Việc tỷ phú Elon Musk rút khỏi chính quyền tổng thống Trump được ví như thuyền trưởng rời con tàu DOGE, khiến tương lai cơ quan này trở nên mờ mịt.

“Khi vai trò nhân viên chính phủ đặc biệt sắp kết thúc, tôi muốn cảm ơn Tổng thống Donald Trump đã cho tôi cơ hội cắt giảm chi tiêu lãng phí”, tỷ phú Mỹ Elon Musk đăng trên mạng xã hội X ngày 28/5, xác nhận về việc rời khỏi chính quyền Mỹ.

Trong 4 tháng qua, ông Musk là người dẫn dắt Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE), với hai nhiệm vụ chính là tinh giản bộ máy liên bang và cắt giảm lãng phí. Tuy nhiên, do Musk là “nhân viên chính phủ đặc biệt”, ông không được làm việc quá 130 ngày trong một năm, nên về lý thuyết sẽ không thể tiếp tục phụ trách DOGE sau ngày 30/5 nếu không được gia hạn.

Giới chuyên gia cho rằng có nhiều lý do về chính trị và kinh doanh khiến Musk rút khỏi chính quyền Trump, và việc ông rời đi đã làm dấy lên nhiều câu hỏi về hoạt động của DOGE trong tương lai.

“Ông Musk là người thúc đẩy nỗ lực này”, Matt Calkins, giám đốc điều hành công ty phần mềm Appian, cho biết. “Tôi tin rằng ông ấy đã tập hợp được những người chung chí hướng, nhưng không gì sánh bằng việc có thuyền trưởng trên tàu”.

Ông Trump ký sắc lệnh thiết lập DOGE ngày 20/1, không lâu sau khi tuyên thệ nhậm chức, giao vai trò dẫn dắt cho ông Musk. Tỷ phú này khi đó tuyên bố có thể cắt giảm “ít nhất 2,000 tỷ USD” từ ngân sách liên bang bằng lực lượng trong nhóm DOGE của mình.

DOGE ngay sau đó bắt tay ngay vào việc, hoạt động rất quyết liệt, can thiệp sâu vào mọi hoạt động của bộ máy chính phủ, cắt giảm hàng loạt nhân sự và ngân sách. Tuy nhiên, họ cũng làm dấy lên tranh cãi về giới hạn quyền lực, khi cho giải thể nhiều cơ quan, tìm cách tiếp cận dữ liệu nhạy cảm của chính phủ, châm ngòi nhiều vụ kiện ở tòa án.

Ông Musk sau đó giảm một nửa mục tiêu ban đầu, và xác nhận DOGE ước tính đã cắt giảm được 175 tỷ USD. Đánh giá của hãng tin Reuters cho thấy trong hơn 4 tháng qua, DOGE đã tìm cách cắt giảm được gần 12% bộ máy, tương đương 260.000 công chức và nhân viên chính quyền, chủ yếu thông qua đe dọa sa thải hay đề nghị nghỉ hưu sớm.

Tờ Fox News dẫn lời một quan chức cấp cao Nhà Trắng cho biết sau khi ông Musk rời đi, DOGE vẫn sẽ hoạt động như trước và đã trở thành một phần trong ADN của chính quyền liên bang đương nhiệm. “Các nhân viên DOGE ở nơi họ phụ trách sẽ báo cáo và thực hiện nghị trình của Tổng thống”, quan chức này nói.

Phó chánh văn phòng Nhà Trắng phụ trách chính sách Stephen Miller cho biết những gì DOGE đã làm để cắt giảm lãng phí và tham nhũng vốn đã ăn sâu ở Washington là một trong những điều giá trị nhất đối với cho chính quyền liên bang. “Và công việc mới chỉ bắt đầu”, ông Miller viết trên X.

Tuy nhiên, hiện chưa rõ ai sẽ dẫn dắt DOGE thay ông Musk. Theo hồ sơ Nhà Trắng công bố hồi tháng 3, quyền lãnh đạo DOGE là bà Amy Gleason, một cựu chuyên viên công nghệ y tế ít tiếng tăm.

