2-1-2025
Nhận thức lĩnh vực biển, hay Maritime Domain Awareness (MDA), là khả năng hiểu biết toàn diện về các hoạt động, điều kiện và tình hình trên biển, nhằm hỗ trợ việc ra quyết định và bảo đảm an ninh, an toàn hàng hải. Đối với Việt Nam, một quốc gia có bờ biển dài và vị trí địa chiến lược quan trọng, việc nâng cao MDA là yếu tố then chốt trong việc bảo vệ chủ quyền, phát triển kinh tế biển và duy trì ổn định khu vực.
Việt Nam sở hữu đường bờ biển dài hơn 3.260 km, với vùng đặc quyền kinh tế rộng lớn và nhiều đảo, quần đảo quan trọng. Biển không chỉ là nguồn tài nguyên phong phú mà còn là cửa ngõ giao thương, kết nối Việt Nam với thế giới. Tuy nhiên, khu vực Biển Đông luôn tiềm ẩn những thách thức về an ninh, bao gồm tranh chấp chủ quyền, hoạt động đánh bắt trái phép, buôn lậu và các mối đe dọa phi truyền thống khác. Trong bối cảnh đó, việc nâng cao nhận thức lĩnh vực biển trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Nhận thức rõ tầm quan trọng của MDA, Việt Nam đã và đang triển khai nhiều biện pháp để củng cố khả năng giám sát và quản lý vùng biển của mình. Một trong những bước tiến quan trọng là hiện đại hóa trang thiết bị và công nghệ. Việt Nam đã đầu tư vào các hệ thống radar, vệ tinh và phương tiện giám sát hiện đại để tăng cường khả năng theo dõi và quản lý vùng biển. Chẳng hạn, việc phát triển và triển khai các hệ thống radar 3D L-Band và S-Band nâng cao khả năng phát hiện và theo dõi các mục tiêu trên biển và trên không.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực hàng hải. Các lực lượng như hải quân, cảnh sát biển và kiểm ngư được đào tạo bài bản, nâng cao năng lực để đáp ứng yêu cầu quản lý và bảo vệ biển trong tình hình mới. Việc hợp tác với các quốc gia và tổ chức quốc tế trong đào tạo và chia sẻ kinh nghiệm cũng được đẩy mạnh, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và khả năng phối hợp trong các tình huống phức tạp.
Hợp tác quốc tế là một phần không thể thiếu trong chiến lược nâng cao MDA của Việt Nam. Việt Nam tích cực tham gia các sáng kiến và chương trình MDA trong khu vực ASEAN, cũng như hợp tác với các đối tác như Hoa Kỳ, Nhật Bản và Australia để chia sẻ thông tin và kinh nghiệm. Việc tham gia các diễn đàn và cơ chế hợp tác khu vực giúp Việt Nam không chỉ nâng cao khả năng giám sát biển mà còn góp phần duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực.
Tuy nhiên, Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức trong việc nâng cao MDA. Phức tạp của tình hình Biển Đông với các tranh chấp chủ quyền và hoạt động quân sự hóa đặt ra những khó khăn lớn. Ngoài ra, hạn chế về công nghệ và nguồn lực cũng là những rào cản cần vượt qua. Để khắc phục, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư và nâng cấp công nghệ, tăng cường nguồn lực, đồng thời thúc đẩy hợp tác với các quốc gia và tổ chức quốc tế để xây dựng một hệ thống MDA hiệu quả.
Nhận thức lĩnh vực biển là một thành phần quan trọng trong chiến lược biển của Việt Nam, đòi hỏi sự đầu tư liên tục và hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan trong nước cũng như với cộng đồng quốc tế. Việc nâng cao MDA không chỉ góp phần bảo vệ chủ quyền, phát triển kinh tế biển mà còn đảm bảo an ninh, an toàn hàng hải, đóng góp vào hòa bình và ổn định khu vực.