Tối 31/1 theo giờ EST, Myanmar đã diễn ra cuộc đảo chính quân sự khi Tổng thống Aung San Suu Kyi và các quan chức cấp cao khác của đảng cầm quyền bị quân đội bắt giữ. Quân đội ngay lập tức tuyên bố Myanmar bị quân đội kiểm soát trong một năm.
Quân đội Myanmar cho rằng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ Myanmar do bà Aung San Suu Kyi lãnh đạo đã gian lận trong cuộc bầu cử quốc hội liên bang vào tháng 11 năm ngoái nên đã khởi xướng một cuộc đảo chính và bắt giam các chức sắc của đảng cầm quyền. Cuộc đảo chính Myanmar xảy ra đột ngột, điều đáng chú ý là ai đã đứng sau nó.
Tác giả Tử Long đã có bài phân tích trên Vision Times chỉ ra thế lực có thể đứng đằng sau cuộc binh biến bất ngờ này:
Theo phương tiện truyền thông Myanmar, Ủy ban Bầu cử của Liên bang Myanmar đã bác bỏ cáo buộc gian lận của quân đội trong cuộc tổng tuyển cử năm ngoái vào ngày 28/1. Động thái này có thể đã kích hoạt cuộc đảo chính quân sự của quân đội. Trước đó, quân đội từng đe dọa sẽ “hành động” và không loại trừ phương án phát động đảo chính. Sau cuộc đảo chính, quân đội đã áp đặt thiết quân luật đối với Naypyidaw và Yangon, và một số lượng lớn binh lính tuần tra trên đường phố. Ngoài ra, các đường dây điện thoại và Internet ở nhiều vùng của Myanmar cũng bị cắt.
Không chỉ các lãnh đạo của Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ Myanmar mà lãnh đạo của nhiều đảng dân tộc thiểu số và lãnh đạo sinh viên cũng đã bị bắt giữ trong vài giờ qua, điều này chứng tỏ cuộc đảo chính quân sự đã được lên kế hoạch từ lâu.
Vào tháng 11/2015, hơn 30 triệu cử tri trên khắp Myanmar đã bỏ phiếu lần đầu tiên sau 25 năm trong một cuộc bầu cử tự do thực sự. Cuối cùng, Đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ do bà Aung San Suu Kyi lãnh đạo đã giành chiến thắng. Nhưng người chỉ huy thực sự của chính phủ Myanmar là Tướng U Thein Sein, một người xuất thân trong quân đội. Một sự chuyển giao quyền lực suôn sẻ cho chính phủ Aung San Suu Kyi đã diễn ra, và để đảm bảo rằng chính phủ Myanmar không còn bị kiểm soát bởi tập đoàn quân sự, sau khi từ chức, U Thein Sein đã đi đầu trong việc làm gương. Ông chuyển đến Pyin Oo Lwin ở miền trung Myanmar với tư cách là một nhà sư tránh xa chính trường.
Chính phủ Hoa Kỳ đã rất nỗ lực để dân chủ hóa Myanmar. Vào tháng 11/2012, Tổng thống Hoa Kỳ lúc đó là Obama và đảng của ông đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Myanmar. Sau khi chế độ Myanmar chuyển đổi dân chủ vào năm 2015, quan hệ Myanmar-Mỹ đã trở nên thân thiết hơn, sau đó, Mỹ dần dần nới lỏng các biện pháp trừng phạt đối với Myanmar và hỗ trợ rất nhiều cho Myanmar.
Sau khi thực hiện dân chủ ở Myanmar, nó đã bước vào một trạng thái bình thường và trao đổi với các nước trên thế giới đã trở nên thường xuyên hơn. Tuy nhiên, quan hệ Myanmar-Trung Quốc đã giảm mạnh. Myanmar luôn luôn thù địch với các dòng vốn của Trung Quốc. Các dự án của Trung Quốc thường gây ra các cuộc biểu tình ở Myanmar do các vấn đề môi trường. Trạm Thủy điện Myitsone do Trung Quốc tài trợ đã bị người Myanmar phản đối trong 10 năm. Mặc dù giao lưu Trung Quốc-Myanmar không bị gián đoạn trong một thời gian dài, nhưng một thực tế không thể chối cãi là quan hệ hai nước đã thoái trào do các nguyên nhân chính trị, tư tưởng và nhiều lý do khác.
