Minh Ngọc
Ngày 17/12, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã cập nhật thông tin tư vấn du lịch liên quan đến Hồng Kông, hợp nhất vào phần tư vấn liên quan đến Trung Quốc, cảnh báo rằng công dân Mỹ có thể phải đối mặt với việc bắt bớ tùy tiện và các vi phạm nhân quyền khác.
Tư vấn mới cập nhật xếp Hồng Kông cùng với Trung Quốc vào “cảnh báo du lịch Cấp độ 3”, cấp độ cao thứ hai chỉ xếp sau cảnh báo “Không đi du lịch”, trong đó kêu gọi du khách “cân nhắc lại quyết định du lịch” đến cả Trung Quốc và Hồng Kông “do việc thực thi luật pháp sở tại rất tùy tiện”.
Thông tin tư vấn mô tả Hồng Kông dưới sự kiểm soát của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH), một quốc gia “thực thi luật pháp sở tại hết sức tùy tiện, bao gồm tiến hành các vụ giam giữ tùy tiện và trái luật, và thông qua việc sử dụng lệnh cấm xuất cảnh đối với công dân Hoa Kỳ và công dân của các quốc gia không theo quy trình pháp lý phù hợp”.
“Trong hầu hết các trường hợp, công dân Hoa Kỳ chỉ được biết đến lệnh cấm xuất cảnh khi họ cố gắng rời khỏi CHNDTH, và không có cơ chế hoặc quy trình pháp lý đáng tin cậy nào để tìm ra lệnh cấm sẽ kéo dài trong bao lâu hoặc làm thế nào có thể tranh chấp trước tòa án về mặt luật pháp.”
Thông tin tư vấn còn cảnh báo: “Công dân Hoa Kỳ đi du lịch hoặc cư trú tại CHND Trung Hoa, bao gồm cả Hồng Kông, có thể bị giam giữ nếu không được tiếp cận với các dịch vụ lãnh sự của Hoa Kỳ hoặc thông tin phạm tội bị cáo buộc của họ. Công dân Hoa Kỳ có thể bị thẩm vấn kéo dài và bị giam giữ kéo dài không theo bất cứ thủ tục pháp lý nào.”
“Nhiều người nước ngoài tại CHNDTH, bao gồm cả doanh nhân, cựu nhân viên chính phủ nước ngoài và các nhà báo từ các nước phương Tây, đã bị các quan chức CHNDTH thẩm vấn và giam giữ tùy tiện vì bị cáo buộc vi phạm luật an ninh quốc gia của CHNDTH. CHNDTH cũng đã đe dọa, thẩm vấn, giam giữ và trục xuất các công dân Hoa Kỳ đang sống và làm việc tại CHNDTH.”
Cảnh báo mới nhất này được đưa ra chỉ vài tháng sau khi Trung Quốc áp đặt phi pháp “Luật An ninh Quốc gia” do Bắc Kinh soạn thảo lên Hồng Kông vào ngày 30/6, nhằm hình sự hóa bất cứ hình thức bất đồng chính kiến nào đối với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Theo luật này, những người bị kết tội về các hành vi như “khủng bố”, “can thiệp từ nước ngoài”, “ly khai” và “lật đổ quyền lực nhà nước” sẽ phải đối mặt với hình phạt tối đa là chung thân.
Luật này đã thể hiện sự vi phạm nghiêm trọng nhất đối với thỏa thuận “Một quốc gia, hai chế độ” được ký kết giữa Bắc Kinh và Vương quốc Anh vào năm 1997, nhằm cung cấp cho Hồng Kông quyền tự chủ hoàn toàn cho dù trở thành một bộ phận thuộc nhà nước Trung Quốc.
Ngay sau khi “Luật An ninh Quốc gia” có hiệu lực, chính phủ Hoa Kỳ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với nhiều quan chức cấp cao của Trung Quốc, bao gồm cả Trưởng Đặc khu Hồng Kông Carrie Lam. Hồi tháng 5/2020, Ngoại trưởng Mike Pompeo đã xác nhận trước Quốc hội rằng, Hồng Kông không còn là một đặc khu tự trị, ông còn giải thích rằng “dựa trên thực tế hiện nay, không một ai có thể khẳng định rằng mức độ tự trị của Hồng Kông được duy trì cao hơn so với Trung Quốc”.
Minh Ngọc