Gleason từng làm việc tại Cơ quan Chuyển đổi số Mỹ (USDS) trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, từ năm 2018 đến năm 2021. Bà được các đồng nghiệp mô tả là “nhân tài đẳng cấp thế giới”.

Một số đồn đoán cho rằng Russell Vought, giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách của Nhà Trắng, có thể sớm tiếp quản vai trò mà Musk để lại. Vought là đồng minh lâu năm của ông Trump, đã phối hợp chặt chẽ với Musk trong các ý tưởng về hoạt động của DOGE.

Nhà Trắng ngày 29/5 cảm ơn ông Musk vì đã phục vụ, thêm rằng DOGE sẽ tiếp tục hoạt động sau khi tỷ phú Mỹ rời đi, nhưng chưa công bố thông tin về cơ cấu lãnh đạo của cơ quan này.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt nói DOGE sẽ được dẫn dắt “bởi chính Tổng thống và mọi thành viên nội các”. Các mục tiêu của DOGE vẫn giữ nguyên, gồm cắt giảm lãng phí, gian lận và lạm dụng khỏi chính quyền liên bang.

Musk tin DOGE vẫn sẽ hoạt động mà không cần có ông. Theo sắc lệnh của Tổng thống Trump, cơ quan này dự kiến giải thể vào ngày 4/7/2026, nhưng theo Musk, nỗ lực cắt giảm có thể tiếp tục xuyên suốt cả nhiệm kỳ 4 năm.

Anh Trần

Ai sẽ là người kế nhiệm tỷ phú Elon Musk lãnh đạo DOGE?

Với việc ông Elon Musk rời vai trò người đứng đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ (Department of Government Efficiency – DOGE) và Tổng thống Donald Trump tuyên bố công việc của DOGE sẽ tiếp tục, câu hỏi hiện nay ở Washington là ai sẽ tiếp quản vị trí của vị tỷ phú công nghệ.

Là người đã lãnh đạo lực lượng đặc nhiệm cắt giảm lãng phí của Tổng thống Trump từ Ngày Nhậm chức cho đến nay, ông Musk đã thông báo về việc rời nhiệm sở trong một bài đăng trên mạng xã hội X trong tuần này, nói rằng: “Khi thời gian làm Nhân viên Chính phủ Đặc biệt của tôi kết thúc theo kế hoạch, tôi xin cảm ơn Tổng thống @realDonaldTrump vì đã trao cho tôi cơ hội để cắt giảm các khoản chi tiêu lãng phí”.

Ông Musk tuyên bố sứ mệnh của DOGE “sẽ chỉ ngày càng mạnh mẽ hơn khi nó trở thành một cách sống trong toàn bộ chính phủ”.

Vậy, ai sẽ thay thế ông Musk? Hiện tại, chưa có ai cả.

Một quan chức cấp cao của Nhà Trắng từng nói với Fox News rằng “các nhân viên DOGE tại mỗi cơ quan hoặc bộ sẽ báo cáo và thực hiện chương trình nghị sự của tổng thống thông qua sự lãnh đạo của người đứng đầu từng cơ quan hoặc bộ đó”.

Theo vị quan chức này, DOGE hiện đã trở thành một phần “ADN” của chính phủ liên bang và sẽ tiếp tục hoạt động như trước đây.

Phát biểu với các phóng viên hôm thứ Năm (29/5), Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt xác nhận rằng: “Các lãnh đạo DOGE chính là từng thành viên trong nội các của tổng thống và bản thân tổng thống, người hoàn toàn cam kết loại bỏ lãng phí, gian lận và lạm dụng trong chính phủ”.

