Chiến tranh ở Afghanistan coi như kết thúc trên giấy tờ vào thứ Bảy 29.2.2020 tuần qua.
Nhớ lại sau khi bin Laden cướp nhiều máy bay dân sự mà tấn công nước Mỹ vào ngày 11.9.2001, tổng thống George Bush nhanh chóng đòi phe Taliban đang cầm quyền ở Kabul, Afghanistan, giao nộp thủ phạm cho Mỹ xử tội. Taliban không nghe. Vậy là Hoa Kỳ và đồng minh (trong đó có Úc) ào ạt đổ quân tấn công vào Afghanistan. Chiếm Kabul. Hất cẳng Taliban. Và lập ra một chính phủ khác để bắt bằng được bin Laden ‘dù sống, dù chết’ mang về Mỹ trị tội. Phe Taliban rút vào bưng và tiếp tục quấy rối. Chiến tranh ở nơi đây kéo dài 18 năm và đã thành gánh nặng cho Mỹ. Thấy không cách nào diệt hết Taliban, Mỹ đã bí mật ngồi với quân thù để tìm cách rút quân. Hai bên cù cưa trong 18 tháng và đẻ cái gọi là thoả thuận mang lại hoà bình ‘Agreement for Bringing Peace’. Thoả thuận này được ký kết tại Doha, nước Hồi giáo Qatar. Đây là một thứ hoà bình không khác gì cái đã có ở Việt Nam sau hiệp định Paris có hiệu lực ngày 27.1.1973.
Thật ra, không thể coi thoả thuận này như là một hiệp định Paris có tên ‘Chấm dứt chiến tranh và tái lập hoà bình ở Việt Nam’. Có lẽ chỉ dám nói đây là một thứ ‘ký tắt’ theo kiểu Kissinger mồm đầy chả giò ở trong toà đại sứ Bắc Việt ở Paris ngoéo tay với Lê Đức Thọ mà thôi. Thoả thuận giữa Mỹ và Taliban gồm có bốn điểm chính. Thứ nhứt: Không được dùng đất Afghanistan để uýnh quân Hiệp Chúng Quốc Hoa kỳ và đồng minh. Thứ nhì: Rút hết quân đội ngoại nhập ra khỏi Afghanistan. Thứ ba: Taliban và các bên Afghan khác bắt đầu nói chuyện với nhau từ ngày 10.3.2020. Thứ tư: hai bên sẽ nói chuyện ngưng chiến. Cả bốn điều này nghe quen quen như những điều Mỹ và Bắc Việt thoả thuận khi Kissinger đi đêm với Hà Nội kể từ tháng Giêng 1970 trở về sau.
Rõ ràng, thoả thuận này thêm điều 1,3 và 4 chỉ để làm hoa lá cành. Đúng ra, Mỹ và Taliban chỉ đồng ý có một điều thứ nhì mà thôi. Đó là rút hết quân ngoại nhập ra khỏi Afghanistan. Quân nào là ngoại nhập? Xin thưa quân Mỹ và NATO. Còn đám quân Al-Qaeda và các ông bà muốn làm thánh tử đạo từ khắp thế giới tựu về rừng sâu ở Afghanistan thì không phải … ngoại nhập. Nghe giông giống như bộ đội chính quy Cộng Sản Bắc Việt và du kích Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam Việt Nam — sau này được nâng cấp lên thành Cộng Hoà Miền Nam Việt Nam — cùng với đủ thứ chí nguyện quân từ Cuba, Bắc Hàn, Trung Cộng và Liên xô (chuyện bây giờ mới kể!) cũng không phải ‘ngoại nhập’ vào Việt Nam! Sau thoả thuận Doha này, chừng 14 ngàn quân ngoại nhập của Hoa Kỳ và hơn 17 ngàn quân của 39 nước trong khối NATO sẽ rút khỏi Afghanistan dưới ống kính của đài truyền hình thế giới như thể lính Mỹ và đồng minh đã đánh trống thổi kèn quấn cờ ở Việt Nam. Còn ai biết ba điều còn lại có được thi hành không? Who care! Người Mỹ chả … ‘ke’và thế giới cũng không ‘ke’ miễn là trong 14 tháng sắp tới họ rút được quân ra khỏi vũng lầy do chính họ tạo ra.
Không có gì bảo đảm cho ‘ai đó’ tiếp tục dùng lãnh thổ Afghanistan đánh vào quân đội Mỹ và đồng minh. Không có gì bảo đảm chính phủ ‘the Islamic Emirate of Afghanistan, Cộng Hoà Hồi Giáo Afghanistan’ – tên mới của Taliban vừa được nâng cấp — và các bên khác của người Afghan (Afghan sides, tránh gọi rõ tên chính phủ ở Kabul như hồi trước người ta tránh mấy chữ Việt Nam Cộng Hoà) sẽ nói chuyện với nhau. Dù ‘anh em phía bên này và bên kia’ ở Afghanistan có nói chuyện chăng nữa thì cũng không có gì bảo đảm sẽ đạt được ngưng bắn vĩnh viễn. Who care! Hoa Kỳ tếch được quân ra khỏi cuộc chiến do chính họ xông vào hồi năm 2001 — vậy là ok.
Mặc cho chính phủ hiện hành ở Kabul chống lại, Mỹ vẫn ký kết với Taliban. Bất kể Kabul có đồng ý hay không, vào ngày 10.3 sắp tới sẽ có đến 5 ngàn tù binh Taliban sổ chuồng đổi lấy 1 ngàn tù binh Kabul. Hai bên trao đổi tù binh ở …Lộc Ninh và Thạch Hãn. Úi quên, không phải. Hai phía ‘người anh em Aghan’ sẽ trao đổi tù binh ở đâu đó.
Riêng với quân đội Hoàng Gia Úc thì — cũng như trong chiến tranh Việt Nam – Úc rút quân chiến đấu từ khuya rồi. Ở Việt Nam Úc rút hết quân từ tháng Bảy năm 1973. Ở Afghanistan, đã có chừng 26 ngàn lính Úc qua đó tham chiến. Nhưng vào tháng 10, 2013 Úc đã rút quân ra khỏi Afghanistan với hiệu lệnh của nguyên thủ tướng Tony Abbott ‘Bây giờ, cuộc chiến dài lâu nhất của Úc chấm dứt. Không phải chiến thắng, cũng không phải bại trận nhưng chúng ta hy vọng nhờ có mặt lính Úc ở đây nước Afghanistan sẽ khá hơn’.
Vậy là cuộc chiến kéo dài 18 năm (hy vọng) sẽ ngưng tiếng súng. Tiếng súng có thật sự ngưng không? Không có gì làm chắc vì chuyện đã xảy ra ở Việt Nam sau khi những chữ ký vào mảnh giấy ‘Chấm dứt chiến tranh và tái lập hoà bình ở Việt Nam’ chưa ráo mực. Miếng giấy ở Paris chưa ráo mực mà súng vẫn nổ. Nổ cho tới Bắc Việt công khai tiến vào Sài-gòn mà không nước nào lên tiếng.
Rõ ràng, thoả thuận Doha 2010 là bản sao của hiệp định Paris 1973. Việt Nam đã có ngày 30 tháng Tư, 1975 và Afghanistan sẽ tới ngày đó khi Taliban kéo vào ‘giải phóng’ Kabul.
Việt Luận