Ông Lý Chấn Thịnh (Li Zhensheng) – cựu phóng viên ảnh người Hoa, người đã chụp gần 100.000 bức ảnh trong thời Cách mạng Văn hóa, vừa qua đời tại New York (Mỹ) ở tuổi 79. Ông Lý Chấn Thịnh đã để lại cho lịch sử nhiều hình ảnh quý giá, năm ngoái khi ông đi du thuyết tại Đài Loan đã cho biết không nên để những bi kịch lịch sử lặp lại.
Hãng thông tấn trung ương Đài Loan (CNA) đưa tin, mới đây (22/6), Facebook cá nhân của ông Na Nhật Tùng (Na Risong) – Giám đốc nghệ thuật của Inter Gallery (Trung Quốc) đưa thông tin về cái chết của ông Lý Chấn Thịnh cách đó vài ngày. Nhật báo Apple Hồng Kông cũng dẫn nguồn tin cho biết về tang lễ đơn giản của ông Lý Chấn Thịnh, nhưng không chỉ ra thời gian ông qua đời.
Một nguồn tin từ Công ty tư vấn nhiếp ảnh nghệ thuật Thượng Hải Aperturist gần đây công bố trên WeChat cho biết, một nhiếp ảnh gia nổi tiếng ở Mỹ đã thông tin về việc nhà nhiếp ảnh Lý Chấn Thịnh người Trung Quốc đã qua đời tại Mỹ vì xuất huyết não.
Theo thông tin, ông Lý Chấn Thịnh sinh vào tháng 9 năm 1940 ở Đại Liên tỉnh Liêu Ninh (Trung Quốc), năm 1966 khi Trung Quốc nổ ra Cách mạng Văn hóa, ông đang là phóng viên ảnh của Nhật báo Hắc Long Giang. Ông đã chụp gần 100.000 bức ảnh về thời Cách mạng Văn hóa Trung Quốc, một số trong đó chưa từng thấy trên báo hoặc vào những dịp công khai khác, trong đó có một số lượng lớn ảnh nhạy cảm liên quan vốn nên tiêu hủy vì an toàn. Nhưng muốn lưu lại những bức ảnh này, năm 1968, ông Lý Chấn Thịnh đã đào một cái lỗ trên sàn nhà và giấu những “hình ảnh tiêu cực về Cách mạng Văn hóa không được đăng báo”, sau đó ủy thác cho người bạn tên Lý Minh Đạt (Li Mingda) rằng nếu bản thân có chuyện rủi ro thì hãy giúp bảo quản những hình ảnh này. Mãi đến năm 1996 ông mới mang được những “hình ảnh tiêu cực” này đến Mỹ.
Trong một lần trả lời phỏng vấn New York Times, ông Lý Chấn Thịnh nói, “Trong lịch sử Trung Quốc hiện đại, không có một phong trào chính trị nào tồn tại lâu như ‘Cách mạng Văn hóa’ và có ảnh hưởng rộng lớn gây nhiều tác hại như vậy.” Ông lo lắng rằng nếu không có ý thức phản tỉnh sâu sắc về lịch sử này thì những điều tương tự có thể xảy ra một lần nữa ở Trung Quốc, nhiệm vụ của ông là để đồng bào nhớ về thời kỳ hỗn loạn nhất trong lịch sử Trung Quốc hiện đại.
Với mong mỏi đó, ông tập hợp những bức ảnh này vào cuốn sách “Vũ khí thông tin đỏ” (Red-Color News Soldier), được công bố năm 2003 và xuất bản bằng sáu thứ tiếng: Anh, Pháp, Đức, Ý, Tây Ban Nha, Nhật. Năm 2018, Đại học Trung văn Hồng Kông đã xuất bản phiên bản tiếng Trung. Red-Color News Soldier được cho là album ảnh toàn diện và có hệ thống nhất về Cách mạng Văn hóa Trung Quốc.
Năm 2003, một nhà xuất bản ở Trung Quốc Đại Lục muốn công bố những bức ảnh này, nhưng không được đơn vị đánh giá chấp thuận. Tuy nhiên tại Tứ Xuyên người ta đã xây dựng Bảo tàng Nhiếp ảnh Lý Chấn Thịnh, nằm trong Khu Bảo tàng Kiến Xuyên (Jianchuan Museum Cluster) của tư nhân.
Từ năm 2003 đến nay, những bức ảnh này đã được triển lãm tại hơn 60 quốc gia. Năm 2013, ông Lý Chấn Thịnh cũng giành được giải thưởng Thành tựu xuất sắc về Nhiếp ảnh của Lucie Awards.
Ngày 20/6 năm ngoái, ông Lý Chấn Thịnh đã đến thăm Đài Loan và chia sẻ tại tọa đàm của “Quỹ Văn hóa Long Ứng Đài” (Lung Yingtai Cultural Foundation) liên quan đến giai đoạn lịch sử Cách mạng Văn hóa Trung Quốc, ông hy vọng thảm kịch không tái diễn.
Theo thông tin liên quan đến cuốn sách ảnh, sinh thời nhiếp ảnh gia người Pháp Henri Cartier-Bresson khi nhìn thấy sách “Vũ khí Thông tin Đỏ” (Red-Color News Soldier) của ông Lý Chấn Thịnh đã chia sẻ rằng cuốn sách khiến ông rất xúc động. Cho biết chúng tôi là người bạn đồng hành ghi lại lịch sử. Những hình ảnh này giúp chúng tôi xây dựng tình bạn thân ái. Ông đã lấy danh nghĩa là một người vô chính phủ chống bạo lực để bày tỏ lòng kính trọng đối với ông Lý Chấn Thịnh.
Y Bình