Vì thế, tác giả Tử Long cho rằng, rõ ràng, cuộc đảo chính quân sự ở Myanmar này không thể thiếu sự can thiệp của Bắc Kinh. Kể từ khi Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) thực hiện chính sách Một vành đai, Một con đường, Myanmar, với tư cách là quốc gia được hưởng lợi, đã nhận được một lượng lớn viện trợ từ Bắc Kinh. Tuy nhiên, ĐCSTQ vẫn không thể giành lợi thế tuyệt đối trước chính phủ Myanmar do bà Aung San Suu Kyi kiểm soát.
Đối với ĐCSTQ, họ thích quan hệ với các thành viên của chính phủ quân sự Myanmar hơn. Hai bên đã có những tương tác tốt trong lịch sử. Hơn nữa, Myanmar đã ở trong tình trạng ly khai của các lãnh chúa trong một thời gian dài, và nhiều lực lượng cần phải giữ chân ĐCSTQ để tồn tại. Sự thoái trào chính trị có lợi hơn cho việc ĐCSTQ thâm nhập vào Myanmar.
Ngoài ra, thời điểm diễn ra các thay đổi chính trị ở Myanmar cũng rất đáng quan tâm, cuộc đảo chính diễn ra trùng với thời điểm chính quyền Biden lên nắm quyền, chính phủ mới của ông lúc này vẫn đang tập trung giải quyết nhiều vấn đề nội bộ của nước Mỹ. Chính phủ quân sự Myanmar khá ít khi thực hiện những động thái nhỏ dưới sự dẫn dắt của Hoa Kỳ. Hoa Kỳ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Myanmar từ những năm 1990. Các biện pháp trừng phạt đã làm cho quân đội khốn đốn. Đằng sau thái độ không ưa chính quyền Mỹ, chính phủ quân sự của Myanmar có thể đã có một nhà hảo tâm lớn, và việc ĐCSTQ là hậu thuẫn lớn cho quân đội Myanmar là điều hợp lý.
Việc ĐCSTQ xúi giục cuộc đảo chính quân sự ở Myanmar dường như là một hoạt động kinh doanh có lợi. Trước hết, cuộc đảo chính quân sự ở Myanmar đã khiến Hoa Kỳ xấu hổ. Biden luôn coi mình là một nhà đấu tranh dân chủ. Vụ việc này có thể kiểm tra xem Biden là Chamberlain hay Churchill. Nói thẳng ra, ĐCSTQ đang kiểm tra xem Hoa Kỳ đang xoa dịu hay muốn kiểm soát Đông Nam Á. Sự việc ở Myanmar vừa phải, rất thích hợp để ĐCSTQ ném đá dò đường.
Tất nhiên, ĐCSTQ biết rằng túi giấy không thể giữ lửa. Đồng thời với cuộc đảo chính quân sự ở Myanmar, ĐCSTQ đã cử Dương Khiết Trì đến để kêu gọi Hoa Kỳ rằng hợp tác Trung-Mỹ là một xu hướng chung và phổ biến, và lợi ích của Trung Quốc và Hoa Kỳ có quan hệ mật thiết và tích hợp với nhau rất cao, hy vọng chính quyền mới của Hoa Kỳ sẽ tháo gỡ cản trở giao lưu giữa hai nước. Kết quả là những bàn tay đen của ĐCSTQ đã đá bóng tới Biden và đưa ông vào thế khó. Biden đã phải đối mặt với một trái bóng nóng Myanmar, và ông ấy khó có thể trực tiếp dằn mặt ĐCSTQ.
Thứ hai, ĐCSTQ tin tưởng rằng việc Triều Tiên hóa các nước láng giềng của Trung Quốc có thể đạt được “hòa bình và ổn định lâu dài” ở biên giới. Và Myanmar là phép thử đơn giản. Ngay cả khi thất bại, ĐCSTQ vẫn có thể dễ dàng rút lui. Trên thực tế, ĐCSTQ đã chuẩn bị cho sự thay đổi ở Myanmar vài tháng trước đó. ĐCSTQ kêu gọi rằng để ngăn chặn dịch bệnh nên đã cho xây dựng một bức tường ở biên giới Vân Nam và Myanmar. Bây giờ nó dường như chỉ để ngăn chặn sự hỗn loạn ở Myanmar lan sang Trung Quốc.
Đáng thương nhất là người dân Myanmar, thật đáng tiếc là Myanmar vừa mới có được dân chủ hóa vài năm, đã bị ĐCSTQ kéo xuống vực sâu.