Viên Minh
Gần đây, Ukraine đã triển khai Lữ đoàn xung kích số 82, lực lượng tinh nhuệ ở mặt trận phía Nam. Lữ đoàn này được trang bị xe tăng Challenger 2 của Anh, xe chiến đấu bộ binh bọc thép Stryker của Mỹ và xe chiến đấu bộ binh bánh xích Schützenpanzer của Đức. Có thể nói đây là đơn vị cực kỳ tinh nhuệ của Ukraine, đang tham gia các hoạt động quân sự ở vùng Robotyne của Zaporozhye ở miền nam. Đây chính là cú đấm thép của quân đội Ukraine trong cuộc phản công giằng co quyết liệt đã kéo dài hơn 3 tháng qua. Nó có thể gây ra cho Nga những mối lo vô cùng lớn.
Dù Ukraine công bố rất ít thông tin về Lữ đoàn xung kích 82, nhưng các tài liệu của Mỹ bị rò rỉ từ chiến trường đang góp phần tạo nên danh tiếng cho đơn vị đặc biệt này. Lữ đoàn 82 gồm khoảng 2.000 quân, trước đây thuộc lực lượng dự bị và sở hữu nhiều thiết bị tiên tiến do phương Tây cung cấp.
Đây cũng là một trong những đơn vị mới được Ukraine thành lập vào tháng 3 năm nay. Một số chiến binh là các cựu binh đã giải ngũ của Lữ đoàn xung kích số 25 và Lữ đoàn xung kích số 80. Toàn bộ lực lượng chiến đấu này được huấn luyện tại Anh. Tài liệu rò rỉ của Lầu Năm Góc từ tháng 2 và tháng 3 năm nay tiết lộ đơn vị này có 90 xe thiết giáp Stryker của Mỹ, trang bị hệ thống pháo tự động tầm bắn chính xác 3.000m, 40 xe thiết giáp Marder do Đức sản xuất, 24 thiết vận xa bánh xích chở quân M113 do Mỹ sản xuất và 14 xe tăng siêu trọng tác chiến chủ lực Challenger của Anh.
Điều này có nghĩa là Lữ đoàn 82 đã sở hữu một nửa số xe bọc thép bộ binh tốt nhất của Ukraine do các đồng minh NATO viện trợ. Và là lữ đoàn duy nhất ở Ukraine sử dụng xe Marder và Stryker. Trong khi đó, các đơn vị khác của Ukraine được trang bị kém hơn nhiều, thường dựa vào các thiết bị thời Liên Xô và thiết bị huy động vốn từ cộng đồng.
Lữ đoàn 82 là lực lượng phản ứng nhanh nhẹn của Ukraine, nhiệm vụ chính của nó là nhanh chóng tiến lên phía trước sau khi mở ra khe hở đột phá. Đây là lý do tại sao khi bắt đầu phát động chiến dịch, Ukraine không tung vào Lữ đoàn 82 mà là Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 47.
Lữ đoàn 82, cùng với đơn vị anh em của nó, Lữ đoàn tấn công đường không số 46, là một trong những đơn vị chủ lực cuối cùng còn lại mà Bộ Tổng tham mưu Ukraine giữ lại. Ukraine ban đầu vốn hy vọng rằng sau khi quân đội ở tiền tuyến mở ra lỗ hổng, họ sẽ đưa quân đội tinh nhuệ vào trận để tiến lên phía trước, hướng tới Tokmak hoặc thậm chí tiến gần tới Melitopol.
Hiện tại, đối với Ukraine, việc đột phá các mặt trận tiền tuyến của Nga càng sớm càng tốt là ưu tiên hàng đầu. Và lúc này gánh nặng nhiệm vụ đó đổ lên vai Lữ đoàn 82. Trong thời gian gần đây, Ukraine đã tiến về phía bắc và phía đông của khu vực làng Robotyne, lực lượng chính của đợt tác chiến là Lữ đoàn 82. Các binh sĩ Ukraine đang huấn luyện tại Trại Bovington, căn cứ quân sự của Quân đội Anh, tạo dáng trên xe tăng FV 4034 Challenger 2, trong chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Ben Wallace, tây nam nước Anh, vào ngày 22 tháng 2 năm 2023. (Ảnh: BEN BIRCHALL/POOL/AFP via Getty Images)
Hình ảnh các xe tăng Challenger 2 chụp gần làng Robotyne ở phía tây thành phố Zaporizhzhia cho thấy chúng được cải tiến, với việc bổ sung các lồng thép bao bọc bên ngoài nhằm bảo vệ chống lại các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái. Lữ đoàn 82 đã tham chiến gần làng Robotyne, nơi diễn ra nhiều cuộc giao tranh dữ dội và là chiến trường nổi bật mà Ukraine từng tuyên bố đạt được một số thắng lợi.
