Minh Nhật
Vào tháng 2/2020, hai chuyên gia Trung Quốc từng đăng tải một bài báo khoa học, cho rằng virus corona chủng mới đến từ những con dơi bị thả ra từ phòng thí nghiệm sinh học ở Vũ Hán. Bài báo của họ nhanh chóng bị gỡ. Tuy nhiên trong bối cảnh Đảng Cộng sản Trung Quốc cố gắng chối bỏ trách nhiệm của Trung Quốc là nơi khởi phát của dịch COVID-19, giới truyền thông đã điều tra và đăng tải lại các thông tin có liên quan đến nguồn gốc của virus Viêm phổi Vũ Hán này, tạp chí nhân quyền Bitter Winter tại Ý đưa tin.
Ngày 9/3/2020, nếu tìm kiếm thông tin về nguồn gốc của virus Viêm phổi Vũ Hán tại Ý trên Google với từ khóa “mercato pesce Wuhan”, hai kết quả đầu tiên xuất hiện là hoàn toàn trái ngược nhau. Tờ báo lớn nhất của Ý, Corriere della Sera, thì cho rằng virus không tới từ khu chợ Vũ Hán. Trong khi đó, tờ National Geographic lại khẳng định rằng virus tới từ khu chợ này. Hai bài báo với thông tin hoàn toàn trái ngược đều đăng vào cùng một ngày 20/1/2020, một thời điểm khá sớm trong đại dịch Viêm phổi Vũ Hán.
Ngày 15/2, tạp chí Y khoa uy tín của Anh, The Lancet, dùng lập luận khoa học để bác bỏ nguồn gốc của COVID-19 là đến từ chợ Vũ Hán. Trường hợp nhiễm Viêm phổi Vũ Hán đầu tiên ở Trung Quốc trên thực tế được phát hiện vào ngày 1/12/2019 và không có liên quan gì tới chợ Vũ Hán cả. 13 trong số 41 ca (một tỷ lệ khá cao trong thống kê) cũng không liên quan tới chợ Vũ Hán. Truyền thông thế giới đã đưa lại tin tức này.
Chúng ta biết gì về nguồn gốc của virus Viêm phổi Vũ Hán COVID-19? Rất ít thông tin được đưa ra một cách khoa học. Đặc biệt trong bối cảnh tin giả, thuyết âm mưu, v.v. quá nhiều như hiện nay. Từ đặc điểm cấu tạo sinh học của virus này, với các đoạn cấu trúc tách biệt từ các loại virus SARS và HIV, những thuyết âm mưu trở nên hợp lý và thắng thế, nhưng không thể cho chúng ta một câu trả lời khẳng định (Xem bài: Virus COVID-19 mang đặc tính của robot nano sát thủ hoàn hảo).
Và trong khi các nhà nghiên cứu chuyên nghiệp nghiêm túc, cũng như các tay nghiệp dư đang không ngừng bình luận về nguồn gốc của virus, vào trung tuần tháng 2, hai nhà nghiên cứu Trung Quốc tại Đại học Công nghệ Hoa Nam, Quảng Châu, tiến sĩ Botao Xiao và tiến sĩ Lei Xiao, đã cho rằng dơi là nguồn gốc chính của dịch COVID-19. Bài báo khoa học của hai chuyên gia này hiện đã bị gỡ, tuy nhiên chúng ta vẫn có thể truy cập nó thông qua trang lưu trữ lịch sử internet (archive.org).
Bài báo không nói về dơi hoang dã, bởi vì từ lâu loài động vật này đã không còn tồn tại ở Vũ Hán nữa. Nơi gần nhất có dơi cách Vũ Hán tận 900km, cho nên khó mà nói rằng dơi lại bay tới Vũ Hán để lây bệnh mà không lây bệnh cho những vùng khác trên đường chúng bay.
Hai nhà khoa học này cho rằng, những con dơi ấy rất có thể là dơi bị thí nghiệm, tới từ hai trung tâm nghiên cứu lớn. Một là từ Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa dịch bệnh Vũ Hán cách chợ Vũ Hán 300 mét và một là từ Viện virus học Vũ Hán, do Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc quản lý, cách chợ 12km. Bài báo cho biết, hai trung tâm này thí nghiệm virus, và đưa ra một thông tin rằng có “một dự án nhằm tạo ra một virus khó tưởng, sử dụng một hệ thống dựa trên kỹ thuật phân tích ngược di truyền, và virus này có thể xuất hiện trên người. Đây là nguyên nhân chính cho suy luận rằng virus SARS-CoV hoặc biến thể của nó có thể đã bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm.”
Tạp chí phương Tây đầu tiên công bố tin tức về bài báo của hai nhà nghiên cứu Trung Quốc là tờ Daily Mail. Cũng chính tờ báo này đã điều tra về Viện virus học Vũ Hán, trung tâm được xây dựng vào năm 2015 và hoàn thành vào tháng 1/2018 để nghiên cứu về những mầm bệnh nguy hiểm như SARS hay Ebola. Năm 2017, các chuyên gia an toàn sinh học Hoa Kỳ đã từng bày tỏ sự lo ngại về việc một loại virus nào đó sẽ thoát khỏi phòng thí nghiệm này, bởi vì năm 2004, một loại virus SARS từng rò rỉ từ một phòng thí nghiệm tương tự tại Bắc Kinh.
Ngoài ra, theo bài viết của tác giả Steven W.Mosher đăng trên tờ New York Post, các nhà nghiên cứu Trung Quốc có thói quen bán động vật trong phòng thí nghiệm cho những người bán thịt động vật hoang dã sau khi đã làm thí nghiệm xong. Nguyên nhân là vì đây là một nguồn thu lớn của họ. Một nhà khoa học ở Bắc Kinh từng kiếm được tới 1 triệu USD chỉ bằng việc bán khỉ và chuột cho các chợ động vật sống.
Chính quyền Trung Quốc không được phép chối bỏ trách nhiệm phải minh bạch thông tin về COVID-19 nói riêng, và trả lời các cáo buộc tệ hại về tình trạng nhân quyền, tình trạng đạo đức y sinh, và thí nghiệm sinh học nói chung tại Trung Quốc.
Minh Nhật tổng hợp