Holger Start phỏng vấn Jeffrey Goldberg
Nguyễn Văn Vui chuyển ngữ
8-11-2025
Chiến thắng của Zohran Mamdani có ý nghĩa gì đối với đảng Dân chủ ở Mỹ? Trump sẽ phản ứng ra sao? Tổng biên tập ‘The Atlantic’, Jeffrey Goldberg, đưa ra một dự đoán.
Jeffrey Goldberg, 60 tuổi, là Tổng biên tập của tạp chí ‘The Atlantic’ và cũng là một trong những nhà bình luận sắc sảo nhất về Tổng thống Mỹ Donald Trump. Với gần 1,5 triệu người đăng ký, The Atlantic là một trong những tờ báo lớn và uy tín nhất ở Mỹ.
Vào đầu năm nay, Goldberg gây chú ý trên toàn cầu khi phát hiện một nhóm chat nội bộ trên ứng dụng nhắn tin Signal, nơi các cố vấn thân cận của Donald Trump thảo luận kế hoạch tấn công Yemen của Ngũ Giác đài – và Goldberg vô tình được đưa vào để… giải trí. Việc tiết lộ này giúp The Atlantic tăng hơn 100.000 lượt đăng ký, đồng thời Goldberg nhận được lời mời cá nhân từ Tổng thống Trump.
Goldberg được coi là một trong những nhà chỉ trích Trump sắc sảo nhất trên mặt báo. Khi Goldberg đến thăm Nhà Trắng, Trump nói: “Nếu The Atlantic đối xử với tôi tốt hơn, nó sẽ thật sự là một tạp chí ‘hot’.” Goldberg đáp lại: “Chúng tôi cũng đã rất ‘hot’ rồi mà”. Trump: “Nhưng các ông sẽ còn ‘hot’ hơn nữa nếu đối xử tử tế với tôi”.
***
Hỏi: Thưa ông Goldberg, liệu ngày 5/11 này, tròn một năm sau khi Donald Trump tái đắc cử, có đánh dấu một bước ngoặt đối với nước Mỹ không?
Jeffrey Goldberg: Ông đang nói về chiến thắng của Zohran Mamdani?
Hỏi: Chúng tôi muốn nói về tất cả kết quả bầu cử gần đây. Đảng Dân chủ đã thắng các cuộc bầu cử thống đốc ở Virginia và New Jersey, cũng như chiến thắng trong cuộc trưng cầu dân ý ở California về việc tái cấu trúc các khu bầu cử. Và tất nhiên, chiến thắng ngoạn mục của Zohran Mamdani ở New York. Dường như một nước Mỹ khác đang thức tỉnh – một nước Mỹ lên tiếng chống lại Donald Trump.
Goldberg: Thành phố New York thật ra không đóng vai trò lớn ở cấp quốc gia, vì cấu trúc cử tri ở đây rất khác so với phần còn lại của đất nước. Nếu dự đoán chính trị quốc gia dựa trên thành phố New York thì sai. Có một lý do khiến chưa bao giờ có một thị trưởng New York trở thành Tổng thống Mỹ. Điều đó giống như nhìn kết quả bầu cử ở Tiểu bang thành phố Berlin, rồi nói rằng cả nước Đức cũng như vậy hết. Trump không được lòng dân, nhưng đảng Dân chủ trên toàn quốc lại còn tệ hơn. Tôi không muốn suy diễn quá mức.
Hỏi: Vậy có thể rút ra bài học nào từ tối hôm qua không?
Goldberg: Xin nhìn thế này: Đảng Dân chủ đang ở trong tình trạng tồi tệ đến mức bất kỳ chiến thắng nào cũng ít nhất là một proof of life, một dấu hiệu của sự sống. Đảng vẫn có khả năng đưa ra các ứng viên có thể giành chiến thắng. Ở cấp quốc gia, đảng Dân chủ có kết quả thăm dò rất tệ, nhưng trong từng cuộc bầu cử riêng lẻ, người dân không chấp nhận những gì mà đảng Cộng hòa đưa ra.
Hỏi: Mamdani đã thành công trong việc thu hút một liên minh cử tri rộng lớn: Những người thuộc tầng lớp lao động không còn đủ khả năng chi trả cho cuộc sống của họ, People of Color và những người theo chủ nghĩa tự do cổ điển, như Barack Obama đã làm trước đây. Gần đây, đảng Dân chủ không làm được điều này. Điều đó có liên quan đến chương trình tranh cử của Mamdani không?
Goldberg: Có thể bài học cho đảng Dân chủ là cần tập trung nhiều hơn vào các vấn đề an sinh thực tiễn, về tiền thuê nhà và chi phí sinh hoạt. Quan điểm phổ biến là đảng Dân chủ nên ngừng nhấn mạnh các vấn đề văn hóa, và tập trung trở lại vào các vấn đề kinh tế.
