Tổng thống Yoon Suk-yeol ban bố thiết quân luật, chỉ trích phe đối lập “chống phá nhà nước”, áp đặt các biện pháp như cấm quốc hội hoạt động và kiểm soát báo chí.
“Tôi ban bố thiết quân luật từ 23h hôm nay để bảo vệ Hàn Quốc trước mối đe dọa từ Triều Tiên và dẹp bỏ các thế lực chống phá nhà nước, thân Triều Tiên, cũng như bảo vệ trật tự hiến pháp tự do”, Tổng thống Yoon tuyên bố ngày 3/12, đề cập tới phe đối lập tại quốc hội.
Ông nhắc đến việc đảng Dân chủ đối lập, chiếm đa số trong quốc hội Nam Hàn, tuần này luận tội một số công tố viên cấp cao và bác bỏ đề xuất ngân sách của chính phủ. “Bằng cách đe dọa các thẩm phán và luận tội nhiều công tố viên, họ đã làm tê liệt các hoạt động tư pháp. Các hành động như luận tội Bộ trưởng Nội vụ và An toàn, chủ tịch Ủy ban truyền thông Hàn Quốc, chủ tịch Hội đồng kiểm toán và thanh tra, và các nỗ lực luận tội Bộ trưởng Quốc phòng cũng đang làm tê liệt nhánh hành pháp”, ông nói.
Tổng thống đánh giá cách phe đối lập xử lý ngân sách quốc gia cũng làm suy yếu các chức năng cơ bản của nhà nước. “Họ cắt hoàn toàn nguồn tài trợ liên quan đến trấn áp tội phạm ma túy và duy trì an toàn công cộng, biến Hàn Quốc thành thiên đường ma túy và đẩy an ninh công cộng vào tình trạng khủng hoảng”, Tổng thống nhấn mạnh.
Ông Yoon nói rằng ông không có lựa chọn nào khác ngoài việc dùng đến biện pháp thiết quân luật để bảo vệ trật tự tự do và hợp hiến, cáo buộc phe đối lập lợi dụng tiến trình quốc hội để đẩy đất nước vào khủng hoảng.
Ông Yoon cho rằng phe đối lập “đang cướp bóc tự do và hạnh phúc” của người dân Hàn Quốc, “không quan tâm đến sinh kế người dân, làm tê liệt chính phủ để luận tội và mở cuộc điều tra đặc biệt, cũng như tìm cách để lãnh đạo của họ lẩn tránh công lý”.
Ông chỉ trích phe đối lập đang “làm tê liệt hệ thống tư pháp và hành chính, cũng như lật đổ trật tự dân chủ tự do” của Hàn Quốc. “Tôi sẽ đưa đất nước trở lại bình thường bằng cách loại bỏ lực lượng chống phá nhà nước càng sớm càng tốt”, Tổng thống Yoon nói.
“Quốc hội, vốn được coi là nền tảng của nền dân chủ tự do, đã trở thành một con quái vật phá hủy hệ thống dân chủ tự do. Hàn Quốc hiện ở trong tình trạng bấp bênh, đến mức không có gì ngạc nhiên nếu đất nước sụp đổ bất cứ lúc nào”, Tổng thống nói.
Thiết quân luật là hành động áp đặt kiểm soát quân sự trực tiếp đối với các chức năng dân sự thông thường hoặc đình chỉ luật dân sự của chính phủ, thường nhằm đối phó với những tình huống khẩn cấp.
Đại tướng Park An-su, Tham mưu trưởng Lục quân, được chỉ định làm chỉ huy thiết quân luật. Ông đưa ra “Sắc lệnh Thiết quân luật số 1”, theo đó “cấm mọi hoạt động chính trị, trong đó có hoạt động của quốc hội, các hội đồng địa phương, đảng phái và hiệp hội chính trị, các cuộc mít tinh và tuần hành”.
Sắc lệnh cũng cấm “mọi hành vi phủ nhận hoặc cố gắng lật đổ chế độ dân chủ tự do, phát tán tin tức giả, thao túng dư luận và tuyên truyền sai sự thật”. Toàn bộ hãng thông tấn, tờ báo tại Hàn Quốc đều chịu kiểm soát của trung tâm chỉ huy thiết quân luật.
“Các cuộc đình công, ngừng làm việc và tụ tập gây bất ổn xã hội đều bị cấm”, sắc lệnh có đoạn. “Toàn bộ nhân viên y tế, kể cả bác sĩ nội trú, đang đình công hoặc đã rời khỏi ngành này, phải trở lại công việc trong vòng 48 tiếng”. Theo sắc lệnh, những người vi phạm có thể bị bắt giam, khám xét mà không cần lệnh bắt và bị trừng phạt theo quy định của thiết quân luật.
Đây là lần đầu tiên Tổng thống nước này ban bố thiết quân luật trong 44 năm qua. Lần gần nhất Hàn Quốc có động thái tương tự là khi cuộc nổi dậy Gwangju chống chính quyền quân sự nổ ra vào tháng 5/1980.
