Thanh Hải
Chính phủ Trung Quốc vào ngày 11/5 đã công bố kết quả điều tra dân số mới nhất. Tạp chí Wall Street Journal đã đăng một bài xã luận vào ngày hôm đó, nói rằng ông Tập Cận Bình không giấu giếm tham vọng đưa Trung Quốc trở thành cường quốc thống trị toàn cầu trong thế kỷ 21. Nhưng cuộc điều tra dân số tiết lộ một câu hỏi lớn: điều gì sẽ xảy ra nếu Trung Quốc không có đủ thanh niên? Bài xã luận cũng chỉ ra rằng xu hướng nhân khẩu học hiện tại của ĐCSTQ xác nhận rằng chính sách kế hoạch hóa gia đình đã để lại một “quả bom hẹn giờ” nhân khẩu học cho Trung Quốc.
Bài xã luận này có tựa đề “Gót chân Achilles của Tập Cận Bình“. Bài xã luận nói rằng sau một số lần trì hoãn, ĐCSTQ cuối cùng đã công bố kết quả điều tra dân số. Mặc dù dân số sẽ tăng nhẹ vào năm 2020, từ 1,4 tỷ lên 1,412 tỷ, nhưng thực tế nổi bật hơn là tỷ lệ sinh của Trung Quốc đã giảm mạnh và dân số trong độ tuổi lao động giảm nhiều hơn dự kiến.
Khi số lượng phụ nữ Trung Quốc sinh con giảm, triển vọng nhân khẩu học của nước này tiếp tục ảm đạm. Kết quả điều tra dân số cho thấy tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên tăng lên 18,7% (so với 13,3% năm 2010); Trung Quốc cũng có số sinh hàng năm thấp nhất kể từ năm 1961 (12 triệu người).
Kết quả của cuộc tổng điều tra ban đầu dự kiến được công bố vào tháng 4 năm nay, nhưng việc hoãn công bố đã gây ra nhiều đồn đoán về kết quả kém của cuộc điều tra.
Có thể đã quá muộn để hủy bỏ chính sách kiểm soát dân số
Bài xã luận của Wall Street Journal nói rằng Bắc Kinh đã nhìn thấy sự xuất hiện của xu hướng này. Vào năm 2016, chính phủ Trung Quốc đã nới lỏng chính sách sinh con và một cặp vợ chồng Trung Quốc được phép nuôi hai con, đảo ngược chính sách 35 năm một con. Tháng trước, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc khuyến nghị Chính phủ Trung Quốc cần từ bỏ chính sách kiểm soát dân số nếu muốn cạnh tranh với Hoa Kỳ, nhưng ngay cả khi làm như vậy, có thể đã quá muộn. Một khi tỷ lệ sinh giảm xuống, cho dù chính phủ có cung cấp các biện pháp khuyến khích nào đi chăng nữa thì xu hướng này cũng khó có thể đảo ngược.
Nhiều chính phủ đã cố gắng, và một số người tin rằng Ba Lan hoặc Hungary (quốc gia hiện chi gần 5% GDP để khuyến khích người dân sinh thêm con) biện pháp này có thể có kết quả. Nhưng nhìn chung, các chính sách này thất bại hoàn toàn, hoặc tốt nhất là cho thấy mức sinh tăng khiêm tốn.
Chính sách một con đã góp phần làm cho tư tưởng cả hai vợ chồng dồn mọi nguồn lực cho một con, nhiều gia đình cảm thấy không đủ khả năng sinh con thứ hai. Sự bùng nổ trẻ sơ sinh mà các nhà hoạch định chính sách mong đợi sau khi chính sách một con bị hủy bỏ vào năm 2016 đã không xuất hiện.
Theo Reuters, tại Thượng Hải, một bà mẹ sắp sinh cho biết cô không ngạc nhiên trước số liệu chính thức được công bố vào ngày 11.11.
Người này nói: “Tôi nghĩ đây là điều bình thường. Giờ giá bất động sản cao, người trẻ phải chịu áp lực lớn về tài chính. Đối với chúng tôi, để có con, chúng tôi cần một nền tảng tài chính nhất định trước khi tính đến chuyện đó”.
