An Chi
Hải quân Hoa Kỳ vừa công bố một tài liệu phác thảo kế hoạch nhằm đạt được và vượt mục tiêu hiện đại hóa quân đội của Trung Quốc vào năm 2027, nhằm chuẩn bị cho một cuộc xung đột tiềm tàng với Bắc Kinh.
Chính quyền Trung Quốc đã chỉ đạo Quân đội nước này phải hiện đại hóa toàn diện và sẵn sàng chiến đấu vào năm 2027, trùng với dịp kỷ niệm 100 năm thành lập quân đội Trung Quốc.
Tiến sĩ Antonio Graceffo, nhà phân tích kinh tế Trung Quốc đã dành hơn 20 năm ở châu Á, và là tác giả của cuốn “Vượt ra ngoài Vành đai và Con đường: Sự mở rộng kinh tế toàn cầu của Trung Quốc” (Beyond the Belt and Road: China’s Global Economic Expansion), nhận định, thời điểm này đã làm dấy lên lo ngại về khả năng Trung Quốc xâm lược Đài Loan.
Ông giải thích rằng, vì nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đang tập trung vào cải cách quân đội để bảo đảm có thể ngăn chặn hoặc giành chiến thắng trong một cuộc xung đột ở hòn đảo này.
Tiến sĩ Graceffo chỉ ra rằng, chiến lược của Bắc Kinh không chỉ dừng lại ở việc mở rộng hải quân. Họ kết hợp chiến tranh chính xác đa miền, cơ sở hạ tầng sử dụng kép (như sân bay và dân quân biển), và kho vũ khí hạt nhân đang mở rộng, đồng thời được hỗ trợ bởi năng lực đóng tàu lớn nhất thế giới.
Kế hoạch điều hướng năm 2024 của Hải quân Hoa Kỳ, do Đô đốc Lisa Franchetti, Tư lệnh Hải quân, chỉ đạo, tập trung vào việc chuẩn bị cho một cuộc xung đột tiềm tàng với Trung Quốc vào năm 2027.
Trọng tâm của chiến lược này là Dự án 33, nhằm mục đích tăng cường lợi thế lâu dài và khả năng sẵn sàng hoạt động của Hải quân.
Kế hoạch ưu tiên hiện đại hóa thiết bị và cải thiện khả năng khai triển lực lượng, chú trọng mở rộng việc sử dụng các hệ thống robot và tự động, để có phản ứng nhanh chóng và quyết đoán, đặc biệt là ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Dự án 33 đặt ra hai mục tiêu chính: đạt được 80 phần trăm khả năng sẵn sàng chiến đấu cho chiến hạm, phi cơ và tàu ngầm vào năm 2027, và tích hợp các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo và hệ thống không người lái.
Tiến sĩ Graceffo chỉ ra rằng, các sáng kiến này được thiết kế để tăng cường khả năng ứng phó hiệu quả của Hải quân Mỹ với các mối đe dọa mới nổi, đặc biệt tập trung vào việc duy trì ưu thế ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Hải quân Hoa Kỳ đặt mục tiêu phát triển ba ưu tiên chính: hỏa lực tầm xa, phủ nhận trên biển phi truyền thống và phòng thủ đầu cuối.
Hỏa lực tầm xa cho phép Hải quân Hoa Kỳ tấn công từ khoảng cách an toàn bằng hoả tiễn tiên tiến và vũ khí dẫn đường chính xác, tăng cường khả năng khai triển sức mạnh.
Phủ nhận trên biển phi truyền thống sử dụng các phương pháp như chiến tranh mạng, phi cơ không người lái và hoạt động điện từ để ngăn chặn kẻ thù tiếp cận các khu vực hàng hải chiến lược.
Phòng thủ đầu cuối tập trung vào việc bảo vệ các tài sản của hải quân bằng các hệ thống hoả tiễn và phòng không tiên tiến, được thiết kế để đánh chặn các mối đe dọa trong giai đoạn cuối của chúng.
Theo nhà phân tích kinh tế gốc Hoa, Graceffo, Hải quân Hoa Kỳ đang tăng cường khả năng chỉ huy và kiểm soát của mình bằng cách phát triển các Trung tâm điều hành hàng hải, đóng vai trò quan trọng đối với chiến tranh cấp hạm đội.
Các trung tâm này là những trung tâm chỉ huy, điều phối lực lượng hải quân trên nhiều môi trường, bao gồm đất liền, biển, không quân, vũ trụ và không gian mạng.
Trung tâm điều hành hàng hải rất cần thiết để quản lý thông tin thời gian thực, chỉ đạo các hoạt động của hạm đội và giám sát các chức năng chính như tình báo, hậu cần và truyền thông.
Tư lệnh Hải quân Hoa Kỳ, Đô đốc Franchetti, nhấn mạnh nhu cầu phản ánh quá trình hiện đại hóa quân sự của Trung Quốc, đặc biệt là trong việc tích hợp các công nghệ như trí tuệ nhân tạo.
Để duy trì khả năng cạnh tranh trong không gian chiến đấu do thông tin thúc đẩy, Hải quân Mỹ đang phát triển các Trung tâm điều hành hàng hải thành các hệ thống tác chiến hoàn chỉnh, bảo đảm chúng có khả năng phục hồi, thích ứng và sẵn sàng cho các hoạt động phi tập trung.
