Liên Thành
Tờ Góc nhìn Á – Âu cho hay, có thể cảm nhận được rằng đối với hai nhà lãnh đạo cao nhất của Nga và Triều Tiên, họ không có nhiều sự lựa chọn, có thể nói họ đang vô cùng tuyệt vọng trong việc giúp đỡ đối phương có được điều họ đang cần khẩn cấp để đạt được mục tiêu của riêng mình.
Sau khi trở về từ chuyến công du châu Á, Tổng thống Nga Putin đã long trọng gửi thông điệp tới nhà lãnh đạo tối cao Triều Tiên Kim Jong-un, bày tỏ “lòng biết ơn chân thành nhất” tới ông Kim, và cảm ơn ông Kim vì sự hỗ trợ mà ông đã dành cho ông chủ điện Kremlin trong chuyến thăm Triều Tiên cũng như “sự tiếp đón nồng nhiệt và hiếu khách” đối với phái đoàn Nga.
Thông điệp này nhận xét: Chuyến thăm có “ý nghĩa đặc biệt” và đã đưa mối quan hệ Matxcova và Bình Nhưỡng lên mức độ đối tác chiến lược toàn diện chưa từng có. Những triển vọng mới về hợp tác hiệu quả trên nhiều lĩnh vực đã mở ra trước mắt hai nước.
Thông điệp kết thúc bằng việc nói rằng nhà lãnh đạo Triều Tiên luôn là vị khách được chào đón trên đất Nga.
Trên thực tế, ông Kim Jong-un mới đến thăm vùng Viễn Đông Nga 2 lần kể từ khi trở thành lãnh đạo tối cao của Triều Tiên. Trong 13 năm nắm quyền, ông chưa từng đặt chân tới thủ đô Nga.
Theo bài báo đăng trên tờ báo tiếng Hoa – Góc nhìn Á – Âu (亚欧视点), tình trạng này phản ánh ít nhất hai sự thật: sự khinh thường của Điện Kremlin đối với nhà lãnh đạo trẻ Triều Tiên và sự thiếu tin tưởng lẫn nhau giữa Triều Tiên và Nga.
Hai chuyến thăm Nga duy nhất của ông Kim Jong-un đều ở vùng Viễn Đông của Nga, gần Bình Nhưỡng. Chuyến đầu tiên diễn ra vào cuối tháng 4/2019. Bối cảnh quan trọng là cuối cùng ông Kim đã tạo được đột phá ngoại giao sau 8 năm nắm quyền, đồng thời có cuộc gặp mặt trực tiếp với cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, thậm chí còn mời được ông Trump tiến 20 bước vào lãnh thổ Triều Tiên qua Vĩ tuyến 38, sau đó cả hai quay lại phía bên kia đường biên, thuộc lãnh thổ Hàn Quốc. Ông Trump đã ghi dấu vào lịch sử với tư cách là Tổng thống Mỹ đầu tiên bước vào đất Triều Tiên.
Tuy nhiên, cuộc gặp giữa ông Putin với ông Kim Jong-un ở Viễn Đông đã không đạt được điều mà Bình Nhưỡng mong đợi. Hai bên gần như kết thúc cuộc gặp trong những điều kiện tồi tệ, không đạt được kết quả thực chất nào, không đưa ra tuyên bố chung hay gặp gỡ công khai với báo giới. Tờ Góc nhìn Á – Âu đánh giá, hành trình của ông Kim Jong-un tại Vladivostok vô cùng đơn điệu, trái ngược hoàn toàn với chuyến thăm Viễn Đông của ông vào năm trước.
Bối cảnh chuyến thăm thứ hai của ông Kim được nhiều người biết đến hơn. Khi đó ông Putin rơi vào tình trạng bị cô lập ngoại giao chưa từng có do phát động chiến tranh xâm lược Ukraina. Các lệnh trừng phạt chung liên tục do các đồng minh của Kyiv áp đặt đã gây thiệt hại nặng nề cho nền kinh tế Nga.
Trước tình trạng không chiếm được Ukraina theo kế hoạch đánh nhanh thắng nhanh, cũng không thể rút quân, những người bạn cũ đã lọt vào mắt xanh của ông Putin.
