Nguyễn Hoàng Văn
12-8-2025
Không ai ngờ rằng sẽ có lúc, một nước hùng mạnh, thực tế và luôn dẫn đầu về khoa học như nước Mỹ mà lại bị đặt dưới sự điều hành của một “Nội Các Tôn Thất”, thứ chỉ có trong chuyện tiếu lâm chính trị của Việt Nam, một thời.
Những ai từng sống trong lòng xã hội Việt Nam qua những năm cuối của thập niên 1970 và đầu 1980 có ai mà không tìm thấy những khoảnh khắc “giải thoát” với những câu chuyện như thế? Sẽ phải soạn một bộ sách thật dày về chúng nên, ở đây, chỉ xin nhắc lại câu chuyện liên quan.
Số là, trước những bất cập trong quản lý, Tổng bí thư Lê Duẩn quyết tâm cải tổ, đưa vào chính phủ những nhân tài, mà theo ông, thuộc dòng dõi xuất chúng, vừa có danh tiếng vừa có thực tài và, cuối cùng, cũng ra mắt một nội các toàn những thành viên mang họ “Tôn Thất”:
– Bộ trưởng Quốc phòng: Tôn Thất Bại
– Bộ trưởng Nội vụ: Tôn Thất Đức
– Bộ trưởng Thương Mại: Tôn Thất Tín
– Bộ trưởng Giáo dục: Tôn Thất Học
– Bộ trưởng Y tế: Tôn Thất Nhân
– Bộ trưởng Nông Nghiệp: Tôn Thất Thu
– Bộ trưởng Thông Tin: Tôn Thất Thiệt
– Bộ trưởng Phụ Nữ: Tôn Thất Tiết
– Bộ trưởng Thanh Niên: Tôn Thất Lực
Thật không ngờ, câu chuyện cười chơi của đất nước Việt Nam trong cái thế thời khốn nạn ấy mà lại “ứng” vào nước Mỹ hiện tại. Tôi hoàn toàn không phóng đại chút nào khi nước Mỹ đang rối lên với một nội các chỉ thành lập bằng tiêu chí trung thành và “ăn ống kính truyền hình” để hệ quả là, dẫu không mang họ “Tôn Thất”, họ cực kỳ “thất” trong lĩnh vực được giao phụ trách.
Nóng nhất, sốt nhất hiện tại là Steve Witkoff, là “Đặc sứ” (Special Envoy) của Trump về Trung Đông, cái vùng đất cháy bỏng với những xung đột chính trị – tôn giáo phức tạp. Vai trò này đòi hỏi người đảm trách phải có sự từng trải và am hiểu nhưng Witkoff thì trái ngược 100%. Y chẳng có chút xíu kinh nghiệm ngoại giao nào. Y học luật và chẳng có kiến thức lịch sử liên quan đến khu vực. Y lại là người gốc Do Thái, là người rất khó để các chính trị gia Hồi giáo ở đây cảm thấy thoải mái khi làm việc. Witkoff chỉ được bổ nhiệm vì cũng sống bằng nghề đầu tư địa ốc như Trump, lại mê chơi golf như Trump, và đã chứng tỏ một dạ với Trump trong hai cuộc bầu cử, thế thôi.
Trong tuần qua, vào ngày 6/8/2025, Witkoff đã đi Nga hội đàm với Putin trong ba tiếng đồng hồ, và đó cũng là chuyến đi Nga thứ năm mà mục đính là dọn đường để Trump kiếm giải Nobel Hòa bình mà ông ta rất mót. Tuy nhiên, Witkoff lại cho thấy ông ta hoàn toàn “thất thiệt”, “thất tín” và, do đó, “thất trí”.
Sau cuộc hội đàm, Witkoff thông báo ngay cho Liên Minh Âu Châu (EU) kế hoạch ngưng bắn của Putin: Nếu được làm chủ hoàn toàn vùng Donetsk Oblast thì [Putin] sẽ chấp nhận ngưng bắn, rút quân ra khỏi khu vực phía Nam như Zaporizhzhia và Kherson.
Nhưng ngày hôm sau thì Witkoff lại nói khác: Putin sẽ rút quân và “đóng băng vùng tiền tuyến”.
Mà vẫn chưa xong vì còn có thông báo số ba: Muốn Nga ngưng bắn thì Ukraine phải rút ra khỏi Donetsk.
Không ai khác, chính Witkoff cho thấy những gì ông ta thông báo đều là chuyện “thất thiệt”.
Ba lần thông báo, là ba nội dung khác nhau thì có còn ai tin ông ta nữa? Witkoff là một kẻ “thất tín”.
Chỉ việc hội họp với Putin trong ba tiếng đồng hồ mà tai hại như thế, ông “Đặc sứ” này hẳn là một kẻ “thất trí” [1].
Cao hơn nữa, nhưng cái này không hẳn là lỗi của Witkoff, mà của ông chủ Trump. Bàn chuyện cắt đất Ukraine để đổi… giải Nobel Hòa Bình mình đang mơ mà không đếm xỉa gì đến ý nguyện của dân tộc Ukraine, đó là gì nếu không phải là sự “thất đức”?
Hiện giới bình luận Mỹ đang ầm ĩ lên tiếng, cho rằng Witkoff là một tên “bất tài gây hại” (damaging incompetence).
***
Cũng nóng không kém là Robert F Kennedy Jr, Bộ trưởng Y tế liên bang, xuất thân là một luật sư.
Chưa từng học qua nghề y nhưng mê say các thuyết âm mưu, Kennedy Jr có nhiều ý kiến kỳ dị về y tế, trong đó khét tiếng nhất là chống đối việc tiêm chủng, cho rằng các loại thuốc chủng gây ra bệnh tự kỷ. Trước đây, ông ta từng đả kích vaccine Covid-19, là thứ “vaccine chết người nhất từng được tạo ra”.
