Kate Hoàng tổng hợp
Hôm thứ Hai, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lijian Zhao đã đăng một hình ảnh bịa đặt trong đó miêu tả một người lính Australia với con dao dính máu bên cạnh một đứa trẻ. Đứa trẻ được đang ôm một con cừu.
Hình ảnh này liên quan đến những cáo buộc được báo cáo trước đây rằng những người lính của Australia đã dùng dao sát hại hai cậu bé 14 tuổi người Afghanistan.
Dòng tweet của ông Zhao cho biết: “Bị sốc trước việc binh lính Úc sát hại thường dân và tù nhân Afghanistan. Chúng tôi cực lực lên án những hành vi như vậy và kêu gọi họ phải chịu trách nhiệm.”
Australia đã yêu cầu Twitter xóa bài đăng khỏi tài khoảng Twitter, và mô tả đó là “thông tin sai lệch”. Ông Morrison mô tả bài đăng là “thực sự đáng phẫn nộ, xúc phạm sâu sắc, hoàn toàn thái quá”.
“Chính phủ Trung Quốc nên hoàn toàn xấu hổ về bài đăng này. Nó làm giảm giá trị của họ trong mắt thế giới”. “Đó là một hình ảnh sai lầm và sự sỉ nhục khủng khiếp đối với lực lượng phòng thủ quốc gia của chúng tôi.”
Ông nói thêm rằng Úc đã thiết lập một quy trình minh bạch để điều tra các cáo buộc tội ác chiến tranh, như điều mọi người mong đợi tại một quốc gia “dân chủ, tự do”.
Ông Morrison tiếp tục thừa nhận rằng có những căng thẳng “chắc chắn” giữa hai quốc gia, nhưng nói: “Đây không phải là cách để đối phó với nó.” Ông cảnh báo Bắc Kinh rằng các quốc gia khác trên thế giới đang theo dõi các hành động của họ đối với Australia.
Tuần trước, ông Zhao cho biết bản báo cáo tội ác chiến tranh đã “phơi bày hoàn toàn sự giả hình về nhân quyền và tự do mà các nước phương Tây luôn tung hô”.
Đó là một dấu hiệu cho thấy sự leo thang căng thẳng giữa Canberra và Bắc Kinh. Thủ tướng Australia thừa nhận rằng hai nước đã có những vấn đề nhưng dòng tweet này, theo ông, đã đi quá xa.
Việc Trung Quốc sử dụng điều này để chống lại Australia là một chuyện, nhưng một quan chức cấp cao của Trung Quốc làm như vậy kèm theo một hình ảnh giả tạo rõ ràng đã đẩy chính phủ Morrison vào thế khó.
Các nhà xuất khẩu của Úc đang tìm chờ đợi những mức thuế khác mà họ có thể nhận từ Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng leo thang. Có rất nhiều thứ đang bị đe dọa ở đây: các mối quan hệ ngoại giao quan trọng và giá trị thương mại hàng tỷ đô la. Cả hai bên đều biết điều đó nhưng có vẻ như chỉ có Úc, dù rất giận dữ, nhưng vẫn sẵn sàng dang tay.
Điều đáng chú ý là trong những bình luận giận dữ của mình, ông Morrison vẫn để lại chỗ cho các hoạt động ngoại giao. “Bất chấp bài đăng khủng khiếp này hôm nay, tôi sẽ hỏi lại và kêu gọi Trung Quốc tham gia lại vào cuộc đối thoại đó”, ông nói và nói thêm rằng ông hy vọng sự kiện “khủng khiếp” này sẽ dẫn đến một kiểu “thiết lập lại”.
Nhưng Trung Quốc không ăn năn. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao nói: “Không phải Trung Quốc nên xấu hổ mà là Australia.”
Quan hệ song phương giữa hai nước đã nhanh chóng xấu đi trong năm nay, nhất là sau khi Australia dẫn đầu các cuộc gọi điều tra về nguồn gốc của đại dịch coronavirus, và cuộc thảo luận đang diễn ra về cáo buộc của Bắc Kinh can thiệp vào các vấn đề của Australia.
