Lời người dịch: Ngày 7 tháng 4, Nội các Nhật Bản tổ chức họp báo tuyên bố tình trạng khẩn cấp để phòng chống virut Corona mới. Dưới đây là bài phát biểu mào đầu của Thủ tướng Shinzo Abe. Tôi dịch theo bản chính thức công bố trên trang web của nội các Nhật Bản. Link bài gốc để ở dưới cùng. Vì dịch nhanh nên có thể bản dịch chưa trau chuốt kĩ và có nhiều từ liên quan đến kinh tế chưa chuẩn hoặc nhiều chỗ cần chú thích thêm để độc giả Việt Nam hiểu. Tôi sẽ hoàn thiện khi có thời gian.
Xin trân trọng giới thiệu.
***
Lời phát biểu của Thủ tướng Shinzo Abe khi tuyên bố tình trạng khẩn cấp tại Nhật Bản
Trước tiên, trong tư cách là người đại diện cho quốc dân Nhật Bản, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn từ tận đáy lòng tới các y bác sĩ, hộ lý, nhân viên bệnh viện trên toàn quốc, các trạm y tế, các chuyên gia, các bác sĩ xét nghiệm lâm sàng tham gia công tác chống dịch. Tôi muốn bày tỏ sự kính trọng từ tâm can tới những người ngay giờ phút này đây vẫn đang nỗ lực cứu từng mạng người bằng tinh thần trách nhiệm mạnh mẽ ở tuyến đầu cuộc chiến chống lại vi rút Corona mới. Trong cuộc chiến chống virut tàn khốc đã làm chết trên 6 vạn người trên toàn thế giới này, sự tồn tại của các bác sĩ, những người làm nghề y có kĩ thuật tiên tiến và cảm quan sứ mệnh lớn đã tiếp thêm cho chúng tôi lòng can đảm. Thật sự cảm ơn tất cả mọi người!
Chúng tôi nguyện sẽ làm hết sức có thể để trợ giúp mọi người đang tận lực tối đa bất chấp tình huống nghiêm trọng đối mặt với nguy cơ lây nhiễm. Chúng tôi sẽ nỗ lực ở tất cả các phương diện để bảo vệ hiện trường y tế. Chúng tôi sẽ vừa hợp tác với các công ty điện, cùng các lĩnh vực khác để tăng cường thể chế đảm bảo hơn nữa. Đối với những người nhiễm bệnh không có triệu chứng và những người có triệu chứng nhẹ, thì việc không đến cơ quan y tế mà trị liệu tại nhà sẽ giảm bớt gánh nặng cho các cơ sở y tế. Nhờ sự hợp tác của các khách sạn mà chúng ta đã có 1 vạn phòng ở Kanto và 3000 phòng ở Kansai. Quỹ Nhật Bản (Nippon Foundation-ND) cũng đã xúc tiến xây dựng các cơ sở lâm thời. Sử dụng những cơ sở này, bằng việc dành sự hỗ trợ y tế cho các bệnh nhân nặng, chúng tôi sẽ nỗ lực duy trì chức năng của bệnh viện.
Tuy nhiên, cho dù nỗ lực như vậy đi nữa thì ở những nơi đô thị như Tokyo, Osaka số người nhiễm bệnh cũng vẫn tăng nhanh và số giường bệnh rõ ràng đang chạm tới giới hạn. Gánh nặng thể lực, tinh thần của những người làm nghề y sẽ trở nên nặng hơn và quả thật là hiện trường y tế đang ở trong tình huống nguy hiểm. Hiện nay, cho dù xét trên phương diện toàn quốc chưa xảy ra tình trạng lây nhiễm nhanh chóng nhưng nếu như tính đến chuyện phát sinh những địa phương nơi thể chế cung cấp y tế đang chịu sức ép lớn thì ta sẽ đi đến kết luận rằng thời gian trì hoãn không còn nữa. Tôi cho rằng tình huống này có nguy cơ tạo ra ảnh hưởng lớn tới đời sống và kinh tế quốc dân.