Hỏi: Donald Trump đã thắng cử tổng thống hai lần vì ông ta nói rằng chủ nghĩa tư bản toàn cầu trong 25 năm qua không còn phục vụ phần lớn người Mỹ. Đảng Dân chủ có nên đưa ra một thông điệp khiêu khích tương tự không, cho dù có thể dùng các giải đáp của cánh tả? Hay là họ nên kiên quyết bảo vệ lực trung tâm và các cơ chế của mình, như Joe Biden đã làm?
Goldberg: Nếu đứng ở thế trung tâm, bạn có 30% cử tri tiềm năng từ cánh tả và 30% từ cánh hữu – một đa số tốt. Đó là lý do đầu tiên để ở lại trung tâm. Lý do thứ hai là thế giới phức tạp hơn, một số giải pháp tốt đến từ cánh tả, một số từ cánh hữu. Nhưng nước Mỹ ngày càng giống châu Âu về cách các đảng phát triển. Hệ thống hai đảng từng hoạt động tốt, nay đã mất cân bằng.
Hiện nay, nổi bật bên đảng Dân chủ là một người 34 tuổi, Hồi giáo, xã hội chủ nghĩa, chỉ trích Israel, tốt nghiệp Đại học Columbia, muốn miễn phí vé xe buýt và cải tổ triệt để về thị trường nhà ở và giao thông. Đối lập là Donald Trump, chính trị gia quan trọng nhất thế giới. Một nhà cách mạng chống lại một người phản động. Thật là điên rồ khi chứng kiến nền chính trị Mỹ đã thay đổi như thế nào.
Hỏi: Ông nói Mỹ ngày càng giống châu Âu, nghĩa là sao?
Goldberg: Trước đây mọi người đều tập trung vào trung tâm. Nay có những lực ly khai mạnh mẽ. Bạn hãy nhìn Romney và Obama – hai nhà chính trị quan trọng nhất của nước Mỹ năm 2012, họ khá giống nhau, và nay hai nhà chính trị quan trọng nhất của Mỹ 2025 – Mamdani và Trump. Có thể nói là không cùng là một nước Mỹ nữa.
Tôi dự đoán Mamdani sẽ gặp nhiều phản ứng mạnh. Đảng Cộng hòa có thể đẩy mạnh chiến dịch chống ông ấy trước bầu cử giữa kỳ 2026. Một câu hỏi lớn là Trump có cách để biến Mamdani thành biểu tượng của đảng Dân chủ hay không. Và nếu có, thì đảng Dân chủ sẽ gặp khó khăn ở Pennsylvania, Ohio hoặc Virginia, vì Mamdani không phải là Abigail Spanberger…
Hỏi: … đó là nữ ứng viên Dân chủ đã thắng cuộc bầu cử thống đốc ở Virginia tuần này.
Goldberg: Vâng, bà ấy là mẹ của ba đứa trẻ, từng làm việc cho CIA, là người theo chủ nghĩa tư bản, những thứ bình thường thôi. Trong đảng Dân chủ có nhiều người như Spanberger hơn là Mamdani. Nhưng Trump sẽ biến Mamdani thành nhân vật nổi bật nhất của đảng Dân chủ, bằng cách đi khắp đất nước và rêu rao rằng: Hãy nhìn người này kìa, đảng Dân chủ ngày nay là thế đấy.
Hỏi: Mamdani có giữ được quan điểm cấp tiến khi làm Thị trưởng New York không?
Goldberg: Tôi nghĩ ông ấy sẽ phải dịch chuyển về hướng trung tâm. Một người từng đề xuất bãi bỏ cảnh sát, nay phải chịu trách nhiệm cho cảnh sát. Mamdani phải hợp tác với cảnh sát, nếu không, mọi người sẽ bỏ việc và New York sẽ bị chỉ trích vì tội phạm gia tăng. Một người theo xã hội chủ nghĩa về mặt lý thuyết và chịu trách nhiệm về công việc trong thực tiễn, đó là hai chuyện khác nhau.
Hỏi: Xin hãy nói về Donald Trump. Tỷ lệ ủng hộ của ông ta vẫn ở mức 43%. Tại sao lại có quá ít sự phản kháng chống lại Trump? Nhà báo nổi tiếng David Brooks, người viết cho The Atlantic, gọi đó là câu hỏi của thập kỷ. Câu trả lời của ông là gì?
Goldberg: Nhiều người đơn giản chỉ thích Trump. Ông ta rất [có tài] giải trí. Không có Reality-TV và mạng xã hội, Trump sẽ không tồn tại về mặt chính trị. Hai mươi năm qua, chúng ta xem ông ta xuất hiện trên truyền hình thực tế. Mạng xã hội cho phép ông nói mọi thứ mà không qua lớp lọc nào cả. Người dân xem chính quyền Trump như một hình thức giải trí.
Hỏi: Sau khi ông tiết lộ vụ xì-căn-đan Signal, Trump đã mời ông tới Nhà Trắng.