Động thái của Tổng thống Yoon diễn ra sau khi đảng Quyền lực Nhân dân của ông và đảng Dân chủ tranh cãi về dự luật ngân sách năm 2025. Các nghị sĩ đối lập tuần trước thông qua gói ngân sách bị cắt giảm đáng kể.
Hồi tháng 4, đảng Quyền lực Nhân dân của ông Yoon hứng chịu thất bại lớn trong cuộc bầu cử quốc hội. Đảng Dân chủ đang chiếm 170 trong số 300 ghế trong khi đảng Quyền lực Nhân dân giữ 105 ghế. Ông Yoon trở thành tổng thống Hàn Quốc đầu tiên sau nhiều thập kỷ có quốc hội do phe đối lập kiểm soát trong suốt thời gian tại nhiệm.
“Xe tăng, thiết giáp cùng binh lính mang súng và dao sẽ điều hành đất nước”, Lee Jae-myung, lãnh đạo đảng Dân chủ, nói. “Nền kinh tế Hàn Quốc sẽ sụp đổ không thể cứu vãn. Hỡi các người dân, hãy tới quốc hội”.
Luật Hàn Quốc quy định quốc hội có quyền yêu cầu Tổng thống gỡ bỏ thiết quân luật. Đảng Dân chủ triệu tập các nghị sĩ đến quốc hội để bỏ phiếu dỡ bỏ biện pháp này. Tuy nhiên, lực lượng an ninh tại quốc hội Hàn Quốc cố ngăn nghị sĩ vào tòa nhà. Lãnh đạo đảng Dân chủ Lee Jae-myung cũng cảnh báo khả năng các nghị sĩ bị bắt trên đường đến tòa nhà quốc hội.
Động thái của Tổng thống Hàn Quốc dường như khiến chính đảng của ông bất ngờ. Lãnh đạo đảng cầm quyền Han Dong-hoon nói rằng lệnh ban bố thiết quân luật là “sai” và ông sẽ cùng với người dân phản đối lệnh này.
Người phát ngôn Nhà Trắng cho biết chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đang liên lạc với phía Hàn Quốc. Bộ tư lệnh quân đội Mỹ tại Hàn Quốc chưa trả lời yêu cầu bình luận. Khoảng 28.500 binh sĩ Mỹ đang đồn trú ở Hàn Quốc.
Nguyễn Tiến (Theo Yonhap, Reuters, AFP)
Quốc hội Hàn Quốc chặn lệnh thiết quân luật
Quốc hội Hàn Quốc bỏ phiếu với sự hiện diện của 190 trong số 300 nghị sĩ, nhất trí chặn tuyên bố thiết quân luật của Tổng thống Yoon Suk-yeol.
Ngày 4/12/2024
‘Thiết quân luật vẫn còn hiệu lực’
Sau khi quốc hội bỏ phiếu, Bộ Quốc phòng Hàn Quốc cho biết sẽ tiếp tục duy trì thiết quân luật tới khi Tổng thống Yoon ra lệnh dỡ bỏ, truyền thông nước này đưa tin. Văn phòng Tổng thống chưa đưa ra phản hồi về quyết định của quốc hội. Theo quy định trong hiến pháp, Tổng thống phải tuân thủ sau khi quốc hội yêu cầu dỡ bỏ thiết quân luật. Tuy nhiên, không rõ liệu điều đó có xảy ra hay không. Sắc lệnh thiết quân luật, được công bố trước khi các nhà lập pháp bỏ phiếu, quy định rằng mọi hoạt động chính trị và quốc hội đều bị cấm.
Ngày 3/12/2024
Nghị sĩ kêu gọi bắt Tổng thống Hàn Quốc
“Nếu Tổng thống Yoon không tuân thủ nghị quyết được thông qua tại quốc hội, đây sẽ là hành động vi phạm pháp luật và phản quốc”, nghị sĩ Cho Kuk, từng là bộ trưởng tư pháp và trợ lý tổng thống phụ trách vấn đề dân sự, nói. Theo ông Cho, Tổng thống Yoon “ban bố thiết quân luật bất hợp pháp và đây là căn cứ để luận tội”. Nghị sĩ này nhận định đây là “khủng hoảng cấp quốc gia” và đề nghị công tố viên bắt ông Yoon và Bộ trưởng Quốc phòng Kim Yong-hyun ngay lập tức. Bộ trưởng Kim được cho là người đã đề xuất ông Yoon ra quyết định đó. Han Dong-hoo, lãnh đạo đảng Quyền lực Nhân dân của ông Yoon, nói “thiết quân luật, được ban bố một cách bất hợp pháp, đã mất hiệu lực”. Nhiều người dân vẫn tập trung bên ngoài tòa nhà quốc hội. Họ hét lên “Đại Hàn muôn năm!”, “Hãy bắt ông Yoon Suk-yeol!”, “Tổng thống hãy từ chức đi!”.
