- Huệ Anh
Vào lúc 11 giờ sáng ngày 27/5 (theo giờ Vancouver), ông Heather Holmes, Phó Chánh án Tòa án tối cao tỉnh British Columbia đã đưa ra phán quyết quan trọng về vụ án dẫn độ Giám đốc Tài chính Huawei Mạnh Vãn Châu liệu có cấu thành “tội kép” hay không. Kết quả tuyên án, việc bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu tại Vancouver khi bà bị cáo buộc là phù hợp hành vi phạm tội đồng thời ở cả Canada và Mỹ của bà. Phán quyết này sẽ tiếp tục giam lỏng bà Mạnh Vãn Châu (trước đó đã bị giam lỏng 18 tháng), và vụ án dẫn độ sẽ vẫn tiếp tục.
Bà Mạnh Vãn Châu (Meng Wangzhou) năm nay 48 tuổi, ngày 1/12/2018, bà bị bắt tại Vancouver, chính phủ Mỹ cáo buộc bà có hành vi lừa đảo ngân hàng và che giấu việc công ty con của Huawei là Skycom có qua lại về nghiệp vụ với Iran (đang bị Mỹ chế tài), Mỹ yêu cầu Canada trợ giúp dẫn độ bà Mạnh đến Mỹ. Vụ án này đã khiến cho mối quan hệ giữa Ottawa và Bắc Kinh trở lên căng thẳng.
Đội ngũ luật sư của Huawei hồi tháng Một đã tham gia bào chữa và nói rằng do khi bà Mạnh Vãn Châu bị bắt, Canada vẫn chưa thực thi chế tài đối với Iran, do đó hành vi của bà Mạnh tại Canada là không phạm tội. Công tố viên đại diện Chính phủ Canada đưa ra phản bác, cho rằng lời nói dối của bà Mạnh Vãn Châu chính là lừa đảo, dù có tồn tại vấn đề chế tài hay không.
Trong đơn phán quyết, thẩm phán đã phản bác luận điểm của luật sư của bà Mạnh Vãn Châu.
Thẩm phán viết rằng, “Phương pháp tiến hành phân tích tội kép đối với bà Mạnh Vãn Châu sẽ hạn chế nghiêm trọng năng lực thực hiện nghĩa vụ quốc tế của Canada về phương diện dẫn độ tội phạm lừa đảo và tội phạm kinh tế khác.”
Thẩm phán cũng nhấn mạnh, một điểm rất quan trọng là, những cáo buộc này đều chưa qua chứng thực, nhưng trong giai đoạn trình tự dẫn độ, cần phải coi là chân thực.
Theo Epoch Times, nguyên tắc phạm tội kép là một khâu quan trọng nhất trong vụ án dẫn độ, quyết định hướng đi của vụ án. Nếu thẩm phán quyết định tội kép không được thành lập, bị cáo có thể được thả ngay tại tòa. Hiện tại, tội kép của bà Mạnh Vãn Châu đã được thành lập, bà ắt phải chuẩn bị để dẫn độ đến Mỹ.
Hình ảnh ngày 27/5, có nhiều phóng viên và nhân sĩ kháng nghị ủng hộ dân chủ tập trung bên ngoài Tòa án tối cao tỉnh British Columbia.
Trước đó, khoảng 7 giờ tối ngày 23/5, bà Mạnh Vãn Châu cùng Phó Chủ tịch Huawei Bành Bác (Vincent Pang) và nhiều bạn bè cùng xuất hiện bên ngoài Tòa án tối cao, tươi cười đứng trên bậc thềm, cùng giơ ngón tay tỏ ý thắng lợi để chụp ảnh. Có phân tích chỉ ra, bà Mạnh Vãn Châu đối mặt với phán quyết sắp tới, lại có thể công khai chụp ảnh nơi công cộng thế này là điều không bình thường.
Theo Đài Phát thanh Quốc tế Pháp (RFI) đưa tin, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên yêu cầu “phía Canada” cần “lập tức thả bà Mạnh Vãn Châu … để tránh mối quan hệ Trung Quốc – Canada tiếp tục chịu tổn hại”. Khi phóng viên hỏi nếu bà Mạnh Vãn Châu được thả vào thứ Tư (giờ Canada), phía Trung Quốc liệu có làm việc nhanh chóng nhất có thể để thả hai công dân Canada hay không, ông Triệu Lập Kiên lại trả lời một cách mơ hồ: “Tôi đã nói rất rõ lập trường của Chính phủ Trung Quốc về vấn đề liên quan”.
Hôm 21/5, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã công khai phê bình Trung Quốc, nói Trung Quốc dường như không hiểu tính độc lập của Tư pháp Canada, tiếp tục móc nối sự việc bắt giữ hai công dân Canada với việc bắt giữ quản lý cấp cao của Huawei, “Điểm này, Canada và Trung Quốc hoàn toàn khác nhau. Họ không hiểu, tức là chúng tôi không thể, và cũng không muốn can dự vào hệ thống tư pháp độc lập của chúng tôi”.
Được biết, vụ án dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu sẽ tiếp tục bước vào giai đoạn 6 tháng tiếp theo, tiêu điểm của tranh luận nằm ở chỗ quan chức Canada liệu có tuân thủ luật pháp khi bắt bà Mạnh Vãn Châu hay không. Dự kiến tuần cuối cùng của tháng Chín và tuần đầu tiên của tháng Mười, sẽ kết thúc tranh luận. Quá trình kháng án của bất cứ bên nào đều có thể tiếp tục kéo dài lên tới vài năm. Cuối cùng, bà Mạnh Vãn Châu liệu có cần được dẫn độ đến Mỹ hay không, vẫn sẽ do Bộ trưởng Tư pháp Canada quyết định.
Huệ Anh