- Lê Vy
Ngày 3/7, Hội đồng nhà nước Trung Quốc đã bổ nhiệm ông Zheng Yanxiong (Trịnh Nhạn Hùng), 56 tuổi, làm người đứng đầu Văn phòng bảo vệ an ninh quốc gia của chính phủ trung ương tại đặc khu hành chính Hồng Kông. Cơ quan quyền lực mới sẽ giám sát việc thực thi luật an ninh quốc gia mới có hiệu lực từ hôm 1/7 vừa qua.
Theo SCMP, Bắc Kinh đã làm ngạc nhiên cả những người trong cuộc khi chọn một quan chức kỳ cựu ở tỉnh Quảng Đông, thay vì nhân vật cao cấp từ bộ máy thực thi pháp luật hay tình báo để làm người đứng đầu Văn phòng.
Tuy nhiên, các nhà phân tích tại Đại lục chuyên nghiên cứu về các vấn đề Hồng Kông cho biết việc bổ nhiệm ông Trịnh Nhạn Hùng, một quan chức kỳ cựu trong bộ máy ĐCSTQ ở Quảng Đông, cho thấy Chủ tịch Tập Cận Bình muốn một người cứng rắn và quen thuộc với việc tuyên truyền cũng như các vấn đề Hồng Kông làm bộ mặt của Văn phòng an ninh quốc gia.
Văn phòng an ninh quốc gia đặt tại Hồng Kông sẽ có quyền giám sát cách chính phủ Hồng Kông thực thi luật này, cũng như thu thập thông tin tình báo và xử lý các vụ việc trực tiếp. Các nhà quan sát cũng cho rằng nó cũng sẽ hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chính quyền trung ương và địa phương khác để thắt chặt kiểm soát đối với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài và phương tiện truyền thông ở Hồng Kông.
Tỉnh Quảng Đông là địa phương nằm sát Hồng Kông, nơi có đặc khu kinh tế Thâm Quyến. Ông Trịnh nói tiếng Quảng Đông thành thạo và đã dành hầu hết sự nghiệp chính trị của mình ở tỉnh này. Hồi làm bí thư thành phố Sán Vĩ ở tỉnh Quảng Đông, ông đã được biết đến với cách giải quyết cứng rắn trong việc xử lý vụ biểu tình ở làng Ô Khảm năm 2011.
Năm 2013, ông được đề bạt làm Phó trưởng Ban Tuyên giáo tỉnh Quảng Đông, và tháng 10 năm 2018 được bổ nhiệm làm Trưởng ban thư ký tỉnh uỷ. Đến tháng 1 năm 2019, ông là Uỷ viên ban thường vụ của đảng ủy.
Theo ông Tian Feilong, phó giáo sư trường luật Đại học Beihang ở Bắc Kinh, hồ sơ của ông Trịnh đã giành được niềm tin của Bắc Kinh.
“Những người được ông Tập đề bạt thường có đặc điểm có thể đứng vững trong những thời điểm quan trọng. Ông Trịnh đã đứng vững dù truyền thông Hồng Kông viết gì về ông. Ông đã giành được sự tin tưởng của lãnh đạo đảng,” ông Tian nói.
Ông Tian nhận xét những kinh nghiệm khi còn làm trong tuyên giáo, cách xử lý cứng rắn, cùng kinh nghiệm đối phó với truyền thông ở Hồng Kông là những tiêu chí khiến ông Trịnh được chọn.
Ông Trịnh còn có lợi thế là có thể nói tiếng Quảng Đông, điều được Bắc Kinh coi là một “tài sản quý” trong giới lãnh đạo, theo các nhà phân tích.
Ngoài ra, các mối liên hệ của ông Trịnh với Quảng Đông cũng có thể hữu ích trong việc liên lạc với các cơ quan tình báo Quảng Đông.
Bên cạnh việc giám sát cảnh sát Hồng Kông về các vấn đề an ninh quốc gia, ông Trịnh cũng sẽ làm việc với văn phòng liên lạc của chính phủ trung ương và văn phòng Bộ Ngoại giao tại Hồng Kông, cũng như đồn trú của Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) tại Hồng Kông.
Hai cấp phó sẽ phụ trách các công việc hàng ngày của Văn phòng là Li Jiangzhou (Lý Giang Châu) và Sun Qingye (Tôn Thanh Dã). Ông Lý là một sĩ quan an ninh công cộng kỳ cựu và đã làm việc trong văn phòng liên lạc của chính phủ trung ương tại Hồng Kông kể từ năm 2016. Còn ông Tôn là quan chức cấp cao của cơ quan tình báo Trung Quốc, theo các nguồn tin chính phủ.
Ông Luo Huining, giám đốc Văn phòng liên lạc của Bắc Kinh tại Hồng Kông, sẽ trở thành cố vấn hàng đầu của Trưởng đặc khu về văn phòng bảo vệ an ninh quốc gia của đặc khu.
Trước đó, vào ngày 30/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc đã thông qua Luật an ninh Hồng Kông nhằm đối phó với các hành động ly khai, lật đổ, khủng bố và cấu kết với thế lực nước ngoài – những hành động bị coi là đe dọa đến an ninh quốc gia, với mức án cao nhất có thể lên tới tù chung thân.
Khoảng 370 người Hồng Kông đã bị bắt ngay hôm sau 1/7 khi hàng nghìn người xuống đường biểu tình phản đối việc Bắc Kinh thông qua đạo luật. Nhiều người trong đó đã bị truy tố các tội danh liên quan theo luật mới. Mỹ và nhiều quốc gia phương Tây đã lên tiếng chỉ trích chính quyền Trung Quốc thực thi Luật an ninh làm xói mòn nền tự trị của Hồng Kông và tuyên bố sẽ có các biện pháp chế tài các quan chức liên quan đến việc này.
Lê Vy