An Liên
Vision Times đưa tin, tính đến năm 2019, Trung Quốc có 23.841 đập thuỷ điện trên khắp cả nước. Đập lớn nhất hiện nay ở Trung Quốc là đập Tam Hiệp được xây dựng trên sông Dương Tử ở tỉnh Hồ Bắc đã khiến nhiều chuyên gia lo ngại. Vì vậy, khi Trung Quốc công bố một dự án đập lớn khác, người dân Trung Quốc và thế giới đã rất sửng sốt.
Đập mới dự kiến được xây dựng ở Thung lũng Yarlung, được hình thành bởi sông Yarlung Tsangpo và hợp lưu với sông Chongye. Nằm dưới chân núi của dãy Himalaya, nơi đây được xem là cái nôi của nền văn minh Tây Tạng, và là nơi Trung Quốc đặt mục tiêu xây dựng đập thủy điện lớn nhất thế giới.
Mục đích xây đập thuỷ điện
Trung Quốc đang gặp vấn đề nghiêm trọng với các tác động ô nhiễm và lượng khí thải carbon, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Vì vậy, nhằm tạo ra các sáng kiến xanh hơn và bền vững hơn, trải dài từ các trang trại chăn nuôi lợn nhỏ đến các nhà máy năng lượng mặt trời khổng lồ. Mục tiêu cốt lõi đằng sau con đập này phù hợp với mục tiêu giảm việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch và đạt được mức độ trung tính của carbon vào năm 2060.
Được cho là dự án đập thủy điện lớn nhất thế giới, năng lượng tạo ra từ nước chảy qua các tuabin của đập có tiềm năng gấp ba lần sản lượng điện của đập Tam Hiệp.
Con sông mà con đập được đề xuất xây dựng có nguồn gốc từ các sông băng và suối đang tan chảy. Nước chảy xuống từ dãy Himalaya được cho là cung cấp nhu cầu của hơn 1,8 tỷ người ở ba quốc gia – Trung Quốc, Bhutan và Ấn Độ.
Về lợi ích của dự án, đập thủy điện chắc chắn có nhiều lợi ích tiềm năng, đặc biệt là trở thành nguồn năng lượng thay thế và sạch để cung cấp nhiên liệu cho các thiết bị điện và các ngành công nghiệp. Điều này không chỉ làm giảm phát sinh khí nhà kính mà còn có tác động tích cực lớn đến việc giảm lượng carbon. Tuy nhiên, tất cả những lợi ích này đều phải trả giá.
Nguy cơ tiềm ẩn
Trong khi mục tiêu của con đập nghe có vẻ cao cả, các nhà hoạt động và môi trường Tây Tạng đang cùng nhau lên tiếng. Vị trí đắc địa của đập là nơi có dân cư thưa thớt với khoảng 14.000 người. Tuy nhiên, việc xây dựng đập sẽ đồng nghĩa với việc phân bổ lại và gây thiệt hại nặng nề cho người dân trong khu vực.
Sông Yarlung Tsangpo, nơi con đập được đề xuất xây dựng, là con sông dài nhất ở Tây Tạng. Nó cũng tạo thành hẻm núi lớn nhất và sâu nhất thế giới, Yarlung Tsangpo Grand Canyon. Ngoài tầm quan trọng về mặt địa lý, Yarlung Tsangpo còn được người Tây Tạng coi là nơi linh thiêng, đó là một lý do khác đằng sau những lời kêu gọi phản đối từ các nhà hoạt động Tây Tạng.
Những câu chuyện xung quanh dòng sông cho rằng nó thực sự là biểu tượng cho nữ thần Dorje Phagmo, người được biết đến là hóa thân cao nhất trong văn hóa Tây Tạng. Tây Tạng hoàn toàn không lạc hậu, họ có sự tôn trọng vô cùng đối với thế giới tự nhiên. Đây là lý do cốt lõi tại sao không có đập nào được xây dựng trong quá khứ, vì nhiều đường dẫn nước của chúng được coi là linh thiêng.
Một tác động khoa học và địa lý khác của việc xây dựng con đập sẽ là sự mất mát nặng nề của hệ sinh thái tự nhiên trong khu vực. Phần này của cao nguyên Tây Tạng được cho là giàu tài nguyên thiên nhiên và có hệ sinh thái thủy sinh phát triển mạnh mẽ.
Một tác động khác của việc xây dựng đập có liên quan đến chính trị. Khu vực được đề xuất có biên giới với nhiều quốc gia, một trong số đó là Ấn Độ. Trên thực tế, khu vực này rất gần với bang Arunachal Pradesh của Ấn Độ.
Với sự thù địch địa chính trị hiện nay giữa hai nước, Ấn Độ đã bày tỏ nghi ngờ về lý do thực sự đằng sau việc xây dựng con đập. Điều này cũng dẫn đến việc Ấn Độ lên kế hoạch cho dự án đập 10 gigawatt của riêng mình trên sông Brahmaputra để chống lại bất kỳ trận lũ lụt ngược hoặc các động thái chính trị khác do Trung Quốc thực hiện.