Thứ Năm tuần trước là ‘Australian Citizenship Day, Ngày Quốc Tịch Úc’. Hôm đó, ông Alan Tudge – quyền tổng trưởng di trú Úc – công bố bài thi mới dành cho người muốn vào quốc tịch Úc.
Bài thi này sẽ được áp dụng từ ngày 15.11 sắp tới. Bài thi gồm 20 câu hỏi. Khi thi, người muốn vào quốc tịch chỉ cần trả lời đúng hai phần ba câu hỏi; nhưng trong đó có 5 câu không được sai. Năm câu này hỏi về ‘Australia Values’. Người mình thường dịch thẳng ruột ngựa thành ‘các giá trị Úc’.
Năm câu – không được trả lời sai – hỏi về quyền tự do ngôn luận, thái độ tôn trọng lẫn nhau, tổ chức xã hội để mọi người đều được cơ hội như nhau, thể chế dân chủ và tinh thần thượng tôn luật pháp ở Úc. Các điều vừa kể được nước Úc tôn trọng. Các điều vừa kể chính là tinh tuý làm nên lối sống ở Úc. Xin gọi đây là quốc tuý của Úc.
Bạn đọc nóng lòng muốn biết 5 câu hỏi về quốc tuý Úc, xin mời mở ra tài liệu mang tên ‘Australian Citizenship: Our Common Bond’ đăng tại https://immi.homeaffairs.gov.au/citizenship/test-and-interview/our-common-bond/. Ở đây, bạn đọc Việt Luận còn thấy bản dịch tài liệu (cũ) qua 40 thứ tiếng (trong đó có Việt Ngữ). Nhưng bộ di trú lưu ý ngay: dù có bản dịch ra nhiều thứ tiếng nhưng khi thi người ta phải thi bằng Anh văn.
Từ năm 1949, Úc bắt đầu mở ra chương trình nhập quốc tịch cho di dân. Hiện nay, theo Australian Citizenship Act 2007 để vào quốc tịch Úc, người ta phải có mấy điều kiện sau: 1/ đã ở trong nước Úc bốn năm, trong đó có một năm là thường trú nhân. 2/ biết Anh văn (basic, chút chút). 3/ biết đủ về nước Úc, và các trách nhiệm cũng như quyền lợi của một công dân Úc. 4/ gần như chắc sẽ tiếp tục cư trú tại Úc hay tiếp tục liên lạc với nước Úc. 5/ có hạnh kiểm tốt.
Cho đến nay đã có hơn 5 triệu người vào quốc tịch Úc. Năm nay vì đại dịch nên số người vào quốc tịch chỉ đạt mức 84 ngàn. Chứ trong những năm trước con số này có thể lên đến 200 ngàn. Tính ra, vào quốc tịch Úc đông nhất là người đến Ấn Độ, Anh quốc, Trung Cộng, Phi Luật Tân và Pakistan. Riêng người Việt Nam, gần hết người tị nạn đã vào quốc tịch Úc và không ít người Việt ‘mới qua’ ngày đêm mong chờ có ngày cầm trên tay tấm bằng ‘Australian Citizenship’ vàng óng cùng với thẻ thông hành màu xanh đậm.
Không phải chỉ có người Việt thích đến Úc và làm công dân Úc mà rất đông người từ khắp thế giới nếu được chọn nơi sinh sống thì Úc được nhiều người chọn làm quê hương thứ nhì. Năm 2018, Gallup Migration Research Centre thăm dò người khắp thế giới thì được biết: Nếu thế giới xả cảng cho ai muốn đi tới nước nào thì cứ tới mà sống thì dân số Úc sẽ tăng lên gần gấp đôi so với hiện nay. Dù thế giới chưa xả cảng, hiện thời trên bàn giấy của bộ di trú Úc đang có 159,840 đơn xin vào quốc tịch. Thông thường, người xin phải chờ 15 tháng mới biết kết quả. Tuy nhiên, phần lớn phải chờ lên đến 28 tháng (tức là hơn 2 năm). Thiệt là dài cổ!
Một những thủ tục xin vào quốc tịch Úc là làm bài thi. Nhưng chỉ người từ 18 đến 59 tuổi mới phải làm bài thi này. Trước đây, người ta có thể ‘thi’ vào quốc tịch Úc bằng thứ tiếng mình chọn. Sau ngày 15.11 năm nay, đã muốn làm công dân Úc thì phải thi bằng Anh văn.
Được gọi là ‘đậu’ vào quốc tịch Úc thí sinh phải chứng tỏ mình: 1/ đọc và hiểu Anh văn; 2/ biết các bổn phận và quyền lợi của một công dân Úc; 3/ biết và muốn sống theo các điều làm nên quốc tuý Úc.
Trong tài liệu đăng ở trang https://immi.homeaffairs.gov.au có ghi ra vài câu hỏi mẫu. Bạn đọc Việt Luận có thể thi nháp. Xin chép lại một câu, và giữ nguyên Anh văn vì khi thi bà con phải thi bằng Anh văn:
Which of these statements best demonstrates Australian values about freedom of expression?
a) everyone can peacefully express their opinions within the law
b) people with different views from me need to keep quiet
c) only approved topics can be discussed.
Xin bạn đọc chưa vào quốc tịch ướm thử mình sẽ chọn trả lời nào. Cũng xin bạn đọc đã lãnh chứng chỉ quốc tịch Úc trả lời giúp. Đừng sợ trả lời sai nghen. Số là ở Úc bây giờ đang có câu hỏi: không biết nếu chính phủ bắt toàn dân thi lại thì thủ hiến Daniel Andrews của Victoria và bà Annastacia Palaszczuk thủ hiến Queensland có ‘đậu’ không.
Nếu ai đó chọn c) thì chắc là còn sống trong cái nước ‘muốn làm gì thì làm, miễn là đừng đụng tới lông chưn của bác và đảng thì thôi’. Nếu ai đó chọn b) thì chắc là từng một thời hét ra lửa nên tới Úc rồi mà vẫn luôn miệng ‘mày biết tao là ai không?’. Người chọn a) được bộ di trú Úc cho thêm 1 điểm. Người này có thể lãnh chứng chỉ quốc tịch Úc vàng óng nhưng lại thấy trong xã hội vẫn còn người ăn nói hung tợn và nhiều người khác dùng vũ lực bịt mồm bịt miệng người khác.
Ngẫm cho cùng: ‘Australian values’ là các lý tưởng người Úc đang hướng tới. Đây là quốc tuý. Là công dân Úc nghĩa là tìm cách đưa quốc tuý Úc vào đời thường của mình.
Việt Luận