Hôm thứ Bảy (21/12), Tổng thống đắc cử Donald Trump đã cáo buộc Panama tính phí quá cao cho việc sử dụng Kênh đào Panama và nói rằng nếu Panama không quản lý kênh đào theo cách chấp nhận được, thì ông sẽ yêu cầu quốc gia đồng minh của Hoa Kỳ bàn giao lại tuyến đường thuỷ quan trọng này.
Trong bài đăng dài trên Truth Social vào thứ Bảy (21/12), ông Trump đã phàn nàn rất nhiều về mức phí đánh vào các tàu của Hoa Kỳ đi qua Kênh đào Panama. Phí cầu đường của Kênh đào Panama có thể dao động từ ba đến sáu con số tùy thuộc vào kích thước của tàu và lượng hàng hóa mà tàu chở, với những tàu lớn nhất bị tính tới 500.000 USD.
Kênh đào Panama được coi là Tài sản quốc gia QUAN TRỌNG đối với Hoa Kỳ, do vai trò quan trọng của nó đối với nền kinh tế và an ninh quốc gia của Hoa Kỳ. Một Kênh đào Panama an toàn là rất quan trọng đối với Thương mại Hoa Kỳ và việc triển khai nhanh chóng của Hải quân, từ Đại Tây Dương đến Thái Bình Dương, đồng thời rút ngắn đáng kể thời gian vận chuyển đến các cảng của Hoa Kỳ“, ông Trump viết.
Ông Trump cũng cảnh báo rằng ông sẽ không để kênh đào rơi vào “tay kẻ xấu“, và ông dường như cảnh báo về ảnh hưởng tiềm tàng của Trung Quốc đối với tuyến đường này, cho rằng kênh đào không nên do Trung Quốc quản lý.
Hoa Kỳ đã xây dựng phần lớn Kênh đào Panama và quản lý lãnh thổ xung quanh tuyến đường thuỷ này trong nhiều thập kỷ. Nhưng chính phủ Hoa Kỳ đã trao toàn bộ quyền kiểm soát kênh đào cho Panama vào năm 1999 sau một thời gian quản lý chung.
“Các khoản phí mà Panama tính là vô lý, đặc biệt là khi biết đến sự hào phóng phi thường mà Hoa Kỳ đã dành cho Panama“, ông Trump viết.
“Nó không được trao tặng vì lợi ích của người khác, mà chỉ đơn thuần là một biểu tượng hợp tác với chúng tôi và Panama. Nếu các nguyên tắc, cả về mặt đạo đức và pháp lý, của cử chỉ hào hiệp này không được tuân thủ, thì chúng tôi sẽ yêu cầu Kênh đào Panama được trả lại cho chúng tôi, toàn bộ và không cần thắc mắc“, ông Trump cảnh báo.
Tổng thống đắc cử Trump cũng đã chỉ trích cựu Tổng thống Carter, cho rằng ông ta “đã ngu ngốc trao tặng nó, với giá Một đô la“. Năm 1977, Tổng thống Carter (Đảng Dân chủ) đã ký Hiệp ước Kênh đào Panama, theo đó Hoa Kỳ sẽ chấm dứt dần quyền kiểm soát kênh đào vào năm 1999.
Tổng thống Carter cũng đã ký Hiệp ước Trung lập, đảm bảo rằng phí cầu đường sẽ bình đẳng cho tất cả các quốc gia.
Ông Trump ngụ ý rằng Hoa Kỳ nên được đối xử ưu đãi khi sử dụng kênh đào mà chính họ đã xây dựng. “Hải quân và Thương mại của chúng ta đã bị đối xử theo cách rất bất công và thiếu cân nhắc. Các khoản phí mà Panama tính là vô lý, đặc biệt là khi biết rằng Hoa Kỳ đã dành cho Panama sự hào phóng phi thường. ‘Sự cướp bóc’ hoàn toàn này đối với đất nước chúng ta sẽ ngay lập tức chấm dứt“, ông Trump lập luận.
Ông Trump cũng lưu ý rằng kênh đào được xây dựng với chi phí khổng lồ từ Hoa Kỳ, nhưng ông đã tuyên bố sai rằng 38.000 người Mỹ đã chết trong quá trình xây dựng kênh đào này. Viện Y tế Quốc gia ước tính số người tử vong trong khi làm việc trong quá trình xây dựng kênh đào của Hoa Kỳ là khoảng 5.600.
Không rõ có bao nhiêu người trong số những người tử vong là người Mỹ vì một phần lớn lực lượng lao động được tuyển dụng từ vùng Caribe. Ông Trump có thể đã bao gồm khoảng 22.000 công nhân đã chết trong khi người Pháp cố gắng xây dựng kênh đào vào những năm 1880.
Tài khoản X của Bộ Hiệu quả Chính phủ do ông Elon Musk đồng điều hành gần đây đã tuyên bố rằng Kênh đào Panama đã khiến người nộp thuế Hoa Kỳ thiệt hại 15,7 tỷ USD. Thực tế, chính phủ Hoa Kỳ không trực tiếp trợ cấp cho kênh đào, mà các tàu đi qua kênh đào phải trả phí cầu đường.
Đại sứ quán Panama tại Washington không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về tuyên bố của ông Trump.
Hải Đăng