Goldberg: Tôi đã gặp ông ta và ông ta có sức thu hút. Khi muốn, ông ta cũng có thể hài hước. Ông ta là một nhân cách độc nhất. Lấy ví dụ các cuộc mít tinh của ông ta. Bạn ngồi đó, bạn cười, bạn kinh hoàng và trải qua cả một loạt cảm xúc khiến bạn bị cuốn hút và mê hoặc. Một số người thấy rất vui, những người khác chán ghét. Nhưng mọi người đều ngồi đó và xem chương trình. Người dân cảm nhận ông ta như một người nói sự thật. Và về nhiều mặt, ông ta làm như vậy. Khi ông ta tiếp quản Kennedy Center…
Hỏi: …là Trung tâm văn hóa nổi tiếng của Washington…
Goldberg: … ông ta đã nói đại ý rằng: Các người đã kiểm soát văn hóa quá lâu rồi. Bây giờ đến lượt chúng tôi. Và nhiều người nghĩ: Đúng rồi, ông ta nói đúng. Trump có nhiều quyền lực, nhưng đó là quyền lực giải trí thuần túy. Người Mỹ vẫn đủ ăn, tiếp cận rượu, cần sa, ma túy, và vô số hình thức giải trí khác. Nam thanh niên ngày xưa ra đường, giờ thì ngồi chơi game tám tiếng mỗi ngày.
Bạn có biết điều gì rất tức cười không? Tại các cuộc biểu tình No-Kings, người xuống đường chủ yếu là người lớn tuổi. Người ta cứ nghĩ rằng đó là những người trẻ nói: Các người đang làm gì với đất nước của tôi? Nhưng đó là những người lớn tuổi có ký ức về những năm 1960 hoặc phong trào dân quyền và không lớn lên với mạng xã hội và TikTok. Họ vẫn có mối liên hệ với thực tế. Còn giới trẻ thì ngồi trước trò chơi điện tử.
Hỏi: Bộ ông nghĩ nước Mỹ thực tế đã thay đổi chưa đủ mạnh hay sao?
Goldberg: Nhìn bề ngoài thì mọi thứ vẫn như cũ. Nhưng không còn một FBI hoạt động tốt nữa. Các tổ chức mà cả thế giới nhìn vào và trông ngóng, như cơ quan phê duyệt thuốc FDA hoặc cơ quan y tế CDC, tất cả đang bị phá hủy. Không còn một Bộ Tư pháp độc lập nữa. Bộ Quốc phòng thì đã đuổi các nhà báo thực thụ và thay thế bằng những đại diện báo chí phục tùng. Và tham nhũng thì nay nở rộ khắp nơi.
Hỏi: Trong số mới nhất của Atlantic, David Brooks đã làm một điều rất bất thường cho một nhà báo: Ông ấy kêu gọi nổi dậy.
Goldberg: Khi một David Brooks hiền lành nay trở nên cấp tiến, thì bạn biết đã có điều gì lớn lao đang thay đổi. Ông ấy không giống như Mamdani, người muốn toàn cầu hóa cuộc nổi dậy. David Brooks chỉ muốn người ta thức tỉnh và nhận ra rằng chính phủ của họ đang bị phá hủy từ bên trong.
Hỏi: Trump sẽ phản ứng như thế nào với một đảng Dân chủ mạnh trở lại?
Goldberg: Nếu Đảng Dân chủ trở nên phổ biến trên toàn quốc, Trump có thể tìm cách phá hoại bầu cử, trực tiếp hay gián tiếp, bằng chiến thuật “Flood the zone with shit” – làm tràn ngập dư luận bằng mọi thông tin rác rưởi để người dân không còn tin vào điều gì nữa. Trump sẽ thao túng để bảo đảm Quốc hội vẫn nằm trong tay Cộng hòa. Nếu Đảng Dân chủ chiếm đa số, sẽ lại có điều tra kéo dài và khả năng luận tội. Chu kỳ này sẽ lặp lại như mười năm trước. Nước Mỹ thật bất ổn.
Hỏi: Một năm đã qua sau khi Trump tái đắc cử, còn ba năm nữa mới đến kỳ bầu cử tiếp theo. Ba năm đó ra sao?
Goldberg: Chúng ta chưa thấy nhiều dấu hiệu sụp đổ nền dân chủ, nhưng điều đó có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Chúng ta vẫn chưa vượt qua giới hạn mà một thẩm phán quyết định rằng Tổng thống không có quyền hạn trong một quyết định nhất định, nhưng Trump lại phớt lờ tòa án.
Nhưng mối quan tâm lớn nhất của tôi không phải là trong nước. Cái lo lớn nhất của tôi là chính sách ngoại giao. Nếu Putin hoặc Tập Cận Bình hoặc Kim Jong-un nghĩ rằng Trump thật sự là một người theo chủ nghĩa cô lập và bỏ mặc Ba Lan, các nước Baltic, Đài Loan, Hàn Quốc, thì chúng ta sẽ có một tình huống hoàn toàn khác. Các Tổng thống Mỹ trước đây – dù Dân chủ hay Cộng hòa – luôn luôn coi liên minh với Tây Âu là bất khả xâm phạm; giờ đây tất cả đều bị đặt dấu hỏi.
Nguồn: “Ein Revolutionär gegen einen Reaktionär”: Die Zeit, 6-11-2025