốc rằng họ sẽ ủng hộ Đài Loan nếu Trung Quốc sử dụng vũ lực hay không. Đáp lại, ông Blinken nói rằng: “Mỹ ủng hộ Đài Loan, điều này được thể hiện rõ ràng không chỉ bằng lời nói mà còn thông qua hành động”.
Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh rằng chính sách lâu dài của Hoa Kỳ theo “Đạo luật Quan hệ Đài Loan” là đảm bảo rằng Washington sẽ làm mọi thứ cần thiết để hỗ trợ Đài Loan tự vệ. Chính sách này “phần lớn phụ thuộc vào những gì Bắc Kinh làm và không làm, vốn được thiết kế ngay từ đầu, bao gồm cả trong Ba thông cáo chung Mỹ – Trung”.
Bên cạnh đó, ông Blinken cho biết kể từ năm 2016, Bắc Kinh đã có những hành động nhằm thách thức hiện trạng trên Eo biển Đài Loan. Một khi bất kỳ bên nào ở Eo biển Đài Loan phá vỡ nguyên trạng, điều đó có thể dẫn đến khủng hoảng kinh tế toàn cầu.
Khi đề cập đến quan hệ Mỹ – Trung, ông cho rằng việc kiềm chế Trung Quốc không có lợi cho Mỹ, mục tiêu của chính phủ Mỹ vẫn là “cùng tồn tại hòa bình” để đảm bảo cạnh tranh không biến thành xung đột.
Trong khi đó, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Châu Á – Thái Bình Dương chỉ ra rằng chuyến thăm của ông Blinken tới Trung Quốc đã truyền đạt rõ ràng lập trường của Mỹ về vấn đề Eo biển Đài Loan.
Ông cho biết cuộc bầu cử Tổng thống Đài Loan đang cận kề, do đó cục diện địa chính trị sẽ bước vào giai đoạn nhạy cảm. Ông kêu gọi các bên cần hành động có trách nhiệm, cho dù bất kể ai đắc cử thì phía Mỹ đều mong muốn được hợp tác với Đài Loan.
Huyền Anh tổng hợp