Một bản Chiến lược An ninh Quốc gia (National Security Strategy-NSS) mở rộng bị rò rỉ cho thấy Mỹ muốn tái định hình quan hệ với châu Âu bằng chương trình Làm Châu Âu Vĩ Đại Trở Lại (Make Europe Great Again), nhấn mạnh các giá trị bảo thủ và giảm vai trò của EU. Tài liệu cũng đề cập ý tưởng hình thành khối quyền lực mới “Core 5” gồm Mỹ, Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và Nhật Bản để thay thế ảnh hưởng của các cấu trúc như G7. Nhà Trắng phủ nhận sự tồn tại của bản tài liệu dài hơn, nhưng nội dung rò rỉ đã gây tranh cãi lớn ở châu Âu, vốn lo ngại Washington muốn tái sắp xếp lại trật tự địa chính trị theo hướng có lợi cho Mỹ.
Theo tờ The Times và tờ Defense One, một phiên bản dài hơn, được phân loại mật và vẫn chưa được công bố rộng rãi của Chiến lược An ninh Quốc gia (National Security Strategy-NSS) đã bị rò rỉ. Đây là một phiên bản khác với phiên bản chính thức mà Nhà Trắng công bố.
Phiên bản này phản ánh nhiều ý tưởng gây tranh cãi hơn so với bản NSS công khai: thay vì mở rộng vai trò toàn cầu của Mỹ, chiến lược chuyển sang chủ nghĩa ưu tiên khu vực, giảm phụ thuộc vào đồng minh truyền thống ở châu Âu, và tập trung vào các nền tảng giá trị văn hoá-chính trị.
Đồng thời, phiên bản này cũng thể hiện sự hoài nghi sâu sắc mô hình hội nhập EU, nhập cư ồ ạt và đa văn hoá, cho rằng những yếu tố này dẫn tới nguy cơ “xoá bỏ văn minh châu Âu” (civilisational erasure).
Chính sách Làm Châu Âu Vĩ Đại Trở Lại (Make Europe Great Again)
Phiên bản bị rò rỉ đề xuất một chương trình gọi là Làm Châu Âu Vĩ Đại Trở Lại (Make Europe Great Again) — ý tưởng cố gắng định hình lại châu Âu theo mô hình chính trị bảo thủ/truyền thống.
Theo đó, Mỹ được cho là muốn:
– Tập trung quan hệ với một số nước nhất định như Áo, Hungary, Italy và Ba Lan;
– Thuyết phục những nước này rời khỏi Liên minh châu Âu (EU);
– Hỗ trợ các đảng phái, phong trào, trí thức theo khuynh hướng quốc gia chủ nghĩa/chống toàn cầu hoá trong các nước này — trong khi vẫn “ủng hộ quan hệ thân Mỹ”.
Ý tưởng lớn khác trong phiên bản rò rỉ
● Khối Lõi 5 (Core 5-C5):
Một đề xuất tạo ra khối quyền lực thế giới mới gồm Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và Nhật Bản — không giới hạn bởi tiêu chí dân chủ hay giàu có như G7. Khối quyền lực mới này có thể làm lu mờ vai trò của G7 như một nhóm các cường quốc chính của thế giới.
● Nhận định về “sự thống trị của Mỹ”:
Bản tài liệu cho rằng ý tưởng lãnh đạo toàn cầu (hegemony) là sai lầm và không thể đạt được — Mỹ nên tập trung hơn vào các lợi ích trực tiếp của mình.
● Tập trung lại vào khu vực Tây bán cầu:
Chiến lược cũng thể hiện việc quay về ưu tiên bảo vệ khu vực Tây bán cầu, chống tội phạm, kiểm soát di cư — khác biệt rõ so với chính sách toàn cầu truyền thống.
Phản ứng & tranh cãi
Phía Nhà Trắng cho biết không có phiên bản nào khác ngoài bản chính thức công bố — phủ nhận sự tồn tại của phiên bản rò rỉ.
Phía Châu Âu, lãnh đạo Pháp, Ba Lan, cùng lãnh đạo nhiều nước Châu Âu khác đã đưa ra phản ứng mạnh mẽ, coi chiến lược là một “lời làm rõ thô bạo” về chính sách của Mỹ có thể gây bất ổn định quan hệ xuyên Đại Tây Dương, và kêu gọi châu Âu tự tăng cường quốc phòng. Đồng thời, phiên bản rò rỉ này đã làm dấy lên lo ngại ở châu Âu rằng Washington đang theo đuổi một chiến lược chia rẽ EU và tái sắp xếp trật tự quyền lực phương Tây theo hướng có lợi hơn cho Mỹ.
Thiên Vân, theo Defense One, The Times, Reuters, National Defense Magazine