Binh sĩ rút khỏi tòa nhà quốc hội Sau cuộc bỏ phiếu, Chủ tịch Quốc hội Hàn Quốc Woo Won-shik thông báo “toàn bộ binh sĩ đã rút khỏi tòa nhà”. Truyền thông đưa tin trực thăng quân đội bắt đầu rời khỏi khu vực. Trong khi đó, nhân viên và trợ lý quốc hội vẫn chặn cửa vào phòng họp của cơ quan.
Phóng viên Hàn Quốc: “Mọi người đều sửng sốt”
Những người làm việc trong lĩnh vực truyền thông và chính trị Hàn Quốc vô cùng bối rối sau khi Tổng thống Yoon Suk-yeol ban bố thiết quân luật. “Mọi người đều sửng sốt, họ không biết chuyện gì đang xảy ra”, Kenneth Choi, biên tập viên của Chosun Ilbo, cho biết.
Theo biên tập viên Choi, ông Yoon dường như chưa thông báo cho nhiều người thân cận trước khi ra lệnh.
Chặn thiết quân luật
Toàn bộ 190 nghị sĩ có mặt tại phiên họp quốc hội đều bỏ phiếu thông qua nghị quyết yêu cầu dỡ thiết quân luật. Văn phòng Chủ tịch Quốc hội sau đó thông báo “tuyên bố thiết quân luật bị vô hiệu hóa sau khi nghị quyết được thông qua”.
Theo quy định, Tổng thống Hàn Quốc có trách nhiệm thông báo ngay lập tức cho quốc hội sau khi ban bố thiết quân luật. Nếu đa số nghị sĩ quốc hội bỏ phiếu yêu cầu dỡ bỏ thiết quân luật, Tổng thống Hàn Quốc phải tuân thủ điều này.
Quốc hội Hàn Quốc họp khẩn
Quốc hội Hàn Quốc lúc 0h49 ngày 4/12 (22h49 ngày 3/12 giờ Hà Nội) khai mạc phiên họp với sự hiện diện của 190 nghị sĩ. Chủ tịch Quốc hội Hàn Quốc Woo Won-shik, thuộc đảng Dân chủ đối lập, cho biết đây là phiên họp khẩn liên quan thiết quân luật. Ông tiết lộ đã phải trèo tường vào tòa nhà trong cơn hỗn loạn để chủ trì sự kiện.
Đảng Đối lập chiếm nhiều ghế nhất trong quốc hội Hàn Quốc, với 170 trong số 300 ghế. Đảng Quyền lực Nhân dân của ông Yoon giữ 105 ghế.
Trong khi đó, lực lượng thiết quân luật đã vào bên trong tòa nhà quốc hội và xô xát với các trợ lý nghị sĩ trong khi cố gắng xông phòng họp. Nhân viên quốc hội xịt bình cứu hỏa, sử dụng nhiều vật dụng để chặn cửa, tìm cách cản họ lại.
An ninh chặn lối vào tòa quốc hội
Sau khi Tổng thống Yoon Seok-yeol ban bố thiết quân luật vào 23h (21h giờ Hà Nội) ngày 3/12, cảnh sát Hàn Quốc phong tỏa lối vào tòa nhà quốc hội. Khoảng 40 phút sau, đụng độ nổ giữa cảnh sát với người dân, phóng viên và YouTuber. Khi cảnh sát cố gắng đóng cổng chính, một số người tìm cách vào trong khuôn viên tòa quốc hội và hét lên “nếu họ đóng lại, chúng ta không thể vào được”, “đẩy họ vào” và thậm chí tấn công các sĩ quan. Cảnh sát sau đó đóng được cổng vào tòa nhà quốc hội Hàn Quốc và dựng thêm rào chắn.
Những người tụ tập tại đó hô “mở cổng”, “bỏ thiết quân luật”, “mở cửa quốc hội cho người dân”. Khoảng 23h46, ba trực thăng được cho là của quân đội Hàn Quốc bay tới tòa nhà quốc hội. Một số nhân chứng cho biết chúng chở theo binh sĩ mang theo súng. Một số xe buýt có dòng chữ “cảnh sát” và “lục quân Hàn Quốc” tới đỗ trên các tuyến đường quanh khu vực.
Truyền thông Hàn Quốc đưa tin chỉ các nghị sĩ, nhân viên ban thư ký quốc hội và phóng viên chuyên trách được qua hai cổng sau khi xác minh danh tính. Một số nghị sĩ bị chặn bên ngoài quốc hội, trong đó có nghị sĩ Park Sung-min, Jeong Dong-man, Kim Ki-hyun thuộc đảng Quyền lực Nhân dân và nghị sĩ Kim Kyo-heung của đảng Dân chủ.
Nguyễn Tiến (Theo Reuters, AFP, Yonhap)