- Như Ngọc
Việc Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo bất ngờ tuyên bố từ chức hôm thứ Sáu (28/8) đã buộc Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền phải tổ chức bầu cử nội bộ sớm để tìm người thay thế vị thủ tướng lâu năm nhất Nhật Bản. Thủ tướng mới sau đó cũng cần phải nhận được sự chuẩn thuận của quốc hội.
Ông Abe và nội các đương nhiệm sẽ tiếp tục điều hành chính phủ Nhật cho đến khi chọn được thủ tướng kế nhiệm, nhưng nội các cũ này sẽ không được ban hành các chính sách mới. Thủ tướng mới sẽ đảm nhận vị trí này cho đến hết nhiệm kỳ của đảng LDP vào tháng 9/2021.
LDP dự kiến sẽ tổ chức bầu cử nội bộ vào ngày 15/9, theo truyền thông Nhật Bản.
Dưới đây là một số ứng viên tiềm năng có thể cạnh tranh vị trí lãnh đạo chính phủ Nhật:
Ông Shigeru Ishiba
Ông Shigeru Ishiba, 63 tuổi, là cựu bộ trưởng quốc phòng có quan điểm chính trị bảo thủ cứng rắn. Chính trị gia thường chỉ trích LDP dưới thời ông Abe thường đứng ở top đầu trong các cuộc khảo sát về mong muốn của các nhà lập pháp Nhật về một vị thủ tướng tiếp theo, nhưng ông lại ít có uy tín trong các nhà lập pháp của đảng LDP.
Chuyên gia an ninh có giọng nói nhẹ nhàng này cũng đảm nhận một số chương trình về nông nghiệp và khôi phục các nền kinh tế địa phương. Ông Ishiba đã tổ chức một cuộc họp với phe cánh của mình trong LDP vào ngày 28/8 và đã bày tỏ rằng ông sẽ tham gia vào cuộc đua cạnh tranh vị trí thủ tướng. Ông dự kiến sẽ chính thức thông báo tranh cử trong đầu tuần tới.
Ông Ishiba đã từng đánh bại ông Abe trong cuộc bầu cử thủ tướng vòng 1 của đảng LDP vào năm 2012, nhờ vào sự ủng hộ mạnh mẽ của lực lượng cơ sở. Nhưng sau đó ông đã thua vòng 2 khi chỉ có thành viên quốc hội được quyền bỏ phiếu. Trong một cuộc bỏ phiếu lãnh đạo đảng LDP năm 2018, ông Ishiba đã thất bại nặng nề trước ông Abe.
Ông Ishiba đã từng lên tiếng chỉ trích tỷ lệ lãi suất cực thấp của Ngân hàng Nhật Bản gây tổn hại cho các ngân hàng vùng. Ông cũng đã kêu gọi chi tiêu công nhiều hơn để khắc phục tình trạng bất bình đẳng ngày càng tăng.
Ông Fumio Kishida
Ông Fumio Kishida, 63 tuổi, đã làm ngoại trưởng trong nội các của ông Abe từ năm 2012 đến năm 2017.
Nhà lập pháp kín tiếng đến từ Hiroshima này từng được nhìn nhận rộng rãi sẽ là người kế nhiệm ưu tiên của ông Abe, nhưng trong các cuộc khảo sát, ông Kishida lại không nhận được nhiều sự ủng hộ.
Ông Kishida dường như bị bất ngờ với thông báo từ chức của Thủ tướng Abe. Tin tức thủ tướng từ chức đến trong khi ông Kishida đang họp với những người ủng hộ tại miền đông Nhật Bản. “Tôi muốn xác minh sự thật”, ông nói khi được các phóng viên hỏi về phản ứng trước thông tin ông Abe tuyên bố từ chức. Ông đã vội vàng bắt tàu trở lại Tokyo và sau đó trả lời báo giới ở thủ đô rằng ông sẽ chạy đua vị trí lãnh đạo đảng LDP.
Ông Kishida xuất thân từ một trong những nhóm ôn hòa hơn các nhóm khác trong đảng LDP và được xem là ít quan tâm tới việc sửa đổi hiến pháp Nhật như ông Abe.
Ông Kishida cũng không đồng tình với chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhật Bản. Ông từng nói rằng chính sách siêu nới lỏng của Ngân hàng Nhật Bản “không thể tiếp tục mãi”.
Ông Yoshihide Suga
Ông Yoshihide Suga, 71 tuổi, là một nhà chính trị tự lập và chiến tướng trung thành từ nhiệm kỳ thủ tướng khó khăn của ông Abe trong năm 2006 và 2007. Ông Suga là một trong những đồng minh của ông Abe đã thúc đẩy ông trở lại lãnh đạo nội các Nhật vào năm 2012.
