Vào tối thứ Sáu theo giờ địa phương, chưa đầy 48 giờ sau khi Tòa án Tối cao Liên bang Nga cấm “Phong trào LGBT quốc tế” như một tổ chức cực đoan, nhiều câu lạc bộ và quán bar đồng tính trên khắp Moscow đã bị kiểm tra với lý do phòng chống ma túy.
Theo báo chí địa phương, cảnh sát đã đột kích nhiều địa điểm khác nhau ở Moscow, bao gồm hộp đêm, phòng tắm hơi dành cho nam và quán bar tổ chức tiệc LGBTQ+, với lý do phòng chống ma túy. Các nhân chứng nói với các phóng viên rằng an ninh đã kiểm tra giấy tờ tùy thân của khách hộp đêm và chụp ảnh. Họ cũng cho biết các nhà quản lý có thể cảnh báo khách hàng trước khi cảnh sát đến.
Tòa án Tối cao Liên bang Nga ủng hộ vụ kiện do Bộ Tư pháp đệ trình trước đó, đồng ý rằng tổ chức Phong trào LGBT quốc tế đã phạm các tội có “tính chất cực đoan” và “kích động bất hòa xã hội và tôn giáo”, vi phạm Đạo luật chống chủ nghĩa cực đoan của Nga. Theo luật pháp Nga, các tổ chức bị coi là cực đoan sẽ bị giải tán ngay lập tức và những người lãnh đạo của họ phải đối mặt với án tù 10 năm.
Điều gì dẫn đến lệnh cấm?
Nhiều năm qua, Nga đã dần dần siết chặt luật định liên quan đến sự truyền bá của cái gọi là “hệ tư tưởng LGBT” ở nước này. Các biện pháp đầu tiên giải quyết vấn đề này được áp dụng năm 2013, khi quốc gia này cấm phổ biến “hệ tư tưởng” này trong trẻ vị thành niên. Lệnh cấm được củng cố vào tháng 12 năm ngoái, khi nó được mở rộng cho cả người lớn. Giờ đây, bất kỳ ai bị kết tội cổ vũ “quan hệ tình dục phi truyền thống”, chuyển giới hoặc ấu dâm đều phải đối mặt với án phạt nặng.
Mùa hè này, Nga cũng đã đưa ra một lệnh cấm phẫu thuật chuyển giới và cấm hiệu pháp hormone được thực hiện như một phần của quá trình chuyển giới. Ngoài ra, luật còn cấm thay đổi chi tiết giới tính trong hồ sơ công cộng.
Việc chỉ định này bắt nguồn từ một vụ kiện do Bộ Tư pháp Nga đệ trình lên Tòa án Tối cao vào đầu tháng 11, lập luận rằng các hoạt động của phong trào này đã tới mức được coi là một “nhóm cực đoan”. Ngoài ra, nó gieo rắc “kích động bất hòa xã hội và tôn giáo” trong nước, Bộ cho biết. Vụ kiện, được tòa án xét xử kín, được cho là đã phân tích hơn 20 tập tài liệu.
Lệnh cấm ảnh hưởng đến những nhóm nào?
Hiện vẫn chưa rõ tổ chức ủng hộ LGBT nào, nếu có, sẽ thực sự bị ảnh hưởng bởi luật định mới. Nhóm lớn nhất của đất nước này là “mạng lưới LGBT của Nga”, một nền tảng dân sự được thành lập vào giữa những năm 2000.
Mạng lưới tập hợp nhiều nhóm khu vực nhằm thúc đẩy quyền của thiểu số người về tình dục. Hai năm trước, nền tảng này được chỉ định là “tổ chức nước ngoài” , được quốc tế công nhận và là một phần của LIGA – Hiệp hội đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính, chuyển giới và liên giới tính quốc tế, một tổ chức phi chính phủ lớn về quyền của người đồng tính có trụ sở tại Thụy Sĩ, đã hoạt động kể từ cuối những năm 1970.
Luật mới ảnh hưởng gì đến người thuộc cộng đồng LGBT ở Nga?