Vấn đề già hóa sẽ cản trở tham vọng bá chủ toàn cầu của Tập Cận Bình
Bài xã luận cũng chỉ ra rằng tác động xã hội và kinh tế của tỷ lệ sinh giảm và dân số già là rất lớn, ảnh hưởng đến nhu cầu ngày càng tăng đối với các kế hoạch y tế, và lương hưu vốn đã eo hẹp và thiếu thốn của Trung Quốc. Vào tháng 3, chính phủ Trung Quốc tuyên bố sẽ tăng dần độ tuổi nghỉ hưu hiện nay lên 60. Gánh nặng chi phí nghỉ lưu luôn khiến bất kỳ một quốc gia nào gặp khó, dặc biệt là Trung Quốc nơi chưa đạt được sự thịnh vượng rộng rãi ở các vùng khác ngoài thành phố lớn.
Các quốc gia khác cũng đang phải đối mặt với vấn đề già hóa dân số và giảm tổng tỷ suất sinh, tức là số lần sinh trung bình trên một phụ nữ. Người Nhật Bản và Hàn Quốc giàu hơn người Trung Quốc, nhưng tổng tỷ suất sinh của họ lần lượt là 1,36, 1,1 và 0,9. Tổng số ở châu Âu là 1.522. Tỷ lệ này ở Mỹ là 1,7, trong khi ở Trung Quốc là 1,3.
Bài xã luận nhận định rằng xu hướng này khẳng định rằng các biện pháp can thiệp kế hoạch hóa gia đình tàn bạo thường xuyên của Bắc Kinh, đã để lại một “quả bom hẹn giờ” về nhân khẩu học đối với Trung Quốc.
Bài xã luận nói rằng bây giờ, tài khoản dân số này sắp ra mắt. Tập Cận Bình có thể đã biết rằng trở ngại lớn nhất đối với tham vọng thay thế Hoa Kỳ trở thành nhà lãnh đạo toàn cầu không đến từ nước ngoài, mà là vấn đề già hóa dân số Trung Quốc do những người tiền nhiệm của ông để lại.
Bài xã luận cũng cho biết tình hình nhân khẩu học đã trở thành mối quan tâm hàng đầu của chính phủ Trung Quốc ở cấp độ kinh tế trong một khoảng thời gian rất ngắn. Trong vài năm qua, số lượng người trẻ tuổi có thể thay thế số lượng người về hưu ngày càng giảm, xu hướng này là rõ ràng, tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc lại trì hoãn giải quyết vấn đề này vì các nhà lãnh đạo đang bận giải quyết những vấn đề khác, chẳng hạn như nợ gia tăng, chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, và những hạn chế đối với khu vực tư nhân. Nhưng bây giờ, cuộc khủng hoảng dân số sắp xảy ra.
Theo số liệu chính thức, kể từ năm 2012, dân số trong độ tuổi lao động ngày càng giảm. Từ lâu, các nhà lãnh đạo ĐCSTQ đã tuyên bố rằng tự động hóa sẽ giúp bù đắp sự suy giảm dân số trong độ tuổi lao động. Nhưng các nhà kinh tế tỏ ra nghi ngờ về chiến lược này. Vào tháng 3 năm nay, các nhà nghiên cứu từ Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã xuất bản một bài báo kêu gọi phản ứng mạnh mẽ hơn đối với tình trạng suy giảm dân số nghiêm trọng của Trung Quốc. Bài báo viết: “Cần phải nhận ra rằng giáo dục và tiến bộ công nghệ không thể bù đắp cho sự suy giảm dân số”.
Một báo cáo của BBC đã mô tả rằng già hóa giống như một căn bệnh mãn tính của nền kinh tế, tỷ lệ thanh niên và trung niên đang làm việc ngày càng nhỏ, và tỷ lệ người cao tuổi cần được toàn xã hội hỗ trợ ngày càng tăng, khiến chênh lệch lương hưu ngày càng mở rộng. gánh nặng xã hội càng nặng nề. Người trẻ không dễ tự lập, lại càng ngại có con, cộng với tâm lý ngại tiêu dùng của người già, sức sống kinh tế suy yếu, xã hội trong vòng luẩn quẩn.