Ngày hôm nay, trong buổi họp này có cả sự tham gia của bác sĩ Omi và trước đó tôi cũng đã nhận được sự đồng thuận của Hội đồng tư vấn cho nên tôi xin tuyên bố tình trạng khẩn cấp dựa trên điều 32 Luật về biện pháp đặc biệt. Phạm vi đối tượng sẽ là thủ đô và 3 tỉnh thuộc Kanto: Tokyo, Kanagawa, Chiba, Saitama và Osaka, Hyogo thuộc Kansai, Fukuoka thuộc Kyushu. Ở Tokyo, nơi có số người nhiễm bệnh cao nhất, chính phủ dự định sẽ cải tạo các cơ sở phục vụ Olympic trong tháng này biến nó thành cơ sở tiếp nhận các bệnh nhân nhẹ với quy mô 800 người. Tôi nghĩ rằng theo tuyên bố tình trạng khẩn cấp này, nếu cần thiết sẽ động viên cả y bác sĩ của quân phòng vệ, và dựa trên điều 48 Luật về biện pháp đặc biệt có khả năng sẽ sử dụng chúng như là cơ sở y tế lâm thời.
Điều quan trọng nhất để giảm gánh nặng cho y tế là không để cho số người nhiễm bệnh tăng lên. Để làm được điều đó thì không gì bằng sự thay đổi hành động của quốc dân, nghĩa là việc thay đổi hành động là rất quan trọng. Quyền hạn dựa trên Luật về biện pháp đặc biệt xét đến cùng cũng chỉ là sự thực thi của các thống đốc (tỉnh trưởng) ở đô, đạo, phủ tỉnh, tuy nhiên, với tư cách là chính phủ, chúng tôi yêu cầu người dân ở thủ đô và 3 tỉnh thuộc Kanto, phủ Osaka và tỉnh Hyogo, tỉnh Fukuoka không ra ngoài trừ trường hợp cần thiết để duy trì đời sống dựa trên khoản 1 điều 45 Luật về biện pháp đặc biệt. Tình hình hiện đang rất cấp bách. Ở thủ đô Tokyo, tổng số người nhiễm bệnh đã lên đến 1.000 người. Trong năm ngày gần đây, số lượng người nhiễm đã tăng gấp đôi và theo cách đó số lượng người nhiễm tiếp tục tăng và nếu như việc lây nhiễm tăng theo cách thức này thì sau 2 tuần sẽ có 1 vạn người, sau một tháng sẽ có trên 8 vạn người nhiễm bệnh.
Tuy nhiên, theo tính toán của các chuyên gia thì bằng nỗ lực của tất cả chúng ta nếu như giảm được tối thiểu 70-80% cơ hội tiếp xúc giữa người với người thì sau 2 tuần có thể làm cho sự gia tăng số người nhiễm không chạm đỉnh và giảm dần. Nếu làm được như vậy thì không chỉ tránh được gia tăng số lượng người nhiễm bùng phát mà còn có khả năng ngăn chặn được nhờ vào giải pháp đồng bộ. Trong đó bao gồm cả thời gian đem lại hiệu quả cao nhất, vì vậy trong thời gian một tháng từ sau Tuần lễ vàng đến ngày 6 tháng 5, nhắm tới mục tiêu cắt giảm 70-80%, mong mọi người sẽ hạn chế ra ngoài.
Xin nhắc lại, để thoát ra khỏi một tháng trong tình trạng khẩn cấp này, thì việc cắt giảm 70-80% cơ hội người tiếp xúc với người là tiền đề. Đây không phải là chuyện đại khái. Cho đến lúc này, chúng tôi đã đề nghị các cơ quan làm việc từ xa và để duy trì chức năng xã hội, trừ những công việc cần thiết, tôi mong rằng công việc ở văn phòng về nguyên tắc sẽ được tiến hành ở nhà. Ngay cả trong trường hợp cần thiết phải đi làm đi nữa thì tôi cũng mong tất cả những người đứng đầu công ty, công sở thực hiện việc đi làm có tính toán trật tự để làm giảm số lượng người đi làm tối thiểu 70%, thực hiện giãn cách giờ đi làm và giữ khoảng cách giữa người với người đầy đủ. Đối với những người kinh doanh nhà hàng, tôi mong quý vị thực hiện đảm bảo thông gió và giữ khoảng cách giữa các khách hàng.