Các chuyên gia pháp lý không đồng nhất về những hậu quả tiềm tàng sau phán quyết của Tòa án Tối cao, với một số người tin rằng nó sẽ không ảnh hưởng đến cuộc sống của những người thuộc nhóm tình dục thiểu số. Luật sư Dmitry Agranovsky nói với RIA Novosti rằng việc chỉ định này không liên quan đến khuynh hướng tình dục, mà liên quan đến những người thực sự cực đoan và một “tổ chức thù địch, sử dụng chúng làm chương trình nghị sự của mình”.
“Quyết định này sẽ không ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Những người thuộc cộng đồng LGBT chưa bao giờ bị đàn áp ở Nga vì những lý do này, và không có dấu hiệu nào cho thấy họ sẽ bị đàn áp”, luật sư Agranovsky nói.
Luật sư Aleksey Mikhalchik cũng đưa ra quan điểm tương tự trong một cuộc phỏng vấn với RAPSI, một hãng thông tấn tập trung vào tin tức pháp lý và tòa án. Ông cho rằng phán quyết này có thể sẽ ảnh hưởng đến những người tham gia các hoạt động liên quan đến chủ nghĩa cực đoan, và tự nhận mình là nhà hoạt động ủng hộ LGBT. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng không nhất thiết phải có “thẻ thành viên LGBT” hoặc là thành viên của bất kỳ nhóm nào thì mới gặp rắc rối với pháp luật.
Tuy nhiên, một số người bày tỏ lo ngại rằng việc chỉ định này có thể ảnh hưởng đến một “số lượng lớn” người dân, do tính chất bí mật của phiên tòa và định nghĩa mơ hồ của nó về “phong trào LGBT quốc tế”.
Aleksey Bushmkov, một luật sư và nhà hoạt động nhân quyền có trụ sở tại Yekaterinburg, nói với tờ Federalpress: “Không ai biết ai sẽ phải chịu trách nhiệm, bởi vì nhà nước che giấu chính xác những gì họ coi là cực đoan”. “Không rõ điều gì bị cấm và điều gì được phép, và chỉ có hoạt động tư pháp mới cho phép chúng tôi giải quyết vấn đề này.”
Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc Volker Türk hôm thứ Năm bày tỏ sự đáng tiếc về quyết định của Tòa án Tối cao Liên bang Nga trong việc xác định “phong trào LGBT quốc tế” là “cực đoan”, và chỉ ra rằng phán quyết này có thể dẫn đến các nhóm LGBT ở Nga và các hiệp hội bị cấm, các thành viên, nhân viên của họ và những người tiếp xúc với các tổ chức đó có thể phải đối mặt với cáo buộc hình sự và án tù.
Ông Türk cho biết quyết định này cho phép những người bảo vệ nhân quyền và bất kỳ ai đứng lên bảo vệ nhân quyền của cộng đồng LGBT đều bị tùy tiện gắn mác là “những kẻ cực đoan”, một thuật ngữ có hậu quả chính trị và xã hội nghiêm trọng ở Nga.
Ông kêu gọi chính quyền Nga bãi bỏ ngay các luật áp đặt những hạn chế quá mức đối với công việc của những người bảo vệ quyền con người hoặc phân biệt đối xử với cộng đồng LGBT.
Ông nói rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhấn mạnh “các giá trị gia đình truyền thống” trong suốt 24 năm cầm quyền của ông. Phán quyết này là phản ứng trước đơn kiện của Bộ Tư pháp Nga và là động thái mới nhất của chính quyền Putin nhằm trấn áp các quyền của nhóm cộng đồng LGBTQ+ trong nhiều thập kỷ.
Các nhà hoạt động chỉ ra rằng vụ kiện nhắm vào một phong trào không phải là một thực thể chính thức, định nghĩa rộng và mơ hồ của nó cho phép chính quyền nhắm mục tiêu vào bất kỳ cá nhân hoặc nhóm nào được coi là một phần của phong trào.
Một số địa điểm dành cho LGBTQ+, bao gồm cả Nhà ga trung tâm của câu lạc bộ đồng tính nam St. Petersburg, đã đóng cửa kể từ khi có phán quyết. Câu lạc bộ đã viết trên mạng xã hội vào thứ Sáu (ngày 1/12) rằng các chủ sở hữu sẽ không được phép mở quán bar nữa sau khi luật có hiệu lực.
Trí Đạt (t/h)