Sự xuất hiện của Lữ đoàn 82 này dường như đã làm nước Nga chấn động. Các blogger quân sự Nga đều cho rằng Lữ đoàn 82 hoàn toàn có thể đẩy bật các lực lượng phòng ngự của Nga khỏi vị trí. Và việc Ukraine tung ra Lữ đoàn thiện chiến này cho thấy họ đang đặt cược tất cả vào ván cờ quyết định này – được ăn cả ngã về không. Lữ đoàn 82 dường như là một lực lượng “mũi nhọn” nhằm chọc thủng hàng phòng thủ dày đặc của Nga, giúp quân đội Ukraine giải quyết tiếp trận địa trên chiến trường.
Khi Ukraine bắt đầu phản công, trên chiến trường chúng ta thấy xe tăng chủ lực Leopard 2 và xe bọc thép M2 Bradley. Đây đều là những trang bị vũ khí của Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 47. Gần đây chúng đã nhường chỗ cho xe tăng chủ lực Challenger 2 của Anh và xe chiến đấu bộ binh bọc thép Stryker của Mỹ. Những vũ khí này đều do Lữ đoàn 82 trang bị. Cuộc chiến đang đi đến những hồi gay cấn nhất, đặc biệt là khi mùa đông đang ở phía trước. Đôi bên đều đang cố gắng tung những cú đòn nặng nề nhất vào nhau trước khi buộc phải trải qua một thời gian hưu chiến bắt buộc vì điều kiện thời tiết.
***
Xe chiến đấu bộ binh Stryker là loại xe bọc thép tám bánh được Hoa Kỳ sử dụng trong thế kỷ 21. Mục đích chính của nó là nhấn mạnh khả năng cơ động mạnh mẽ trên cơ sở đảm bảo mức độ bảo vệ nhất định. Bởi vì là xe bọc thép bánh lốp nên tốc độ tối đa của Stryker có thể đạt tới 100 km/h, thậm chí tốc độ địa hình cũng có thể đạt tới 60 km/h. Ngoài tốc độ nhanh, một đặc điểm khác của xe bọc thép Stryker là trọng lượng nhẹ, trọng lượng của mẫu cơ bản chỉ là 16 tấn. Máy bay vận tải C-17 có thể vận chuyển 4 xe bọc thép Stryker và có thể đến bất kỳ nơi nào trên thế giới trong vòng 96 giờ trong thời gian chiến tranh.
Stryker có sức chứa gồm 11 binh sĩ, trong đó có 2 thành viên tổ lái và 9 lính bộ binh. Xe bọc thép Stryker có nhiều mẫu mã khác nhau vì vũ khí khác nhau, thiết kế hoàn toàn theo mô-đun, có thể trang bị súng chống tăng 105mm, có 9 viên đạn trong máy nạp đạn tự động và có 9 viên đạn dự phòng. Đạn dược trong cabin, tổng cộng là 18 viên. Tốc độ bắn của loại pháo này là 6 phát/phút, có thể tạo ra hỏa lực khủng khiếp trong thời gian ngắn. Hoặc Stryker cũng có thể mang theo súng cối 120mm, hoặc súng xích MK44 30mm.
Hiện tại, trên thế giới có gần 5.000 xe bọc thép Stryker đã được sản xuất, trong đó có 4.500 chiếc đang phục vụ cho Quân đội Hoa Kỳ. Quân đội Hoa Kỳ thậm chí còn tiếp nhận một đơn vị chiến đấu Stryker mới có tên là Lữ đoàn chiến đấu Stryker. Nó có thể phản ứng vô cùng nhanh chóng, trang bị của toàn lữ đoàn có thể được thả hoàn toàn ra tiền tuyến bằng máy bay vận tải C-130. Một máy bay vận tải C1-7 có thể vận chuyển bốn xe bọc thép Stryker cùng lúc. Cả lữ đoàn sử dụng xe Hummer và xe bọc thép Stryker làm phương tiện cơ động, sau khi xuống máy bay có thể trực tiếp tham gia chiến đấu. Đặc trưng của nó có thể được tóm tắt trong ba thuật ngữ, nhanh chóng đến đích, nhanh chóng triển khai và nhanh chóng tác chiến.
Khuyết điểm lớn nhất của Stryker là thiết giáp bảo vệ chưa đủ, lớp giáp của nó chỉ có thể chống lại đạn 14,5mm, tuy nhiên không gặp vấn đề gì trong việc thích nghi với các trận chiến cường độ thấp. Ngoài ra, Lữ đoàn 82 còn được trang bị xe chiến đấu bộ binh bánh xích Schützenpanzer của Đức. Đây là phương tiện chiến đấu bộ binh chủ lực được Tây Đức trang bị từ những năm 1970. Vũ khí chính của nó là một khẩu pháo 20mm và 5 tên lửa chống tăng Milan. Ở Đức, nó hiện đang được thay thế bằng xe chiến đấu bộ binh Puma.
