- Xuân Thành
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và Dân biểu Dân chủ Jamie Raskin (bang Maryland) hôm 8/10 đã loan báo một dự luật để tạo ra “Ủy ban về Năng lực Tổng thống trong việc Đảm nhận Quyền lực và Trách nhiệm Công việc”. Ủy ban này sẽ viện dẫn Tu chính án 25, Hiến pháp Hoa Kỳ để cho phép Quốc hội “giúp đảm bảo sự lãnh đạo hiệu quả và không bị gián đoạn trong cơ quan cao nhất của nhánh hành pháp chính quyền Mỹ”.
“Ngày mai, đến ngày mai. Chúng tôi sẽ nói về Tu chính án 25”, bà Pelosi nói hôm 8/10.
Trước đó, Chủ tịch Hạ viện đã đặt nghi vấn về tình trạng sức khỏe của Tổng thống Trump, cũng như việc ông chính xác đã bị nhiễm COVID-19 bao lâu.
“Tôi nghĩ rằng công chúng cần biết về điều kiện sức khỏe của Tổng thống”, bà Pelosi nói. “Có một câu hỏi mà ông ta đã từ chối trả lời là… ông xét nghiệm âm tính [với COVID-19] lần cuối vào khi nào?”
Bà Pelosi cho biết thông tin này là cần thiết để “đưa ra đánh giá về những hành động đã được thực hiện sau đó”.
“Chúng tôi cần biết ngày tháng, thời điểm ông đã xét nghiệm âm tính lần cuối”, bà Pelosi nói thêm.
Theo Hiến pháp Hoa Kỳ, Khoản 4 của Tu chính án 25 cho phép Quốc hội tạo ra một ủy ban để tuyên bố liệu một vị tổng thống có phải là “không thể đảm nhận quyền lực và trách nhiệm công việc” hay không.
Trong một thông cáo báo chí phát hành hôm 8/10, văn phòng của Dân biểu Dân chủ Jamie Raskin cho hay: “Trong những tình huống khẩn cấp, Quốc hội có thể thông qua một nghị quyết yêu cầu Ủy ban thẩm tra về Tổng thống xác nhận khả năng của ông/bà này về việc thực hiện quyền lực và trách nhiệm công việc, và báo cáo những phát hiện được cho Quốc hội. Nếu thực sự tổng thống mất năng lực làm việc, thì Phó Tổng thống sẽ lập tức đảm nhận vai trò Tổng thống tạm quyền”.
Dân biểu Jamie Raskin, không cung cấp lý do, đã tuyên bố rằng “Tu chính án 25 đã được thông qua từ 50 năm trước, nhưng Quốc hội chưa bao giờ thành lập ủy ban xác nhận sức khỏe tổng thống trong trường hợp mất khả năng vận động hoặc mất khả năng về nhận thức”, đồng thời nói thêm rằng, “bây giờ là lúc để làm điều đó”.
Theo thông cáo báo chí của văn phòng Dân biểu Raskin, Ủy ban được tạo ra theo Tu chính án 25 sẽ bao gồm “Chủ tịch Hạ viện, Lãnh đạo Thiểu số Hạ viện, Lãnh đạo Đa số Thượng viện, và Lãnh đạo Thiểu số Thượng viện. Mỗi người chọn một bác sĩ và một chuyên gia thần kinh học để làm việc trong Ủy ban”.
“Ngoài ra, mỗi đảng chọn một chính khách (chẳng hạn là cựu Tổng thống, Phó Tổng thống, Công tố viên, Tổng Y sĩ Hoa Kỳ, Bộ trưởng Ngoại giao, Bộ trưởng Quốc phòng và Bộ trưởng Y tế). 10 thành viên được chỉ định sau đó sẽ chọn thành viên thứ 11 và người này sẽ là Chủ tịch Ủy ban”, thông cáo báo chí của văn phòng Dân biểu Raskin viết.
Ngoại giới đánh giá rằng động thái nêu trên của bà Pelosi và Đảng Dân chủ có thể là nỗ lực nhằm ngăn cản Thượng viện xác nhận Thẩm phán Amy Coney Barrett vào Tối cao Pháp viện. Ủy ban Tư pháp Thượng viện tuần trước đã thông báo họ sẽ bắt đầu các phiên điều trần xác nhận thẩm phán từ ngày 12/10 và sẽ bỏ phiếu tại Ủy ban vào ngày 15/10.
Trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình “This Week” của ABC News gần đây, bà Pelosi đã thảo luận về đề cử viên thẩm phán của ông Trump thay thế cho cố Thẩm phán Tối cao Pháp viện Ruth Bader Ginsburg. Bà Pelosi đã phản ứng khá bí hiểm khi được hỏi liệu có hay không việc bà và Đảng Dân chủ tại Hạ viện sẽ xúc tiến luận tội Tổng thống Trump hoặc Tổng Chưởng lý William Barr nhằm nỗ lực ngăn chặn Thượng viện xác nhận thẩm phán.
“Chúng tôi có những lựa chọn của mình. Ngay bây giờ, chúng tôi có nhiều mũi tên trong giỏ tên, nhưng thực sự là chúng ta có một thách thức lớn trong đất nước này”, bà Pelosi nói.
Phản ứng với tuyên bố của bà Pelosi về việc viện dẫn Tu chính án 25, Tổng thống Trump viết trên Twitter: “Nancy Điên loạn chính là người nên bị kiểm tra. Họ không gọi sự Điên loạn của bà ta một cách vô cớ!”
Tổng thống Trump khi trả lời phỏng vấn Fox Business qua điện thoại vào sáng thứ Năm 8/10 (giờ Mỹ) nói rằng ông “đang cảm thấy khỏe” và không tin ông “có thể truyền nhiễm bệnh dịch chút nào”.
Một số nghị sĩ Quốc hội Mỹ cũng đã lập tức lên tiếng chỉ trích phát ngôn mới nhất của Chủ tịch Hạ viện Pelosi.
Dân biểu Cộng hòa Mark Green (bang Tennessee) viết trên Twitter: “Tôi sẽ không lấy làm lạ khi bà Chủ tịch Pelosi sẽ thực hiện một cuộc đảo chính. Bà ta đã vũ khí hóa luận tội rồi, điều gì sẽ ngăn chặn bà ta vũ khí hóa tu chính án 25. Chúng ta cần một Chủ tịch mới!”
Dân biểu Cộng hòa Andy Biggs (bang Arizona) đăng tweet: “Đảng Dân chủ tại Quốc hội chưa bao giờ ngừng tìm cách loại bỏ Tổng thống Donald Trump khỏi nhiệm sở từ ngày ông ấy tuyên thệ nhậm chức. [Họ] làm việc ngày đêm để đảo ngược ý chí của người dân Mỹ. Đây là một phần khác của chuỗi hành động thảm hại của họ”.
Dân biểu Cộng hòa Doug Collins (bang Georgia) viết: “Chủ tịch Pelosi sẽ không từ thủ đoạn nào để lật đổ Tổng thống Donald Trump. Đầu tiên, đó là trò lừa Nga, sau đó là màn luận tội hèn hạ. Bây giờ bà ta đang cố gắng viện dẫn Tu chính án 25, bởi vì ông [Trump]… đã hồi phục hoàn toàn sau khi nhiễm virus corona? Chúng tôi sẽ không để bà ta thoát khỏi sự trừng phạt”.
Xuân Thành