Trường học đang tạm nghỉ dài hạn nhưng chúng tôi sẽ đẩy mạnh việc hợp tác với địa phương để xây dựng môi trường học tập trực tuyến. Chúng tôi đã dỡ bỏ lệnh cấm chẩn đoán và trị liệu qua mạng và điện thoại. Nhờ mọi người tích cực sử dụng cách này khi lo lắng nguy cơ nhiễm bệnh tại bệnh viện mà tình trạng phải kìm nén việc khám bệnh đã không xảy ra. Trên cơ sở đó, trong trường hợp dù thế nào vẫn phải ra ngoài như mua sắm các vật dụng thiết yếu cho đời sống thì tôi mong mọi người sẽ tránh ba thứ “không gian kín”, “tập trung đông người”, “tiếp xúc gần”.
Giống như từ trước đến nay, việc đi dạo, đi bộ bên ngoài không vấn đề gì. Trái lại, cần phải hạn chế vào những nơi tập trung cả ba việc nói trên như bar, hộp đêm, karaoke, câu lạc bộ âm nhạc. Mong mọi người sẽ tránh các sự kiện tụ tập đông người, không tiến hành các buổi ăn nhậu nhiều người ngoại trừ trong gia đình.
Điểm đáng sợ nhất của căn bệnh truyền nhiễm này là có rất nhiều người nhiễm bệnh cho dù hoàn toàn không có triệu chứng như sốt. Và rồi trong khi không biết họ lại lây nhiễm rộng rãi cho nhiều người ở xung quanh mình. Mong mọi người nhất là những người trẻ hãy có ý thức rằng rất có thể mình đã nhiễm bệnh. Mong mọi người khi ra ngoài sẽ tránh chỗ đông người, giữ cự ly với người khác và đeo khẩu trang để tránh văng giọt bắn. Những việc làm đó sẽ bảo vệ sinh mệnh của người khác. Và đổi lại cũng sẽ bảo vệ được sinh mạng mình. Tôi cầu mong sự hợp tác từ toàn thể quốc dân.
Một khi sử dụng biện pháp như là tình trạng khẩn cấp thì đương nhiên khó có thể tránh khỏi tạo ra ảnh hưởng lớn đối với các hoạt động kinh tế. Do đó lúc này rất nhiều các chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ đã gặp khó khăn lớn trong việc duy trì sản xuất. Có thể nói không quá rằng không chỉ kinh tế thế giới mà cả kinh tế Nhật Bản cũng đang đối mặt với nguy cơ lớn nhất sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
Dưới cảm quan mạnh mẽ về nguy cơ ấy, chúng ta sẽ quyết tâm bảo vệ việc làm và đời sống. Để làm được điều đó, tôi đã quyết định thực hiện chính sách kinh tế lớn nhất thế giới với quy mô 108 ngàn tỉ yên tương đương với 20% GDP. Chính phủ sẽ trợ cấp tiền mặt trên 6 ngàn tỉ yên cho những gia đình, những chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ đang đối mặt với khó khăn. Bằng việc hỗ trợ mỗi gia đình 30 vạn yên, và trả thêm cho mỗi trẻ em 1 vạn yên trong lần chi trả trợ cấp trẻ em sắp tới kinh tế của các gia đình đông con sẽ được nâng đỡ.
Chính quý vị, những người chủ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ là bộ khung nâng đỡ nền kinh tế Nhật Bản. Chính quý vị, những người trong khó khăn thực sự vẫn cắn răng cố gắng là sức mạnh tiềm tàng của Nhật Bản. Tiếng nói của quý vị đã vang vọng tới chúng tôi. Nỗ lực của quý vị nhất định sẽ không hoài phí. Trong ý nghĩ đó lần đầu tiên trong lịch sử chúng tôi đã tạo ra chế độ trợ cấp dành cho những người chủ doanh nghiệp. Chúng tôi sẽ chi trả 100 vạn yên cho mỗi người chủ doanh nghiệp cá nhân, 200 vạn yên cho các pháp nhân vừa và nhỏ. Chúng tôi cũng sẽ miễn thuế tài sản cố định. Chúng tôi cũng sẽ hoãn nộp thuế tiêu dùng, cũng như chi trả bảo hiểm xã hội trong 1 năm. Đương nhiên, sẽ không tính lãi quá hạn.