Do các lệnh trừng phạt áp lực cao từ Washington đến Brussels, không nhiều quốc gia có thể hợp tác với Điện Kremlin trước nguy cơ tự gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế của chính mình, và Triều Tiên có một số đặc điểm mà các quốc gia khác không có bao gồm việc đã bị trừng phạt từ rất lâu, và tình hình nước này sẽ không trở nên tồi tệ hơn nếu tiếp tục bị trừng phạt bổ sung. Nền kinh tế và đời sống của người dân đã gặp khó khăn từ lâu, người dân không thể đổ lỗi cho việc Bình Nhưỡng lần lượt mất đi các đồng minh chủ chốt sau Chiến tranh Lạnh và rơi vào tình trạng thiếu an ninh nghiêm trọng.
Vì vậy, Nga và Triều Tiên gần như là “đối tác tất yếu”. Mỹ và Hàn Quốc cho biết, có bằng chứng cho thấy, kể từ năm ngoái, Triều Tiên đã viện trợ một lượng lớn vũ khí và đạn dược đang ngày càng khan hiếm cho Nga.
Tờ Góc nhìn Á – Âu cho hay, từ đó cũng có thể cảm nhận được rằng đối với hai nhà lãnh đạo cao nhất của Nga và Triều Tiên, họ không có nhiều sự lựa chọn, có thể nói họ đang vô cùng tuyệt vọng trong việc giúp đỡ đối phương có được điều họ đang cần khẩn cấp để đạt được mục tiêu của riêng mình.
Nga cần vũ khí và đạn dược khẩn cấp trong khi Triều Tiên cần cảm giác an toàn. Điều này được thể hiện qua sự viện trợ quân sự và kỹ thuật của Nga dành cho Triều Tiên, cũng như việc hai bên ký kết Hiệp ước Đối tác Chiến lược Toàn diện gần đây; ngoài ra còn có nhu cầu giúp đỡ về ngoại hối, lương thực và năng lượng.
Bình Nhưỡng và Matxcova có thể đáp ứng nhu cầu của nhau.
Tờ Góc nhìn Á – Âu chỉ ra rằng, có thể cảm nhận rõ ràng sự thay đổi trong thái độ của Tổng thống Nga Putin đối với Triều Tiên trong 5 năm qua, từ việc coi thường ông Kim 5 năm trước và cuộc gặp mờ nhạt giữa 2 người trong chuyến thăm lẽ ra đầy hứa hẹn ở Viễn Đông, cho đến chuyến thăm Bình Nhưỡng đầu tiên sau 24 năm của ông Putin. Từ đây có thể thấy Nga đã bị sa lầy.
Không những vậy, sau khi về nước, ông Putin còn gửi ngay một bức điện đặc biệt tới ông Kim, bày tỏ lòng biết ơn tới Triều Tiên bằng giọng điệu ca ngợi, nhắc và “chốt” lại những kết quả mà hai bên đã đạt được, thậm chí còn nhắn nhủ ông Kim bằng những lời đầy tình cảm: “Lãnh đạo Triều Tiên sẽ luôn là vị khách được chào đón trên đất Nga”.
Tờ Góc nhìn Á – Âu chỉ ra rằng, sự kiêu ngạo trong quá khứ và sự cúi mình sau này đã minh họa cho sự tuyệt vọng cùng cực của ông chủ Điện Kremlin.
Lời nói của ông Putin thực chất không phải là một chiều. Khi đến thăm Bình Nhưỡng, ngoài việc được đón tiếp nồng hậu hiếm có, ông Kim Jong-un còn đích thân nói rằng, ông Putin là người bạn “thân yêu nhất” của ông và Nga là đối tác “tốt nhất” của Triều Tiên.
Tờ báo chỉ ra rằng, tương tự như ý nghĩa đằng sau thông điệp của ông Putin, tuyên bố của ông Kim phản ánh sự tuyệt vọng của Bình Nhưỡng, đó là: cả thế giới không còn tìm được những người ủng hộ Nga như Triều Tiên và ngược lại.
Tuy nhiên, tờ báo cũng cho hay, có một mức độ phàn nàn nào đó trong lời nói của họ, và đối với hai con người đang tuyệt vọng, không có gì đáng thất vọng hơn việc không thể nhận được sự viện trợ mà họ mong đợi từ một người đang hy vọng nhận được sự giúp đỡ đáng kể.
