- Lê Vy
Sau khi Tổng thống Donald Trump thông báo sẽ dừng lại tất cả các khoản tài trợ của Mỹ cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vì cách cơ quan này xử lý đại dịch virus corona Vũ Hán, Bắc Kinh đã bày tỏ “mối quan ngại sâu sắc” và thúc giục Mỹ “thực hiện nghĩa vụ” với WHO.
Trong cuộc họp báo thường ngày ở Bắc Kinh hôm nay 15/4, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên đã lên tiếng trước động thái của Mỹ cắt ngân sách cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cho rằng quyết định này của Mỹ sẽ làm suy yếu năng lực của WHO và làm xói mòn hợp tác quốc tế chống lại dịch bệnh.
Ông Triệu Lập Kiên cũng bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về hành động của Mỹ, nước đóng góp lớn nhất cho WHO, nói rằng tình hình dịch bệnh đang trong giai đoạn quan trọng và quyết định của Mỹ sẽ ảnh hưởng đến tất cả các nước trên thế giới, theo Reuters.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng kêu gọi Mỹ thực hiện nghĩa vụ với WHO, đồng thời cho biết thêm Trung Quốc vẫn sẽ tiếp tục ủng hộ WHO thúc đẩy hoạt động y tế công cộng quốc tế.
Tuy vậy, khi được hỏi liệu Trung Quốc sẽ lấp đầy khoảng trống tại WHO sau khi Mỹ ngừng tài trợ, ông Triệu đã không đưa ra cam kết nào, và cho biết “Trung Quốc đang nghiên cứu … dựa theo tình hình”.
Mỹ hiện là nhà tài trợ lớn nhất cho WHO, với khoảng 893 triệu USD đóng góp trong giai đoạn 2018-2019, chiếm 15% ngân sách tổ chức này, trong khi khoản đóng góp của Trung Quốc chỉ bằng 1/10 Mỹ.
Hôm 14/4, Tổng thống Trump cho biết ông chỉ đạo chính phủ Mỹ tạm ngừng tài trợ cho WHO, trong khi đó sẽ “tiến hành đánh giá vai trò của WHO trong việc quản lý kém và che đậy mức độ nghiêm trọng của dịch COVID-19”.
“Với sự bùng nổ đại dịch COVID-19, chúng tôi có mối quan ngại sâu sắc về việc liệu sự hào phóng của Mỹ có được sử dụng tốt nhất có thể hay không”, ông Trump nói. Trước đó, ông cũng phàn nàn rằng WHO nhận tiền từ Mỹ nhiều nhất nhưng lại thiên vị Trung Quốc, giúp Trung Quốc che giấu dịch bệnh trong giai đoạn đầu.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo cũng nói rằng Mỹ đang tìm cách “thay đổi căn bản” WHO.
Trước khi việc quyết định cắt ngân sách tạm thời diễn ra, WHO cũng đã phải đối mặt với chỉ trích không quản lý chặt chi tiêu.
Theo thông tin được công bố về dự trù chi tiêu ngân sách giai đoạn 2018-2019, WHO có tổng ngân sách 4,422 tỷ USD, trong đó riêng khoản chi cho “các dịch vụ doanh nghiệp và thực thi chức năng” (corporate services and enabling functions) đã chiếm 716 triệu USD. Khoản này bao gồm những công việc liên quan tới “tăng cường sự lãnh đạo và quản trị của WHO; nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm và quản lý rủi ro; tăng cường hoạch định chiến lược, quản lý tài nguyên và báo cáo; đảm bảo quản lý và điều hành chung hiệu quả, cũng như truyền thông chiến lược.”
Hãng AP trong bản tin ngày 20/5/2019 cũng cho biết riêng chi phí đi lại của WHO trong 1 năm trung bình gần 200 triệu USD, bao gồm nhiều khoản chi sai cho vé hạng thương gia, vé đặt giờ chót, phòng khách sạn 5 sao, cũng như các chuyến đi chưa được phê duyệt. Thậm chí, có những trường hợp còn “đi cùng bạn gái trong những nhiệm vụ bịa đặt.”
Lê Vy