- Lê Vy
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis tuyên bố trong một bài báo trên tờ Foreign Affairs hôm thứ Hai (23/11) rằng chính sách đối ngoại “Nước Mỹ trên hết” của Tổng thống Donald Trump đã gây tổn hại đến an ninh quốc gia và kêu gọi Joe Biden “loại bỏ“ chính sách này khỏi chiến lược của Hoa Kỳ.
Tướng Mattis từng là Bộ trưởng Quốc phòng trong chính quyền của Tổng thống Trump từ tháng 1 năm 2017 đến tháng 1 năm 2019. Ông từ chức vào tháng 12 năm 2018 do bất đồng chính sách với Tổng thống khi ông Trump ra lệnh rút quân khỏi Syria. Trong lá thư từ chức, ông Mattis nói rằng Hoa Kỳ cần phải làm nhiều hơn nữa để thể hiện “sự tôn trọng” với các đồng minh của Mỹ.
Trong bài báo, cựu Bộ trưởng Quốc phòng nói rằng ông hy vọng Joe Biden sẽ loại bỏ chính sách “nước Mỹ trên hết” (American First) ra khỏi chiến lược an ninh quốc gia “cho chính quyền sắp tới.”
Với tựa đề “Phòng thủ chiều sâu” cùng với các đồng tác giả khác gồm Kori Schake, giám đốc nghiên cứu chính sách đối ngoại và quốc phòng tại Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ; Jim Ellis, thành viên tại Viện Hoover và là cựu chỉ huy Bộ Chỉ huy Chiến lược Hoa Kỳ; và Joe Felter, một thành viên tại Viện Hoover; bài báo nhấn mạnh lý do tại sao an ninh Hoa Kỳ giờ đây phụ thuộc vào các Liên minh hơn bao giờ hết.
“Vào tháng Giêng, khi Tổng thống Joe Biden và nhóm an ninh quốc gia của ông bắt đầu đánh giá lại chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ, chúng tôi hy vọng họ sẽ nhanh chóng sửa đổi chiến lược an ninh quốc gia để loại bỏ chính sách ‘Nước Mỹ trên hết’, khôi phục lại cam kết hợp tác an ninh vốn là chiến lược lâu dài mà Hoa Kỳ đã duy trì rất tốt trong nhiều thập kỷ,” các tác giả viết.
“Chiến lược tốt nhất để đảm bảo an toàn và thịnh vượng là củng cố sức mạnh quân sự của Mỹ bằng các công cụ dân sự nâng cao và một mạng lưới liên minh vững chắc – cả hai đều cần thiết để đạt được chính sách quốc phòng về chiều sâu”.
Bốn tác giả cũng cho rằng Hoa Kỳ hiện đang “phá hoại nền tảng của một trật tự quốc tế rõ ràng đã mang đến lợi ích cho nước Mỹ, phản ánh sự thiếu hiểu biết cơ bản về mức độ mà các liên minh mạnh mẽ và các thể chế quốc tế đã cung cấp cho Hoa Kỳ chiến lược quan trọng về chiều sâu.”
Các tác giả viết: “Trên thực tế, ‘Nước Mỹ trên hết’ có nghĩa là ‘Nước Mỹ đơn độc’” và điều này đã “làm tăng thêm các mối đe dọa nguy hiểm hiện có.”
“Những người ủng hộ cách tiếp cận của chính quyền Trump dường như tin rằng các quốc gia khác sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc tuân theo mong muốn của Hoa Kỳ và hợp tác theo các điều khoản của nước này. Đây là sự ảo tưởng,” bài báo viết.
Mattis và các đồng tác giả tin rằng các đồng minh sẽ “bổ sung” cho “sức mạnh quân sự” của Hoa Kỳ.
Ông Mattis cũng nhận định trong khi mối đe dọa lớn nhất mà Mỹ phải đối mặt hiện nay đến từ Trung Quốc, Mỹ nên tìm kiếm hòa bình hơn là đối đầu với Trung Quốc. Ông kêu gọi hợp tác với Trung Quốc “trong các lĩnh vực có lợi ích như ứng phó với đại dịch, biến đổi khí hậu và an ninh hạt nhân.”
Các đề xuất trong bài báo dường như quay trở lại chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ dưới thời cựu Tổng thống Obama. Trong thời gian này, Mỹ đã bị sa lầy vào các cuộc chiến ở Trung Đông tiêu tốn hàng tỷ đô la; cũng là thời kỳ bị Trung Quốc lợi dụng tồi tệ nhất trên hầu khắp các lĩnh vực. Trong khi đóng vai “anh cả hào phóng” của thế giới, Mỹ không chỉ bị lợi dụng mà các vấn đề từ môi trường đến nhân quyền đều trở nên tồi tệ hơn.
Bài báo cũng hoàn toàn bỏ qua rằng chính Trung Quốc là nơi đại dịch khởi phát và việc che dấu, xử lý yếu kém ban đầu của nước này đã khiến dịch bệnh lây lan khắp thế giới, gây tổn hại nặng nề về sinh mạng và kinh tế. Thậm chí, Trung Quốc còn phát tán cáo buộc rằng chính Mỹ đã thả virus corona ra toàn cầu.
Lê Vy