***
Song vũ khí hạng nặng chính của Lữ đoàn 82 là xe tăng Challenger 2 do Vương quốc Anh cung cấp. Xe tăng Challenger 2 là phương tiện chiến đấu chủ lực thế hệ thứ ba do Công ty Vickers của Anh phát triển. Xét về động cơ, nó áp dụng động cơ diesel 1200 mã lực. So với động cơ tua-bin được trang bị trên chiếc M1 của Mỹ và động cơ diesel MTU trên chiếc Leopard 2 của Đức, mã lực hơi có vẻ chưa đủ.
Nhưng không sao cả, Challenger 2 có hai ưu điểm lớn, một là thiết giáp và hai là pháo. Challenger 2 sử dụng bọc thép bằng composite tên Chobham, được giữ bí mật kể từ khi được người Anh phát triển thành công vào giữa những năm 1970. Người ta nói rằng khả năng phòng thủ của thiết giáp Chobham trước đạn xuyên giáp gấp ba lần so với tấm giáp thép sản xuất bằng đầu ban đầu. Bọc thép Chobham là thiết giáp tổng hợp với nhiều cấu trúc, bao gồm thiết giáp hợp kim gang thép chất lượng cao và thiết giáp bằng gốm sứ tổ hợp thành, còn về thành phần cụ thể, cấu trúc và công nghệ xử lý của nó luôn là bí mật hàng đầu.
Vào tháng 3 năm 2003, Lữ đoàn thiết giáp số 7 của Anh gặp phải trận chiến xe tăng lớn nhất trong Chiến tranh Iraq ở khu vực Basra. Iraq có gần trăm xe tăng T55 tham gia, trong khi Anh chỉ có mấy chục xe tăng Challenger 2. Dù không có lợi về lực lượng quân sự, nhưng xe tăng Challenger 2 của Anh đã phát huy khả năng xuất sắc và cuối cùng đã tiêu diệt 70 xe tăng Iraq. Trong trận chiến, một chiếc xe tăng Challenger 2 đã bị 8 tên lửa chống tăng tấn công, nhưng do hiệu suất vượt trội của lớp bọc thép Chobham nên người ta chỉ quan sát thấy ống ngắm bị hư hỏng, các thành viên đều bình an vô sự.
Quân đội lục quân Anh từng khẳng định, chưa từng có ghi chép xe tăng Challenger 2 chưa có hồ sơ bị kẻ thù tiêu diệt. Dù ở Iraq hay Afghanistan, xe tăng Challenger 2 đã vô tình bị chính Mỹ làm bị thương nhưng chưa bị quân đội tiêu diệt. kẻ thù.
Dù vậy, trên chiến trường Ukraine, Challenger 2 cũng đã dính những tổn thất đầu tiên trong lịch sử của mình. Ít nhất đã có 2 chiếc Challenger 2 bị quân đội Nga tiêu diệt theo những cách khác nhau. Đây cũng là điều hiển nhiên bởi ở một chiến địa khốc liệt như Ukraine khó có phương tiện nào có thể bất khả chiến bại hoàn toàn.
Với Ukraine, Challenger 2 vẫn là một món quà vô cùng quý giá. Khi tiếp nhận lô xe tăng Anh đầu tiên vào tháng 3, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine thời điểm đó, ông Oleksiy Reznikov đã đánh giá cao chiến xa của Anh và coi nó sẽ là một trong những hạt nhân của cuộc phản công mùa hè Kyiv thực hiện sau đó vài tháng.
Toàn bộ số xe tăng hiện đại này viện trợ được chuyển giao cho Lữ đoàn dù tinh nhuệ số 82 của Ukraine. Chúng được kỳ vọng là những đơn vị vũ khí chủ lực tham gia phản công giành lại Melitopol trong kế hoạch cực kỳ tham vọng của Ukraine và sẽ chỉ tham chiến khi tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga bị phá vỡ.
Xe tăng Challenger 2 sử dụng pháo L30A 120mm. Hiện nay, hầu hết xe tăng chiến đấu chủ lực trên thế giới đều sử dụng pháo nòng trơn, chỉ có Challenger 2 của Anh sử dụng pháo có rãnh xoắn. Tháp pháo có khả năng quay 360 độ trong 9 giây; pháo chính L30A1 được trang bị nhiều loại đạn, như đạn xuyên ổn định bằng cánh đuôi có ốp giữ tự hủy (APFSDS L23); đạn dùng thanh xuyên uranium nghèo (APFSDS L26); và đạn nổ nén (HESH) để tấn công công sự và các xe thiết giáp, tầm bắn đến 8km, đã chứng minh hiệu quả trong các nhiệm vụ chống xung đột, chống khủng bố và gìn giữ hòa bình.
