Tuấn Thảo
Kể từ khi mùa nghỉ hè bắt đầu, doanh thu của các rạp chiếu phim tại Pháp đã giảm 74% so với cùng thời kỳ năm 2019. Tình hình tại Mỹ cũng chẳng sáng sủa hơn, đối với các công ty sản xuất phim cũng như các nhà phân phối. Trong toàn ngành kỹ nghệ điện ảnh Mỹ, có tới gần 150.000 nhân viên vẫn còn bị thất nghiệp.
Theo công ty tư vấn Gower Street, tính tới đầu tháng 08/2020, 48% các rạp chiếu phim trên toàn cầu đã được mở lại. Tỷ lệ này vào giữa tháng 7 chỉ là 28%. Nhiều nước châu Âu, Nga và Trung Quốc đã dần dần nới lỏng các biện pháp phòng dịch, trong khi tình hình vẫn còn căng thẳng ở Nam Mỹ cũng như tại Hoa Kỳ. Các rạp chiếu phim tại hai thành phố Los Angeles và New York vẫn chưa được mở cửa trở lại.
Các biện pháp an toàn vệ sinh trong các rạp chiếu phim thay đổi tùy theo từng bang. Tại bang Montana, các rạp chiếu phim không được đón tiếp hơn 80% khán giả. Còn ở các bang Nevada, Colorado, Vermont, Florida hay Texas, số người xem tối đa trong phòng chiếu phim là khoảng 60%. Các bang California, New Mexico, North Carolina hay New York vẫn duy trì lệnh đóng cửa các rạp xinê.
Tính tổng cộng, chỉ có khoảng 950 rạp được mở cửa trên tổng số 40.759 rạp chiếu phim trên toàn lãnh thổ Hoa Kỳ, tức chỉ bằng 2,4%. Bù lại giới ghiền xinê vẫn có thể đi xem phim tại các drive-in, chuyên chiếu phim ở ngoài trời, chiếm 64% doanh thu của ngành điện ảnh Mỹ trong thời buổi hiện nay. Điều đó giải thích vì sao các hãng phim lớn không mấy sốt sắng trong việc cho ra mắt phim mới. Bộ phim Hoa Mộc Lan với Lưu Diệc Phi trong vai chính là một trường hợp cá biệt. Phim được phát hành trực tuyến trên mạng Disney+ nhưng người xem phải chịu trả giá đắt là 29 đô la, trong khi giá vé xinê ở Mỹ tính trung bình là 12 đô la. Điều đó đã khiến cho Disney+ bị cư dân mạng chỉ trích, cho rằng về mặt nội dung Disney+ chẳng những nghèo hơn Netflix, mà còn đòi chi phí ‘‘phụ trội’’ thật cao.
Ngay cả đối với những người lạc quan nhất trong ngành điện ảnh, tình hình ngày càng trở nên khó khăn đối với Hoa Kỳ. Bị buộc phải đóng cửa kể từ giữa tháng 3, hai hệ thống phân phối phim lớn nhất của Mỹ là AMC và Regal đã thông báo mở lại 35.000 rạp chiếu phim vào ngày 21/08/2020. Theo ông Adam Aron, giám đốc điều hành tập đoàn AMC Entertainment, công ty này đã lỗ hơn 560 triệu đô la trong thời gian qua.
Việc mở lại phòng vé chỉ có thể diễn ra sau khi tập đoàn này thuyết phục giới đầu triển hạn các món nợ cần phải thanh toán. Khoản nợ được giảm của AMC lên tới gần 300 triệu đô la. Trong thời gian ngưng hoạt động, AMC đã buộc phải tăng cường dịch vụ cho thuê phim trên mạng. Tập đoàn này cũng đã gây tranh cãi khi ký một thỏa thuận với công ty Universal, cho phép hãng phim này thuê một bộ phim mới, chỉ 17 ngày sau khi phim được chiếu ở rạp.
Tập đoàn Regal, công ty cạnh tranh với AMC hoàn toàn không tin tưởng vào chiến lược này, một biện pháp mà theo ban giám đốc điều hành Regal có thể có lợi ở trước mắt, nhưng lại hàm chứa nhiều điều tai hại về lâu về dài, nhất là trong bối cảnh các mạng phim trực tuyến Netflix, Amazon, Disney+ đều là những đối thủ cạnh tranh trực tiếp, linh hoạt và nhanh nhẹn hơn trong các dịch vụ trên mạng so với các công ty phát hành phim ‘‘truyền thống’’.
Các rạp chiếu phim thuộc hai hệ thống phân phối AMC cũng như Regal sẽ mở lại kể từ ngày 21/08, nhưng trong thời gian đầu, khán giả Mỹ chỉ chủ yếu được xem những bộ phim cũ với giá mềm. Chẳng hạn như xem lại bộ phim Inception của đạo diễn Christopher Nolan với giá 5 đô la mỗi suất, còn trẻ em được xem bộ phim Sonic chỉ với giá 3 đô la. Thời điểm khởi động lại thực sự các rạp chiếu phim rơi vào ngày Labor Day, ngày Lễ Lao động 07/09 khi đại đa số người Mỹ được nghỉ ở nhà trong ba ngày liền.
Các rạp chiếu phim tại Mỹ khó thể chờ đợi lâu hơn được nữa, sự sống còn phụ thuộc nhiều vào doanh thu phòng vé. Các nhà quản lý các rạp chiếu phim đều hy vọng là các hãng phim lớn như Warner Bros, Paramount hay là Disney đều chấp nhận luật chơi mới : cho ra mắt các bộ phim blockbuster như Tenet, Mulan, tập nhì của Without A Noise hay là Top Gun : Maverick, mặc dù toàn bộ các rạp chiếu phim Mỹ vẫn chưa được mở lại và một số tiểu bang vẫn còn duy trì lệnh cấm.
Để tránh cho các rạp chiếu phim bị phá sản, Tổ chức quốc gia các chủ rạp hát (National Association of Theatre Owners) đã tung chiến dịch ‘‘Save Your Cinema’’. Qua cuộc vận động hành lang này, các nhà phân phối yêu cầu được triển hạn việc thanh toán các khoản tiền nợ, cho vay thêm vốn với điều kiện thuận lợi hơn, phía các khán giả cũng có thể ủng hộ các rạp phim bằng cách ứng tiền mua trước vé xinê, để tặng cho bạn bè hay người thân. Vé xem phim sau đó có thể được sử dụng vào một thời điểm thích hợp hơn.
Theo ông John Fithian, giám đốc điều hành Tổ chức các chủ rạp hát, vì vẫn còn thiếu nhiều rạp xinê, cho nên các hãng phim lớn liên tục dời lại việc ra mắt phim ở rạp. Nhưng các rạp chiếu phim lại cần phim blockbuster để thu hút khán giả. Thiếu phim thương mại, thì các phòng chiếu phim thà ngưng hoạt động, còn hơn là mở cửa nhưng lại vắng khách. Các hãng phim cũng như giới phân phối lâm vào bế tắc một khi rơi vào vòng luẩn quẩn. Theo ông John Fithian, tình trạng này càng kéo dài thì càng có nhiều người có nguy cơ bị phá sản trong tương lai. Theo dự đoán của giới chuyên ngành, từ đây cho tới cuối năm, có ít nhất là 20% các chủ rạp phim sẽ phải đóng cửa luôn các phòng vé, nhất là các công ty hoạt động theo mô hình độc lập.