Trong những tháng gần đây, Trung Quốc đã áp đặt một loạt đòn kinh tế – bao gồm ngừng hoạt động thương mại và thuế quan đối với khoảng một chục mặt hàng nhập khẩu của Australia bao gồm rượu vang, lúa mạch và thịt bò. Australia đã mô tả hành động của Trung Quốc là “hành động ép buộc kinh tế”.
Đầu tháng này, đại sứ quán Trung Quốc tại Australia đã công bố danh sách tới các phương tiện truyền thông địa phương, nêu rõ 14 lĩnh vực chính sách mà họ cho rằng Australia đã hành động theo cách làm trầm trọng thêm quan hệ.
Những điều này bao gồm quyết định của Australia chặn các dự án đầu tư của Trung Quốc, cấm công ty công nghệ Trung Quốc Huawei tham gia đấu thầu 5G và “sự can thiệp bừa bãi không ngừng vào các vấn đề Tân Cương, Hồng Kông và Đài Loan của Trung Quốc”. Australia cho biết họ sẽ không thay đổi quan điểm chính sách của mình.
Hôm thứ Hai, ông Morrison xác nhận rằng yêu cầu của Australia về các cuộc gặp với các bộ trưởng cấp cao của Trung Quốc tiếp tục bị từ chối.
Thủ hiến Victoria, ông Daniel Andrews đã lên án gay gắt chính phủ Trung Quốc nhưng nói rằng nó sẽ không ảnh hưởng đến thỏa thuận một Vành đai và Con đường giữa Victoria với Bắc Kinh.
Ông Andrews cho biết ông đã thảo luận về bức ảnh bịa đặt – trong đó mô tả một người lính Úc đang kề dao vào cổ một đứa trẻ Afghanistan với ông Morrison hôm thứ Ba.
“Hình ảnh đó là sai lầm. Tôi lên án nó”, ông Andrews nói vào sáng thứ Tư.
Nhưng khi được hỏi liệu ông có xem xét lại thỏa thuận một Vành đai và Con đường sau khi những gì được công bố trên Twitter và sự leo thang hung hăng của Trung Quốc trong các luận điệu đó, Ông Andrew đã trả lời một từ: “Không”.
Thủ tướng cho biết cả ông và ông Morrison đều hy vọng rằng mối quan hệ của các nước có thể sớm được hàn gắn và ông Andrews lặp lại mong muốn của mình rằng Trung Quốc giảm bớt “ngôn ngữ gây khó chịu” và nỗ lực cải thiện quan hệ song phương càng sớm càng tốt.
Ông Andrews nói: “Mối quan hệ này quá quan trọng đối với nông dân, đối với các nhà sản xuất, đối với công nhân, đối với lợi nhuận của các công ty ở Victoria và do đó là sự thịnh vượng cho tiểu bang của chúng tôi.
“Đây không chỉ là khách hàng lớn nhất của chúng tôi, mà còn là về công việc. Chúng tôi cần một mối quan hệ tốt nhưng đó phải là một mối quan hệ công bằng và tôn trọng.”
Ông Andrews cho rằng Trung Quốc đã dẫn đầu trong việc khiến mối quan hệ xấu đi trong tuần này.
“Đó không phải là cách để điều hành một mối quan hệ đối tác hiệu quả và tôi chỉ đơn giản nói rằng đã đến lúc, chắc chắn là bây giờ, để mọi người thở một hơi, ngồi xuống và giải quyết các vấn đề”, Thủ tướng nói.
Ông Andrews sẽ phải làm theo các luật mới của chính phủ liên bang, dự kiến sẽ được thông qua trong tuần này, sẽ cho phép nó hủy bỏ các thỏa thuận đã ký với chính phủ nước ngoài của các tiểu bang, hội đồng địa phương và trường đại học.
Victoria đã ký một biên bản với Trung Quốc về Một Vành đai và Con đường vào năm 2018, mà chính quyền liên bang có thể sẽ xé bỏ một khi luật mới được thông qua. Bộ luật hiện đang được xem xét bởi Đảng Lao động liên bang.
Với việc Trung Quốc áp đặt các hạn chế thương mại đe dọa tới 20 tỷ USD hàng xuất khẩu của Úc, phe phản đối của bang đã đặt câu hỏi về lợi ích của thỏa thuận, nhưng ông Andrews nói rằng ông sẽ không tham gia thỏa thuận trừ khi ông tin rằng nó có lợi nhất cho Victoria.
