- Gia Huy
Do chưa ấn định ngày cụ thể cho các cuộc đàm phán thương mại Mỹ – Trung, trong khi quan hệ căng thẳng ngày càng tăng giữa hai quốc gia, Bắc Kinh đã chuyển hướng sang tập trung vào kinh tế nội địa trong khi vẫn thực hiện các nghĩa vụ theo thỏa thuận thương mại Giai đoạn I với Mỹ ký vào tháng 1/2020.
Theo dự kiến, ngày 15/8 sẽ là ngày để hai bên đánh giá lại thỏa thuận thương mại Giai đoạn I. Trước đó, Phó thủ tướng Lưu Hạc – đại diện cho Bắc Kinh và Đại diện thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer – đại diện cho Washington, đã đồng ý sẽ tổ chức một buổi đánh giá sau nửa năm ký kết thỏa thuận này.
Tuy nhiên, việc này đã không xảy ra. Hôm 19/8 tại bang Arizona, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng ông đã hoãn các cuộc đàm phán vì không hài lòng với Bắc Kinh, đồng thời nhấn mạnh lại cách xử lý đại dịch COVID-19 của Trung Quốc là “không thể tưởng tượng nổi”.
Trong khi đó, ông Lưu Hạc hiện đang tháp tùng Chủ tịch Tập Cận Bình kiểm tra việc tái thiết các khu vực bị lũ lụt nặng nề ở tỉnh An Huy. Giới lãnh đạo Trung Quốc cũng bày tỏ ý định chuyển trọng tâm sang chống đỡ nền kinh tế nội địa. Đây là một tín hiệu cho thấy việc đối thoại có thể sẽ không diễn ra sớm.
Tuy vậy, các nhà quan sát cho rằng Bắc Kinh vẫn muốn duy trì quan hệ kinh tế với Washington thông qua việc mua các sản phẩm của Mỹ, nhưng việc tham gia vào các cuộc đàm phán hiện nay sẽ không dẫn đến đột phá trong mở rộng hợp tác giữa hai bên.
Ông Lu Xiang, giảng viên nghiên cứu của Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho biết cả hai bên đều không có nhiệt huyết để thảo luận khả năng mở rộng việc hợp tác vào lúc này.
Ông lưu ý sự miễn cưỡng của chính quyền Mỹ khi phải rút ra khỏi thỏa thuận khó đạt được sau gần hai năm đàm phán và cho biết ông Trump đang đối mặt với một thách thức to lớn để cứu nền kinh tế Mỹ thoát khỏi suy thoái.
“Hiện nay thỏa thuận thương mại không còn được xem là ưu tiên trong quan hệ song phương nữa. Thỏa thuận thương mại sẽ chỉ mang lại một số ưu thế hạn chế cho chiến dịch tranh cử của ông Trump,” ông Lu cho biết.
Chánh văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows cho biết việc đánh giá lại thỏa thuận vẫn chưa được lên lịch lại nhưng ông Lighthizer vẫn giữ liên lạc thường xuyên với người đồng cấp Trung Quốc về việc thực hiện các cam kết của họ.
Theo thỏa thuận thương mại Giai đoạn I, Trung Quốc đã hứa sẽ mua thêm một lượng hàng hóa của Mỹ trị giá 77 tỷ USD trong năm nay nhằm đạt mục tiêu tăng giá trị mua hàng thêm khoảng 200 tỷ USD so với mức năm 2017.
Bắc Kinh đã không hoàn thành cam kết của mình trong năm đầu tiên do đại dịch virus corona và căng thẳng với Washington.
Tuy nhiên, các quan chức cấp cao Trung Quốc nhiều lần nói rằng Bắc Kinh cam kết tôn trọng thỏa thuận này mặc dù đang phải đối mặt với các căng thẳng ngày càng tăng với Hoa Kỳ về các vấn đề như Hồng Kông, Biển Đông, Đài Loan và Tân Cương.
Dữ liệu chính thức của Hoa Kỳ và dữ liệu công nghiệp cho thấy Trung Quốc đã tăng cường mua nông sản và sản phẩm năng lượng của Hoa Kỳ trong những tháng gần đây.
Bà Chen Fengying, giảng viên của Viện Quan hệ quốc tế đương đại Trung Quốc, cho biết cả hai bên chắc chắn cần phải đối thoại nhưng bà nghi ngờ rằng sẽ khó mà đạt được bất kỳ đồng thuận nào.
Bà cho biết Trung quốc sẽ tiếp tục mua sản phẩm của Mỹ để đáp ứng nhu cầu trong nước nhưng sự khác biệt từ gốc rễ của hai hệ thống chính trị khó mà thu hẹp.
Ông Huo Jianguo, cựu viện trưởng viện nghiên cứu thuộc Bộ Thương mại Trung Quốc, cho biết Bắc Kinh nên cố gắng thực hiện các lời hứa của mình trong thỏa thuận thương mại, và cùng lúc đó tích cực tìm cách đối thoại với chính phủ Mỹ để ngăn chặn căng thẳng leo thang hơn nữa.
Gia Huy (theo SCMP)