Đến năm 2027, Hải quân Mỹ có kế hoạch chứng nhận các Trung tâm điều hành hàng hải trên toàn bộ các sở chỉ huy hạm đội, bắt đầu từ Hạm đội Thái Bình Dương.
Các trung tâm này sẽ tăng cường các chức năng chỉ huy và kiểm soát, tình báo, hỏa lực và duy trì, thúc đẩy khả năng ra quyết định và hoạt động trong các cuộc khủng hoảng và xung đột.
Hải quân Hoa Kỳ đang nghiên cứu chặt chẽ các cuộc xung đột toàn cầu hiện tại để định hình cách tiếp cận của mình đối với việc kiểm soát biển trong tương lai.
Theo Tiến sĩ Graceffo, việc Ukraina sử dụng hiệu quả hoả tiễn, phi cơ không người lái và các công cụ kỹ thuật số chống lại các lực lượng Nga đã cung cấp những hiểu biết quan trọng cho các chiến lược quân sự của Hoa Kỳ, đặc biệt là đối với các cuộc xung đột tiềm tàng ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Ngoài ra, Hải quân Mỹ đã quan sát vai trò của phi cơ không người lái và hoả tiễn đạn đạo trong các trận chiến chống lại phiến quân Houthi của Yemen ở Biển Đỏ, cung cấp thêm thông tin về cách Hải quân Mỹ chuẩn bị cho chiến tranh hiện đại.
Tiến sĩ Graceffo nhận định, những bài học này rất quan trọng để thích ứng với các mối đe dọa đang phát triển và bảo đảm sự sẵn sàng trong một không gian chiến đấu ngày càng phức tạp.
Các phương tiện và hệ thống vũ khí không người lái đã đóng vai trò quan trọng trong chiến tranh hiện đại, như đã thấy ở cả Ukraina và cuộc xung đột Armenia-Azerbaijan năm 2020.
Các hệ thống tự động và điều khiển từ xa, như phi cơ không người lái, đã chứng minh được hiệu quả cao trong việc trinh sát, tấn công chính xác và phá vỡ hậu cần của đối phương, mà không gây nguy hiểm đến tính mạng con người.
Nhận ra sự thay đổi này, Đô đốc Mỹ Franchetti đã ưu tiên tích hợp các hệ thống không người lái, bao gồm phương tiện dưới nước không người lái (UUV), vào các hoạt động của Hải quân Hoa Kỳ.
UUV là công nghệ then chốt trong các hoạt động hải quân hiện đại.
Các hệ thống này có hai loại: phương tiện tự hành dưới nước , hoạt động độc lập và phương tiện điều khiển từ xa, do người vận hành điều khiển.
UUV thực hiện các nhiệm vụ như giám sát, phát hiện mìn và giám sát môi trường.
Đô đốc Franchetti coi các hệ thống rô-bốt này là tương lai của chiến tranh, không chỉ vì hiệu quả của chúng mà còn vì khả năng giải phóng thủy thủ cho các nhiệm vụ quan trọng khác.
Theo tiến sĩ Graceffo, bằng cách khai triển các hệ thống tự hành cho các nhiệm vụ như giám sát hoặc chiến đấu, Hải quân Mỹ có thể phân bổ lại nhân sự đến các khu vực cần chuyên môn của họ nhất, tăng cường tính linh hoạt trong hoạt động và khả năng sẵn sàng chung.
Kế hoạch của Hải quân Hoa Kỳ ưu tiên tích hợp các hệ thống robot và tự động vào các hoạt động thường lệ vào năm 2027, bảo đảm các chỉ huy trong nhóm hàng không mẫu hạm và viễn chinh sử dụng chúng một cách tích cực.
Trọng tâm là cải thiện sự phối hợp giữa các nhóm có người lái và không người lái, đặc biệt là trong các lĩnh vực như giám sát, xử lý hỏa hoạn, hậu cần và tung hoả mù.
Tiến sĩ Graceffo cho rằng, sáng kiến này là một phần của chiến lược rộng hơn nhằm tăng cường chỉ huy, kiểm soát và hoạt động hiệu quả chung trong các môi trường phức tạp, đa lĩnh vực.
Ngoài việc chuẩn bị cho một cuộc xung đột tiềm tàng ở Đài Loan, Kế hoạch Hàng hải năm 2024 của Hải quân Mỹ ưu tiên duy trì một Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở, bảo đảm các tuyến vận chuyển quan trọng như Eo biển Malacca và Eo biển Đài Loan vẫn có thể tiếp cận được cho thương mại toàn cầu.
Bên cạnh đó, quân đội Hoa Kỳ cũng cần ứng phó với chiến lược chống xâm nhập khu vực (A2/AD) của Bắc Kinh nhằm hạn chế khả năng của Hoa Kỳ và các đồng minh, hoạt động tự do ở các khu vực trọng điểm như Biển Hoa Đông và Biển Đông, đặc biệt là Eo biển Đài Loan.
Trọng tâm của học thuyết quân sự chống xâm nhập khu vực của Trung Quốc, tập trung vào tìm cách thay đổi cán cân chiến lược, bằng cách khiến các thế lực bên ngoài khó can thiệp vào những gì Bắc Kinh coi là phạm vi ảnh hưởng của mình.
Mặc dù vậy, theo tiến sĩ gốc Hoa, Graceffo, Hải quân Hoa Kỳ đang nhanh chóng hiện đại hóa để đáp ứng những thách thức này, và sẵn sàng chống lại các nỗ lực thống trị khu vực của ĐCSTQ.