Đồng thời, xe tăng Challenger 2 đang giữ kỷ lục là xe tăng địch bắn xa nhất trong thực chiến trên thế giới. Trong Chiến tranh vùng Vịnh ngày 26/2/1991, xe tăng Challenger 2 của Anh đã bắn trúng xe tăng Xe tăng T55 của Iraq cách xa 4.700 mét, có thể nói là “bách bộ xuyên dương”, vô cùng chính xác.
Lần này, trong khi Anh cung cấp xe tăng Challenger 2 cho Ukraine, nước này cũng lần đầu tiên cung cấp đạn xuyên giáp uranium nghèo. Có thể trong tương lai không xa, chúng ta có thể sẽ lại chứng kiến sức mạnh của đạn xuyên giáp uranium nghèo trên chiến trường.
***
Lữ đoàn 82 được trang bị tốt, nhưng có thể thay đổi cục diện ngay khi vào chiến trường hay không, vẫn cần quan sát và giữ thái độ thận trọng. Lữ đoàn 82 được thành lập vào tháng 3 năm nay, mặc dù bao gồm một số cựu chiến binh và tân binh giàu kinh nghiệm, nhưng dẫu sao thiếu kinh nghiệm chiến đấu thực tế.
Khó khăn mà Lữ đoàn bộ binh cơ giới 47 trước đây gặp phải là một ví dụ rõ ràng. Lữ đoàn hiện đang tham gia giao tranh ác liệt ở vùng xung quanh Robotyne và cường độ giao tranh vượt quá sức tưởng tượng của chúng ta. Ukraine hiện đã tung vào trận ít nhất 4 lữ đoàn, đó là Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 47, Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 65, Lữ đoàn tấn công đường không số 82 và Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 118. Đồng thời, Nga cũng dành gần như toàn bộ lực lượng dự bị để bảo vệ khu vực này, cuộc chiến bước vào giai đoạn ác liệt.
Ở hướng khác, tại mặt trận Velyka Novosilka, quân đội Ukraine tiếp tục tiến về phía nam. Cuộc tiến công hiện tại của Ukraine không chú ý đến tốc độ, mà trước tiên tấn công các vị trí của Nga bằng hỏa lực pháo dữ dội, làm suy yếu sức kháng cự của Nga, sau đó tiến về phía trước để tìm điểm yếu.
Hiện nay mục tiêu của Ukraine là Staromlynivka. Ở khu vực Velyka Novosilka, Nga đã xây dựng tuyến phòng thủ tương đối thưa thớt, tuyến phòng thủ chính được bố trí dọc theo Staromlynivka. Trọng tâm phòng thủ của Nga là Tokmak và ít nhất ba lớp tuyến phòng thủ chặt chẽ được triển khai theo hướng này. Nếu Ukraine thành công trong việc chiếm giữ Staromlynivka, điều đó đồng nghĩa với việc mở ra một lỗ hổng trong tuyến phòng thủ của Nga và khu vực này chắc chắn sẽ trở thành tiêu điểm tranh đoạt giữa Nga và Ukraine trong thời gian tới.
Mục tiêu của Ukraine lúc này là chiếm lĩnh được thành phố thị trấn Polohy. Theo hướng Zaporizhzhya, Ukraine hiện đang đột phá về phía nam dọc theo đường cao tốc T0401. Cùng lúc đó, một bộ phận quân đội khác từ Kuban tiến về phía đông theo đường T0815, cố gắng chiếm lấy Polohy từ phía bắc và phía tây.
Trong khi đó, tại chiến trường Donestk, Ukraine thông báo các lực lượng nước này đã tái kiểm soát Klishchiivka, làng chiến lược gần thành phố tiền tuyến Bakhmut. ”Klishchiivka đã sạch bóng binh sĩ Nga”, tư lệnh lục quân Ukraine Oleksandr Syrsky đăng trên mạng xã hội ngày 17/9, đề cập tới ngôi làng chiến lược gần Bakhmut.
Ilya Yevlash, phát ngôn viên quân đội Ukraine ở miền đông, cho hay việc tái kiểm soát làng Klishchiivka có thể giúp lực lượng này lập vòng vây quanh Bakhmut. Nó sẽ cho phép Ukraine tiến công dễ dàng hơn cũng như thực hiện các cuộc tấn công bằng pháo binh chính xác hơn. Hai ngôi làng chiến lược Klishchiivka và Andriivka, cách nhau vài km, được xem là một trong những chốt chặn quan trọng mà quân đội Ukraine cần kiểm soát để hiện thực hóa mục tiêu bao vây quân đội Nga đang phòng thủ Bakhmut.
Viên Minh (Tổng hợp)