Bằng việc thực hiện hoãn nộp số tiền với quy mô 26 tỉ yên, tôi mong quý vị sẽ chuyển số tiền đó vào việc duy trì công việc. Các ngân hàng địa phương tư nhân, các kho bạc tín dụng, hợp tác xã tín dụng cũng sẽ cho vay trong thời hạn 5 năm mà không tính lãi và không cần thế chấp. Ngoài ra chúng tôi sẽ nâng tỉ lệ trợ giúp đối với tiền hỗ trợ điều chỉnh thuê mướn lên mức cao nhất từ trước đến nay, động viên tất cả các biện pháp chính sách có thể nghĩ ra để cùng quốc dân vượt qua nguy cơ lớn nhất kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai này.
Tuyên bố tình trạng khẩn cấp lần này hoàn toàn không phải là việc tiến hành phong tỏa (lockdown) các đô thị giống như là ở nước ngoài. Xin nói rõ điều đó. Từ giờ về sau các phương tiện giao thông công cộng như tàu điện, xe buýt cũng vẫn sẽ hoạt động. Nhất định sẽ không có sự phong tỏa đường sá. Ý kiến của các chuyên gia cho rằng không cần thiết phải làm điều đó. Ở nước ngoài khi phong tỏa đô thị rất nhiều người đã thoát khỏi đô thị và khuếch đại sự hỗn hoạn cùng lây nhiễm. Hiện nay chúng ta lo ngại nhất là bản thân sự sợ hãi. Tôi nghĩ mọi người vẫn còn nhớ rõ cảnh các cửa hàng trống trơn giấy vệ sinh do sự lan tràn của các tin đồn trên mạng xã hội. Cũng giống như quý vị, tôi cũng có nỗi bất an lớn khi trước kẻ địch vô hình là vi rút. Tôi tin rằng mạng xã hội (SNS) vốn là công cụ làm sâu sắc sợi dây kết nối giữa con người với con người và tạo ra sự liên kết xã hội cũng như có sức mạnh lớn giảm đi nỗi bất an xã hội. Tuy nhiên nó cũng sẽ tạo ra sự hoảng loạn khi bị dẫn dắt bởi nỗi sợ và dựa trên các thông tin sai lệch được phát tán. Khi đó rất có thể kinh tế, xã hội, và cả đời sống của chúng ta sẽ phải chịu thiệt hại lớn hơn cả bản thân nguy cơ đến từ vi rút.
Theo kiến giải của các chuyên gia thì hiện tại nguy cơ lây nhiễm ở Tokyo, Osaka không cao chừng nào người dân hạn chế ra ngoài và sinh hoạt bình thường. Tình hình hoàn toàn khác với các đô thị bị tiến hành phong tỏa ở nước ngoài. Vì vậy, mong mọi người nghiêm túc không di chuyển sang địa phương khác. Ở các địa phương có rất nhiều người cao tuổi, những người được cho là có nguy cơ cao. Mong mọi người sẽ không làm tăng nguy cơ đó.
Đương nhiên, chức năng xã hội đang được duy trì chu đáo. Chúng tôi đang vừa hợp tác với chính quyền địa phương vừa tiến hành các dịch vụ hỗ trợ đời sống như điện, gas, thông tin, liên lạc, tài chính, thu gom, xử lý rác bình thường. Chúng tôi mong những người đang làm việc ở các cơ sở chăm sóc người già, các nhà trẻ vẫn sẽ hợp tác tiếp tục phục vụ những người có nhu cầu. Chúng tôi muốn những người làm việc trong lĩnh vực chế tạo, gia công các sản phẩm thiết yếu cho đời sống như thực phẩm, những người làm việc trong phân phối lưu thông và các cửa hàng nhỏ sẽ vẫn duy trì việc kinh doanh. Vì vậy, chúng tôi mong mọi người sẽ hành động bình tĩnh dựa trên thông tin chính xác.