Trở lại vị trí thủ tướng Nhật, ông Abe đã bổ nhiệm ông Suga làm chánh văn phòng nội các – một vai trò trụ cột, bao gồm nhiệm vụ làm người phát ngôn cao nhất của chính phủ, điều phối các chính sách, và đảm bảo các viên chức chấp hành kỷ luật.
Đồn đoán về việc ông Suga là một người cạnh tranh chức thủ tướng tiếp theo đã bùng lên vào tháng 4/2019 sau khi ông đại diện chính phủ công bố tên triều đại mới “Lệnh Hòa” của Nhật.
Uy tín của ông Suga đã bị giảm do hai bộ trưởng thân cận với ông đã bị dính vào các vụ bê bối hồi tháng Mười năm ngoái.
Ông Taro Kono
Bộ trưởng Quốc phòng Taro Kono, 56 tuổi, nổi tiếng là người có tư duy mở, nhưng ông cũng rất tuân thủ theo các chính sách quan trọng của ông Abe, gồm cả lập trường cứng rắn về mối thù hận với Hàn Quốc từ lịch sử chiến tranh.
Ông Kono tốt nghiệp Đại học Georgetown và nói tiếng Anh thành thạo. Trước đây, ông đã làm ngoại trưởng và bộ trưởng về cải cách hành chính.
Ông Kono có lập trường bảo thủ khác biệt với lập trường của cha ông, cựu chánh văn phòng nội các Yohei Kono. Ông Yohei là tác giả của lời xin lỗi 1993 mang tính bước ngoặt đối với “những người phụ nữ an ủi”, một cách nói tránh để chỉ những phụ nữ bị ép phải làm việc trong các nhà thổ quân đội Nhật thời chiến.
Ông Shinjiro Koizumi
Ông Shinjiro Koizumi, 39 tuổi, đang là bộ trưởng môi trường và là con trai của cựu thủ tướng uy tín Junichiro Koizumi. Ông Koizumi thường được gợi ý sẽ là thủ tướng tương lai của Nhật, nhưng nhiều người lại đánh giá ông còn quá trẻ.
Ông Koizumi chia sẻ một số quan điểm bảo thủ với ông Abe và đã bày tỏ sự tôn trọng đối với Đền Yasukuni nơi thờ những chiến sĩ trận vọng -một địa điểm lịch sử gây tranh cãi, đặc biệt trong mối quan hệ với Hàn Quốc do vấn đề lịch sử chiến tranh.
Ông Koizumi thể hiện tầm nhìn cải cách trong những nỗ lực cơ bản nhằm cắt giảm sự phụ thuộc của Nhật vào than đá.
Ông Toshimitsu Motegi
Ông Toshimitsu Motegi, 64 tuổi, là ngoại trưởng đương nhiệm. Ông từng là bộ trưởng kinh tế và đã đối mặt với Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer trong các cuộc đàm phán thương mại song phương căng thẳng.
Ông Motegi là bộ trưởng thương mại khi ông Abe bắt đầu nhiệm kỳ hai vào năm 2012. Ông Motegi chịu trách nhiệm xử lý các cuộc đàm phán về hiệp định thương mại tự do Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Ông Motegi tốt nghiệp Đại học Tokyo và Đại học Harvard. Ông lần đầu được bầu vào hạ viện năm 1993 khi còn là thành viên Đảng Nhật Bản mới. Ông gia nhập đảng LDP vào năm 1995.
Ông Katsunobu Kato
Ông Katsunobu Kato, 64 tuổi, là bộ trưởng y tế. Ông giữ vai trò nổi bật trong những ngày đầu bùng phát dịch virus corona tại Nhật.
Năm 2015, ông Kato được giao phụ trách chương trình thúc đẩy tỷ lệ sinh đang ở mức thấp kỷ lục tại Nhật. Ông được đánh giá đạt được một số thành công trong nhiệm vụ này. Ông Kato là cha của bốn người con. Ông từng là cựu quan chức trong bộ tài chính.
Bà Seiko Noda
Bà Seiko Noda, 59 tuổi, đã từng công khai bày tỏ mong muốn sẽ trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản. Bà là người phê bình ông Abe và đã từng giữ chức bộ trưởng nội vụ. Trong vai trò này, bà Noda phụ trách chương trình trao quyền cho phụ nữ. Bà đã dự định tham gia tranh cử vai trò lãnh đạo đảng LDP năm 2018 nhưng sau đó đã rút lui vào phút chót.
Như Ngọc (Theo Reuters)