Terri Wu
Hôm thứ Ba (23/04), Thượng viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu thông qua dự luật yêu cầu TikTok thoái vốn hoặc đối diện với lệnh cấm trong một gói viện trợ ngoại quốc với 79 phiếu thuận và 18 phiếu chống.
Dự luật sẽ cho công ty mẹ Trung Quốc của TikTok là ByteDance một năm để bán TikTok, nếu không ứng dụng này sẽ bị cấm trên các cửa hàng ứng dụng di động và dịch vụ lưu trữ web.
Hôm thứ Bảy (20/04), phiên bản gói viện trợ ngoại quốc của Hạ viện Hoa Kỳ đã được thông qua. Với sự chấp thuận của Thượng viện Hoa Kỳ, hiện dự luật đang được chuyển đến Tổng thống Joe Biden. Dự kiến tổng thống sẽ ký ban hành dự luật vào ngày 24/04.
Điều gây tranh cãi xung quanh dự luật TikTok này là vấn đề an ninh quốc gia và quyền tự do ngôn luận.
Thượng nghị sĩ Mark Warner (Dân Chủ-Virginia), Chủ tịch Ủy ban Đặc biệt về Tình báo của Thượng viện Hoa Kỳ, đã nhấn mạnh mối lo ngại về việc TikTok “vận hành theo chỉ thị của một địch thủ ngoại quốc.”
“Không khó để hình dung ra cách mà một nền tảng tạo thuận lợi cho nhiều hoạt động thương mại, diễn ngôn chính trị, và tranh luận xã hội diễn ra như vậy lại bị ngấm ngầm lợi dụng để phục vụ cho mục đích của một chính quyền độc tài, một chính quyền có lịch sử thâm niên trong việc kiểm duyệt, đàn áp xuyên quốc gia, và quảng bá thông tin sai lệch,” ông Warner cho biết.
Ông cũng nhắc đến nỗ lực vận động hành lang của Đại sứ quán Trung Quốc nhằm phản đối dự luật về TikTok này.
“Trong những tuần gần đây, chúng ta đã chứng kiến việc vận động hành lang không chút kiêng dè gì của Trung Quốc, cho thấy với mức độ có lẽ là nhiều hơn hết thảy những gì mà chúng tôi có thể nói tại đây trong nghị trường này, về việc ông Tập Cận Bình đã đầu tư vào sản phẩm này nhiều đến thế nào. Một sản phẩm mà nhân tiện thì, thậm chí không được cho phép vận hành ngay tại chính thị trường nội địa Trung Quốc,” ông Warner cho biết.
Ông Geoffrey Cain, một ký giả kiêm chuyên gia về công nghệ, đã từng nói với The Epoch Times rằng phiên bản nội địa Trung Quốc chặn các nội dung gây hại cho người dùng dưới 13 tuổi kèm theo cảnh báo Bộ Công an. Tuy nhiên, trẻ em Mỹ dưới 13 tuổi lại có thể dễ dàng tiếp cận với những nội dung tương tự trên TikTok.
Thượng nghị sỹ Maria Cantwell (Dân Chủ-Washington), chủ tịch Ủy ban Thương mại Thượng viện, đã trích dẫn thông báo của Bộ Tư pháp, “Các thế lực thù địch ngoại quốc đang vũ khí hóa lượng lớn dữ liệu và năng lực của trí tuệ nhân tạo để nhắm vào người Mỹ.”
Đối với bà Cantwell, yêu cầu thoái vốn hoặc cấm TikTok là một cách “loại bỏ sự vũ khí hóa” này nhằm ngăn chặn một thuật toán bị kiểm soát chỉ hạn định cho xuất cảng của một công ty Trung Quốc tiếp cận được dữ liệu của người dùng Hoa Kỳ.
Theo Luật Phản gián của Trung Quốc, ByteDance phải giao nộp dữ liệu của người dùng Hoa Kỳ theo luật định nếu bị chính quyền yêu cầu.
TikTok đã nhiều lần khẳng định họ hoạt động độc lập với công ty mẹ Trung Quốc. Theo TikTok, dữ liệu người dùng Hoa Kỳ được lưu trữ tại Virginia và sao lưu tại Singapore, và họ chưa bao giờ và sẽ không bao giờ giao dữ liệu của Hoa Kỳ cho chính quyền Trung Quốc.
Để giải quyết mối lo ngại về bảo mật dữ liệu, TikTok đã khai triển “Dự án Texas” vào tháng 07/2022 — một đề xướng cho tập đoàn Oracle có trụ sở tại Texas lưu trữ dữ liệu của TikTok và duyệt mã cũng như phần mềm của TikTok.
Tuy nhiên, ông Warner cho biết dự án này “không giải quyết được mối lo ngại an ninh quốc gia của Hoa Kỳ về ByteDance, chủ sở hữu của TikTok,” bởi vì công ty mẹ này “vẫn cho phép thuật toán, mã nguồn, và các hoạt động phát triển của TikTok được đặt tại Trung Quốc” và “nằm trong sự kiểm soát của ByteDance và chịu sự khai thác của chính quyền Trung Quốc.”
Ông nhấn mạnh với giới trẻ rằng dự luật này không phải là lệnh cấm và TikTok vẫn được lưu hành tại Hoa Kỳ sau khi được chuyển đổi quyền sở hữu.
Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Ed Markey (Dân Chủ-Massachusetts) lập luận rằng một thương vụ như vậy sẽ là khó khăn và tốn kém đến mức “gần như bất khả thi.” Vì vậy, theo quan điểm của ông thì dự luật này chính là một lệnh cấm.
Tuy rằng công nhận các mối đe dọa về an ninh quốc gia, nhưng ông Markey cảnh báo về hậu quả của việc cấm TikTok theo quan điểm của ông: ngăn cản tự do ngôn luận và khiến tình trạng kiểm duyệt lan rộng.
Tối hôm Chủ Nhật (21/04), một ngày sau khi Hạ viện thông qua gói viện trợ ngoại quốc, TikTok tuyên bố rằng họ sẽ sử dụng các biện pháp pháp lý trên cơ sở Tu chính án thứ Nhất ngay khi dự luật thoái vốn hoặc cấm này trở thành luật.
Thượng nghị sĩ Rick Scott (Cộng Hòa-Florida) và Thượng nghị sĩ John Fetterman (Dân Chủ-Pennsylvania) nói với The Epoch Times rằng họ không cho là TikTok có thể đệ đơn kiện về quyền tự do ngôn luận.
“Họ trung thành với chính quyền Trung Quốc, và đây là vấn đề,” ông Fetterman cho biết, đồng thời nói thêm rằng TikTok sẽ ổn “nếu họ sẵn lòng tự giải thoát bản thân khỏi sự kiểm soát đó.”
Tuệ Chân biên dịch