Những tuyên bố này đặt ra nghi vấn liệu có cá nhân cụ thể nào sẽ kế nhiệm ông Musk làm lãnh đạo DOGE hay không. Tuy nhiên, nếu Tổng thống Trump cho rằng cần có người kế nhiệm DOGE và quyết định thay đổi chiến lược, thì ai có thể đảm nhận vai trò đó? Sau đây là một số cai tên:

Amy Gleason

Mặc dù ông Musk chưa bao giờ là một nhân viên chính thức của chính phủ liên bang, bà Amy Gleason – một nhân viên chính phủ ít được biết đến, người từng làm việc trong chính quyền Trump đầu tiên – đã giữ vai trò quyền giám đốc chính thức của Sở DOGE Hoa Kỳ (USDS) từ tháng Hai.

Nếu tổng thống quyết định không chọn một lãnh đạo DOGE có vai trò công khai, thì rất có thể ông Trump sẽ giữ bà Gleason làm giám đốc DOGE thầm lặng tại USDS.

Bà Gleason, 53 tuổi, là một viên chức chuyên nghiệp được chính quyền Obama công nhận là “người ủng hộ sự thay đổi” vì công việc của bà với nhiều tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận và nâng cao nhận thức về một rối loạn tự miễn hiếm gặp có tên là Viêm đa cơ thiếu niên (Juvenile Myositis). Bà Gleason trước đây từng làm việc tại Cơ quan Dịch vụ Kỹ thuật số Hoa Kỳ trong chính quyền Trump đầu tiên trước khi rời đi để làm việc tại Russell Street Ventures, doanh nghiệp được thành lập bởi Brad Smith, một lãnh đạo khác của DOGE.

Việc giữ bà Gleason ở vị trí lãnh đạo DOGE sẽ cho phép Tổng thống Trump duy trì các nỗ lực của cơ quan này mà vẫn tuân theo cấu trúc do từng bộ trưởng nội các dẫn dắt các chương trình cắt giảm lãng phí của riêng họ.

Russell Vought

Là Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách Nhà Trắng (OMB), ông Russell Vought đã là một nhân vật trung tâm trong các nỗ lực cắt giảm lãng phí của DOGE.

Tờ Tạp chí Phố Wall (WSJ) đưa tin ông Vought đã có kế hoạch tiếp tục các nỗ lực của ông Musk, ngay cả khi ông Vought vẫn giữ vị trí hiện tại là lãnh đạo OMB. Ông Vought là đồng minh thân cận của Tổng thống Trump và có tính cách ôn hòa hơn nhiều so với ông Musk, khiến ông trở thành một lựa chọn khả thi để thay thế vị trí lãnh đạo DOGE.

Tuy nhiên, ông Vought cũng có những vấn đề chính trị riêng, khi nhiều người cánh tả gọi ông là “người theo chủ nghĩa dân tộc Cơ đốc giáo” và chỉ trích vai trò đồng tác giả của Dự án 2025. Tuy nhiên, ông vẫn được Thượng viện Mỹ xác nhận thành công vào vai trò hiện tại là giám đốc OMB.

Vivek Ramaswamy

Đã từng là ứng viên tổng thống Đảng Cộng hòa và hiện là một đồng minh thân cận của ông Trump, Vivek Ramaswamy đã được nhiều nguồn tin xem là ứng cử viên hàng đầu để thay thế ông Musk ở DOGE. Ông Ramaswamy từng đồng lãnh đạo DOGE cùng với ông Musk trong một thời gian ngắn đầu nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump. Tuy nhiên, ông Ramaswamy đã từ chức lãnh đạo DOGE vào tháng Hai để bắt đầu chiến dịch tranh cử thống đốc bang Ohio.

Dù ông Ramaswamy chia sẻ tầm nhìn của ông Musk và Tổng thống Trump về việc cắt giảm lãng phí chính phủ, nhưng có vẻ như ông sẽ không sớm quay lại nhóm DOGE khi ông đang nhắm đến mục tiêu giành chiến thắng trong cuộc đua vào vị trí Thống đốc bang Ohio vào năm 2026.

Phạm Duy, theo Fox News