Theo tờ báo, nội dung thực chất nhất của thông điệp mà Nga và “Hiệp ước đối tác chiến lược toàn diện” giữa Nga và Triều Tiên truyền tải là, hai bên dành cho nhau sự tương trợ “vô tận”, “không có khu vực hạn chế” và “không giới hạn”.
Được khích lệ bởi điều này, ông Kim Jong-un tuyên bố mối quan hệ giữa hai nước sẽ được nâng lên mức “liên minh”, dù ông Putin không đưa ra phản hồi.
Tờ báo từng nhận xét rằng, Nga có thể nhận được sự viện trợ thực chất và trực tiếp nhanh hơn từ hiệp ước mới giữa hai bên với Bình Nhưỡng.
Đánh giá từ một mẩu tin tức đang lan truyền trên mạng, sự viện trợ này có vẻ nhanh hơn tưởng tượng. Một báo cáo được cho là của “Kyiv Post” cho biết, Triều Tiên sẽ cử kỹ sư đến Nga trong vòng một tháng và trực tiếp gửi quân tới giúp đỡ nước này, thậm chí còn liên quan đến “lý thuyết bia đỡ đạn” của các quan chức quân sự cấp cao của Mỹ.
Tuy nhiên, tờ Góc nhìn Á – Âu cho hay, tin tức này thực sự đáng nghi ngờ, dù tờ báo tin rằng việc gửi quân là một triển vọng có thể xảy ra, vì Bình Nhưỡng không thiếu người mà chỉ thiếu tiền và lương thực, và họ có đủ động lực để làm điều đó.
Tờ báo giải thích, tin tức lan truyền đã bỏ qua một thực tế: Phiên họp toàn thể lần thứ 10 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Triều Tiên khóa 8 đang được tổ chức, nội dung cốt lõi của nó là tuân thủ các thủ tục và thông qua nghị quyết đồng ý ký kết “Hiệp ước đối tác chiến lược toàn diện” giữa Nga và Triều Tiên.
Nói cách khác, Triều Tiên vẫn chưa hoàn tất việc ký kết hiệp ước theo thủ tục pháp lý, và khó có khả năng khai triển quân tới Nga trước. Ít nhất vấn đề này sẽ được giải quyết sau khi Bình Nhưỡng hoàn tất việc thông qua nghị quyết.
Liên quan đến điều này là, ngoại trừ một số lượng lớn các nguồn trích dẫn của các phương tiện truyền thông tự thân không đáng tin cậy, các phương tiện truyền thông chính thống trong và ngoài nước đều chưa có phản hồi nào về việc xảy ra sự việc lớn như vậy.
Tờ Góc nhìn Á – Âu cho hay, dù khả năng Triều Tiên gửi quân là khả thi nhưng bước đi này rất khó thực hiện. Điều quan trọng nhất là họ đặt các nước láng giềng ở đâu. Họ đã thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với nhau nhưng chưa làm được vậy với các nước láng giềng. Khi thực hiện một bước điều quân đội quan trọng như vậy, Bình Nhưỡng phải rất thận trọng.
Theo tờ báo, việc làm như vậy không có lợi cho việc duy trì an ninh và ổn định ở Đông Bắc Á, không có lợi cho việc duy trì sự cân bằng chiến lược với Hoa Kỳ và các đồng minh của nước này trong khu vực, và không có lợi cho lợi ích kinh tế cốt lõi của các nước láng giềng.
Tờ Góc nhìn Á – Âu nhận định, một khi bước đi này được thực hiện, liên minh hiện tại giữa Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ không thể đảo ngược. Washington sẽ tăng cường sự hiện diện chiến lược ở Đông Á và NATO sẽ có thêm lý do để tiến về phía đông.
Mô hình ngoại giao được các nước láng giềng duy trì nhằm thúc đẩy ổn định kinh tế có thể thay đổi, và toàn thế giới rõ ràng sẽ hướng tới một cuộc đối đầu giữa hai khối quân sự và chính trị.
Điều này sẽ khiến Nga, Triều Tiên và những người bạn của mình bị chính lợi ích ích kỷ của mình kéo xuống vực sâu. Nếu Matxcova và Bình Nhưỡng vượt qua lằn ranh này thì sẽ vô cùng nguy hiểm. Họ không có quyền thúc đẩy lợi ích của mình theo cách gây tổn hại đến lợi ích chiến lược của bên thứ ba.