Hàn Dương
Trong nỗ lực thúc đẩy trở thành siêu cường hàng hải của Bắc Kinh, đội tàu đánh cá của Trung Quốc đã phát triển trở thành lớn nhất thế giới cho đến nay – và nó đã trở nên hung hăng hơn, gây ra căng thẳng trên toàn cầu, tờ Wall Street Journal cho hay.
Đội tàu này mang về hàng triệu tấn hải sản mỗi năm. Các chính phủ nước ngoài, ngư dân và các nhóm bảo tồn đã cáo buộc đội tàu đánh cá bất hợp pháp, bao gồm cả việc sử dụng thiết bị bị cấm và ngang nhiên vào lãnh thổ của các quốc gia khác. Theo các chính phủ và ngư dân bị ảnh hưởng, việc đánh bắt bất hợp pháp của Bắc Kinh đã ảnh hưởng đến nền kinh tế địa phương và đe dọa các hệ sinh thái bao gồm xung quanh quần đảo Galápagos.
Theo nhà nghiên cứu Viện Phát triển Hải ngoại có trụ sở tại London, một phân tích về bộ thu phát tín hiệu dữ liệu đăng ký tàu thuyền trên toàn cầu cho thấy các tàu thuyền của Trung Quốc tham gia vào các hoạt động ở vùng nước xa – tổng cộng lên tới 17.000 chiếc. Dữ liệu chính thức và ước tính của các nhà phân tích cho thấy các đối thủ cạnh tranh gần nhất của Trung Quốc trong ngành, là Đài Loan và Hàn Quốc, cũng chỉ có tổng cộng khoảng 2.500 tàu như vậy.
Năm ngoái, Ecuador và Peru đã đặt hải quân của họ trong tình trạng báo động để theo dõi hàng trăm tàu đánh cá của Trung Quốc đang tấn công gần khu vực đánh bắt cá Nam Mỹ. Ở châu Á, các chính phủ và ngành đánh cá đã phàn nàn về hàng trăm cuộc xâm nhập của Trung Quốc trong vùng biển nội địa của họ. Indonesia đã tiến hành phá hủy định kỳ các tàu đánh cá của Trung Quốc bị bắt giữ với hy vọng nó sẽ ngăn chặn các tàu Trung Quốc khác đánh bắt trộm trong vùng biển của mình.
Từ năm 2010 đến năm 2019, các tàu mang cờ Trung Quốc hoặc thuộc sở hữu của Trung Quốc chiếm 21% các vụ vi phạm đánh bắt cá trên toàn cầu được ghi lại bởi Spyglass, một cơ sở dữ liệu về tội phạm đánh bắt cá có trụ sở tại Vancouver, tăng từ 16% trong thập niên trước. Xếp hạng toàn cầu năm 2019 của Global Initiative có trụ sở tại Geneva, một cơ quan giám sát tội phạm xuyên quốc gia, đã xếp Trung Quốc lên vị trí đầu tiên về mức độ phổ biến đánh bắt cá trái phép.
Tại quốc gia Tây Phi Ghana, các ngư dân nói rằng hàng chục tàu đánh cá của Trung Quốc, được trang bị để đánh bắt cá ở mọi độ sâu, họ được tự do vào vùng biển thuộc chủ quyền của Ghana, nhắm vào các loài cá sống ở nông từng được địa phương bảo tồn.
Đối với Trung Quốc, ngành này đang phát triển nhanh chóng. Đánh bắt xa bờ nằm trong kế hoạch phát triển quốc gia của Tập Cận Bình và là một phần quan trọng trong kế hoạch cơ sở hạ tầng toàn cầu Vành đai và Con đường của nước này, bao gồm các tuyến đường biển.
Ở Tây Phi, TQ đang sử dụng 60 triệu USD tiền quỹ nhà nước để mở rộng một cảng cá ở Mauritania, căn cứ nước xa lớn nhất của Trung Quốc.
Các công ty Trung Quốc cũng đang xây dựng một cảng cá ở Pakistan, gần một tuyến đường dầu lớn.
Hạm đội đánh cá vùng nước xa đầu tiên của Trung Quốc, ra mắt vào tháng 3 năm 1985, bao gồm 13 tàu đánh cá được ghép lại với nhau. Trong năm đầu tiên hoạt động, đội tàu đã thu hoạch khoảng 20.000 tấn hải sản, dữ liệu chính thức cho thấy. Lúc đầu, nước này bán gần như toàn bộ sản lượng đánh bắt xa bờ ra nước ngoài. Theo dữ liệu, hiện đội tàu này gửi 2/3 sản lượng thu hoạch về cho Trung Quốc.
Kể từ năm 2015, sản lượng đánh bắt xa bờ của Trung Quốc đạt trung bình hai triệu tấn mỗi năm.
Quốc gia này hiện là nước tiêu thụ thủy sản lớn nhất thế giới và năm 2019 là nhà nhập khẩu thủy sản lớn thứ ba, sau châu Âu và Mỹ, kim ngạch nhập khẩu thủy sản sang Trung Quốc đạt 15 tỷ USD trong năm 2019, gấp đôi so với 4 năm trước đó.
Luật hàng hải cho phép các quốc gia ven biển có mức độ kiểm soát khác nhau đối với các vùng biển cách bờ biển của họ lên đến 200 hải lý. Hầu hết các quốc gia tìm cách hạn chế các hoạt động của nước ngoài trong lãnh hải của họ, bao gồm cả việc đánh bắt cá.
Vào tháng 10, các nhà chức trách hàng hải của Malaysia đã bắt giữ sáu tàu cá Trung Quốc với cáo buộc xâm phạm vùng biển của nước này.
Vào tháng 8, khoảng 300 tàu đánh cá Trung Quốc đã đánh bắt gần quần đảo Galápagos của Ecuador. Ecuador cho biết đây là đợt tập hợp lớn nhất của các tàu Trung Quốc và cáo buộc họ sử dụng các phương tiện bất hợp pháp để trốn tránh việc bị nhận dạng, chẳng hạn như tắt hệ thống theo dõi và thay đổi tên của họ.
Các quan chức Ecuador cho biết việc đánh bắt cá của Trung Quốc đe dọa đa dạng sinh học của Galápagos.
Steve Trent, đồng sáng lập của tổ chức bảo tồn Công lý Môi trường có trụ sở tại London, cho biết: “Trong 5 năm qua, đã có một sự thay đổi lớn với hạm đội nước xa của Trung Quốc. Chúng đang tàn phá các ngành thủy sản mà các cộng đồng ven biển phụ thuộc vào để kiếm sống”.
Dữ liệu ngành cho thấy, tàu đánh cá công nghiệp hiện đại của Trung Quốc có thể đánh bắt 700 tấn mỗi ngày, khối lượng mà chiếc xuồng đánh cá lớn nhất châu Phi phải mất 6 tháng mới thu hoạch được.
Cảnh sát biển Ghana hồi tháng 6 đã bắt giữ tàu đánh cá Lurong Yuanyu 956 thuộc sở hữu của Trung Quốc, với cáo buộc người điều khiển tàu này sử dụng lưới có kích thước bất hợp pháp.
Ngay cả trên vùng biển khơi, nơi tương đối không có sự giám sát của các cơ quan có chủ quyền, các tàu đánh cá của Trung Quốc vẫn hoạt động.