Trong hai tháng nay, cuộc sống của chúng ta đã thay đổi. Cuộc sống vui vẻ đã ngừng lại. Chúng ta đã từ bỏ các buổi ăn nhậu với bạn bè. Chúng ta không thể đến nơi chúng ta muốn đến. Chúng ta không gặp được nhau. Cuộc sống thường này trước đó đã mất. Tuy nhiên, nhờ hành động như thế của tất cả mọi người mà rất nhiều sinh mệnh đã được cứu sống. Xin chân thành cảm ơn từng người vì đã hợp tác. Nói một cách chân thành thì nếu chỉ có hành động của chính phủ và chính quyền địa phương thì sẽ không thể nào vượt qua được tình trạng khẩn cấp này. Đây là thực tế rất khắc nghiệt. Liệu chúng ta có thể tránh được sự gia tăng bùng phát những người nhiễm bệnh không? Một lần nữa tôi mong mọi người hợp tác. Liệu chúng ta có thể cứu được từng người bệnh nặng khỏi cõi chết? Chúng tôi có thể bảo vệ quý vị và gia đình mà quý vị thương yêu không? Điều đó phụ thuộc vào hành động của tất cả mọi người. Một lần nữa mong mọi người sẽ hợp tác.
Ngay cả trong sự bất an lớn không nhìn thấy tương lai, hi vọng chắc chắn vẫn sinh ra. Các công ty, các nhà nghiên cứu trên khắp thế giới và Nhật Bản đang xúc tiến phát triển vắc xin và thuốc điều trị. Chúng tôi đã nhận được báo cáo rằng avigan, thuốc được công nhận là thuốc điều trị cúm mới không có tác dụng phụ đã được sử dụng cho 120 trường hợp và có hiệu quả cải thiện triệu chứng. Dưới cơ chế nghiên cứu quan sát, chúng tôi nghĩ tới việc mở rộng tối đa việc sử dụng nó cho những người bệnh có nguyện vọng. Để làm được điều đó, lượng tích trữ avigan sẽ tăng lên gấp 3 hiện tại và dành cho 2 triệu người. Các công ty ở các địa phương đã bày tỏ sẵn sàng hợp tác trong sản xuất nguyên liệu cần thiết để gia tăng sản lượng trong nước. Các nhà sản xuất ô tô đã giúp đỡ gia tăng sản lượng máy thở nhân tạo.
Những người làm nghề hàng không liên tiếp bị hủy bay đã đề nghị được giúp đỡ chế tạo áo bảo hộ cần thiết cho hiện trường y tế. Có những người đã gửi tặng khẩu trang làm bằng tay cho học sinh khi trường học mở trở lại. Có những người lái xe tải vẫn tiếp tục đảm bảo lưu thông ngay cả trong thời khắc này bất kể sớm tối để đảm bảo siêu thị có đủ nhu yếu phẩm phục vụ đời sống.
Có những người đã bắt đầu gây quỹ cộng đồng để trợ giúp tối đa những người phục vụ ở hiện trường y tế. HIệp hội y tá đã kêu gọi hơn 5 vạn người hiện đã rời xa nơi làm việc hợp tác. Bản thân tôi cũng mong quý vị hợp tác. Trước nguy cơ mang tầm quốc gia này, tôi mong sẽ nhận được sự giúp đỡ của mọi người trong trận chiến chống vi rút.
Trên thực tế, đáp ứng lời kêu gọi của Hiệp hội y tá, có những người đã quay trở lại hiện trường y tế để cứu giúp, bảo vệ sinh mạng. Có những người đã đứng dậy trên toàn quốc để tiến hành tối đa những việc có thể trước nguy cơ trên tất cả các lĩnh vực. Đây chính là điều tôi mong muốn.
9 năm về trước chúng ta đã trải nghiệm trận Động đất lớn Đông Nhật Bản. Rất nhiều người đã mất đi sinh mạng quý giá và mất đi những người yêu quý. Trong những ngày tháng đau đớn và khó khăn ấy, sự kết nối giữa người với người, tấm lòng giúp đỡ lẫn nhau trên khắp Nhật Bản đã đem đến cho chúng ta niềm hi vọng. Giờ đây, chúng ta lại đang đối mặt với khó khăn lớn. Tuy nhiên, nếu như chúng ta cùng hợp tác thì có thể mang niềm hi vọng tiến về phía trước. Chúng ta sẽ chiến thắng trong cuộc chiến chống vi rút và nhất định sẽ vượt qua thử thách là tình trạng khẩn cấp này. Tôi tin là như thế.
Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzō
Nguyễn Quốc Vương dịch