Từ khi lên làm bộ trưởng, Kennedy Jr đã thẳng tay thực hiện nghị sự của mình. Và đầu tháng Sáu, bất chấp phản ứng dữ dội của giới khoa học khi ra lệnh sa thải toàn bộ 17 thành viên Ủy ban Cố vấn Chủng ngừa (ACIP), cho rằng đây là một cơ quan vô dụng.
Nhưng dịch sởi đã làm y thay đổi giọng điệu. Dịch sởi – vốn được Bộ Y Tế Mỹ tuyên bố xóa sổ vào năm 2000 – đã bùng phát trên 41 tiểu bang, với trên 1356 trường hợp nhiễm bệnh, trong đó có ít nhất ba trẻ em được xác nhận là đã qua đời tính đến ngày 5/8/2025. Thế là Kennedy Jr chột dạ, hối hả kêu gọi người nên cho con em chủng ngừa [2].
Như vậy, y là thứ bộ trưởng gì? Chỉ vì những niềm tin vớ vẩn vào các “âm mưu” vô căn cứ mà xem thường sinh mạng và thể chất của hàng chục triệu trẻ em, y là một tên “thất nhân”, “thất đức”.
Mà để tin như thế, đầu tiên, y phải là kẻ không có trí, “thất nhân”, “thất đức” và “thất trí”!
Cũng nóng sốt không kém là JD Vance, Phó Tổng thống, hiện đang “thất khẩu” sau cuộc phỏng vấn trên Fox News, là “đài ruột” của lực lượng MAGA.
Cuộc phỏng vấn xoay quanh Hồ sơ Epstein mà giới MAGA giận dữ vì Trump tìm cách che giấu, không muốn bạch hóa. Tại đây Vance cố lái những lời chỉ trích Trump bằng cách đổ lỗi cho đảng Dân Chủ, kết án rằng chính quyền Biden đã “không làm gì cả trong bốn năm” bởi lẽ sự vụ dính líu “với nhiều chính khách cánh tả và những tỷ phú tả khuynh”.
Thế nhưng, chính lời này đã khiến Vance lâm cảnh “á khẩu”, không nói nên lời vì, ngay sau đó, trên mạng xã hội, trên báo chí, thiên hạ nhao nhao cho rằng nếu là thế thì tại sao không bạch hóa hồ sơ Epstein đi?
Bảo vệ Trump như thế bằng mười hại Trump!
Hiện Vance đang nhập hội “tôn thất”, trở thành thành viên “thất khẩu” trong chính quyền Trump.
Người khôn ngoan, có trí sẽ không bao giờ tự cài bẫy cho mình như thế và do đó, ở đây, Vance cũng là một kẻ “thất trí”.
Có bao nhiêu thành viên “thất” như thế trong nội các của Trump? Danh sách này còn khá dài. Chẳng hạn như Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, kẻ bị tố cáo là tiết lộ bí mật quân sự vào nhóm “tán gẫu online” với vợ, anh trai và luật sư riêng của mình, liên quan đến kế hoạch tấn công lực lượng Houthi ở Yemen; hay Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon, kẻ nhậm chức chỉ để giải tán bộ này càng sớm càng tốt. Thứ bộ trưởng như thế này thì, về bản chất, có khác nào hạng “thất trận” hay “thất học”?
Nhưng cao nhất trong nội các này là Trump, kẻ đã hùng hổ tuyên bố là nếu đắc cử tổng thống thì ông ta sẽ giải quyết cuộc chiến Ukraine “trong vòng 24 tiếng đồng hồ”. Nay thì đã bao nhiêu “tiếng” rồi, chẳng ai buồn tính toán, nhưng rõ ràng Trump đã cho thấy mình là kẻ “thất tín”. Sự “thất tín” này, hẳn nhiên, phát xuất từ sự “thất trí” bởi người có đầu óc không ai lại dại dột hứa hẹn hay thề thốt như thế.
“Thất tín”, “thất đức”, “thất trí”, Trump còn hơn hẳn các thành viên khác trong nội các của mình ở sự “vô sỉ” và “vô lương” và, xem ra, như câu chuyện tiếu lâm kể trên, ông Tổng thống hiện tại của nước Mỹ lại là một kiểu “Tôn Thất Đủ Thứ”.
Kể ra cũng có một chút an ủi ở đây. Nếu may này họ Nguyễn trở lại làm vua thì chỉ những ai thuộc dòng vua Minh Mạng – là Tôn Thất, bốn chữ như giả dụ, Tôn Thất Viễn Minh, Tôn Thất Quỳnh Đan chứ không phải Tôn Thất Minh hay Tôn Thất Quỳnh – mới có cơ may lên ngôi thì, với bốn từ “Tôn Thất Đủ Thứ”, ông Trump có thân phận hơn hẳn những Tôn Thất Nhân, Tôn Thất Khẩu, Tôn Thất Thiệt, Tôn Thất Trận…
_________
Chú thích:
1. “Trump Envoy Slammed for ‘Damaging Incompetence’ Over Putin Talks”: https://www.newsweek.com/steve-witkoff-putin-russia-talks-trump-2111348
2. Measles Cases and Outbreaks: https://www.cdc.gov/measles/data-research/index.html
Measles outbreak in US prompts questions over Robert F Kennedy Junior’s mixed messages on vaccination: https://www.abc.net.au/news/2025-08-11/measles-outbreak-us-robert-f-kennedy-jr-vaccination-messages/105628576
3. Trump news at a glance: Epstein case haunts administration even as Vance blames Democrats for mishandling: https://www.theguardian.com/us-news/2025/aug/11/president-trump-administration-news-updates-today