Ông Andrew nói “Quốc hội liên bang có thể làm theo ý họ. Họ phải chịu trách nhiệm về những quyết định mà họ đưa ra. Nếu đây là điều lớn nhất và quan trọng nhất mà họ phải làm vào lúc này, thì, tôi mong được họ giải thích điều đó cho mọi người.”
Trung Quốc đã đánh trả Chính phủ Australia cho cáo buộc rằng Trung Quốc đang cố gắng “kích động chủ nghĩa dân tộc trong nước”. Bắc Kinh đã từ chối yêu cầu xin lỗi về hình ảnh được phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Zhao Lijian, chia sẻ hôm thứ Hai.
Giờ đây, Đại sứ quán Trung Quốc tại Canberra đã đưa ra một tuyên bố mới cáo buộc Chính phủ đang cố gắng làm chệch hướng sự chú ý khỏi những hành động tàn bạo của binh lính Australia ở Afghanistan.
“Chúng tôi muốn nhấn mạnh thêm những điều sau: Sự giận dữ và la hét của một số chính trị gia và phương tiện truyền thông Úc không gì khác ngoài việc đọc sai và phản ứng thái quá với dòng tweet của ông Zhao”, một người phát ngôn cho biết.
“Các cáo buộc được đưa ra chỉ đơn giản là để phục vụ hai mục đích. Một là làm chệch hướng sự chú ý của công chúng khỏi những hành động tàn bạo khủng khiếp của một số binh sĩ Úc. Hai là đổ lỗi cho Trung Quốc vì mối quan hệ song phương ngày càng xấu đi.”
Tại cuộc họp báo hôm thứ Ba, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hua Chunying nhắc lại bình luận của đại sứ quán rằng phản ứng của Chính phủ nhằm làm chệch hướng sự chú ý khỏi các vấn đề được nêu trong báo cáo tội ác chiến tranh.
“Tôi tin rằng nhiều người giống như tôi đang tự hỏi tại sao phía Úc lại phản ứng mạnh mẽ một cách đáng ngạc nhiên và cố gắng chuyển hướng đổ lỗi”, cô nói.
Ông Morrison nói: “Bài đăng có chứa những hình ảnh sai trái về binh lính Úc này không làm giảm sự tôn trọng và đánh giá cao đối với cộng đồng người Hoa ở Úc, cũng như không làm giảm tình bạn của chúng ta với người dân Trung Quốc.
“Cộng đồng người Úc gốc Hoa của chúng tôi sẽ tiếp tục đóng vai trò nòng cốt trong việc chắc chắn rằng đất nước chúng tôi vẫn là một quốc gia đa văn hóa thành công!
Tuần trước, Trung Quốc xác nhận sẽ áp thuế 200% đối với rượu vang Úc trong khi nước này tiến hành điều tra chống bán phá giá. Người phát ngôn cho biết: “Tất cả những điều này rõ ràng là không hữu ích cho việc thiết lập lại mối quan hệ song phương. “Lời khuyên của chúng tôi là phía Australia phải đối mặt với những tội ác mà binh sĩ Australia gây ra ở Afghanistan, quy trách nhiệm cho những thủ phạm đó và mang lại công lý cho các nạn nhân.”
Khi công bố báo cáo của Brereton về các tội ác chiến tranh, người đứng đầu Lực lượng Phòng vệ Úc, Tướng Angus Campbell, đã đưa ra lời xin lỗi không thể đáp ứng tới người dân Afghanistan về hành động của các binh sĩ.
Ông cũng cho biết những binh sĩ bị cáo buộc phạm tội ác chiến tranh sẽ bị xử lý theo hệ thống tư pháp của Úc và các biện pháp kỷ luật khác sẽ được thực hiện trên cơ sở “từng trường hợp”, nhưng điều đó không có gì đáng bàn.
Đại sứ quán cũng xác nhận thư ký Bộ Ngoại giao và Thương mại (DFAT), Frances Adamson, đã liên lạc với đại sứ Trung Quốc, Cheng Jingye. Người phát ngôn cho biết: “Đại sứ bác bỏ những cáo buộc không có cơ sở là hoàn toàn không thể chấp nhận được.
Kate Hoang tổng hợp.