Tuấn Thảo
Bảy năm sau ngày người em ruột Phil Everly qua đời, đến phiên người anh trai Don Everly vĩnh viễn ra đi, hưởng thọ 84 tuổi. Hai anh em Don & Phil từng đi hát với nghệ danh The Everly Brothers, ăn khách trên thị trường quốc tế trong suốt những năm 1960. Theo thông cáo hôm 22/08/2021 của Country Music Hall of Fame (Đại sảnh Danh vọng nhạc Đồng quê), ban song ca này là một trong những nghệ sĩ tài ba và có nhiều ảnh hưởng nhất trong lịch sử âm nhạc đại chúng.
Khi hay tin Don Everly qua đời tại Nashville, chiếc nôi của dòng nhạc country ở bang Tennessee, nhiều nghệ sĩ tên tuổi như Carole King, Tim Rice, Dave Davies, Julian Lennon hoặc Roy Orbison Jr ….. đều đã nhắn tin chia buồn với gia đình và đồng thời vinh danh tài nghệ chơi đàn, cũng như biểu diễn trên sân khấu, thời ông đi hát solo hay hát cùng với người em trai Phil trong nhóm The Everly Brothers. Trong ban song ca này, Phil Everly có một giọng nam cao (tenor) chủ yếu hát phần điệp khúc, các phân đoạn với những nốt cao nhất. Còn Don Everly ngoài cái tài chơi đàn guitar điện, còn hát với giọng nam trung (baryton), thường là hát những câu mở đầu hay hát bè trong điệp khúc.
Tầm ảnh hưởng của ban song ca cho cả một thế hệ
Sở dĩ giới nghệ sĩ quốc tế ngợi ca The Everly Brothers là vì nhóm này đã đi tiên phong trong lãnh vực nhạc rock, thời kỳ huy hoàng của họ là từ cuối thập niên 1950 cho tới đầu những năm 1970. Hai anh em đi hát rất sớm, từ thuở thiếu thời (năm 12 tuổi), trước khi họ được phát hiện bởi Chet Arkins, nhạc sĩ đàn ghi ta kiêm nhà sản xuất có uy tín thời bấy giờ. Những bản song ca ghi âm đầu tiên của The Everly Brothers được phát hành vào năm 1957, phối hợp nhạc rock với các luồng ảnh hưởng của dòng nhạc country đặc trưng của Hoa Kỳ.
Trong các bản ghi âm cuối thập niên 1950, đầu những năm 1960, hai anh em nhà Everly đã tạo ra một khối âm thanh đặc thù, ảnh hưởng đến nhiều nghệ sĩ cùng thời hay thế hệ đi sau họ. Trong số này, có các tên tuổi huyền thoại nổi tiếng từ những năm 1960, kể cả John Lennon và Paul McCartney thuộc nhóm ”Tứ Quái” The Beatles. Khi khởi đầu sự nghiệp của mình, ban nhạc The Fab Four còn được mệnh danh là “ForEverly Brothers”, do gợi hứng từ các bậc đàn anh.
Trong cách hát bè, thuận hay nghịch, cách phân đoạn ca khúc để rồi hòa quyện tài tình hai giọng ca, nhóm The Everly Brothers đã ảnh hưởng nhiều đến các ban nhạc khác như The Beach Boys hoặc The Byrds và rõ rệt nhất là ban song ca Simon và Garfunkel. Tầm ảnh hưởng ấy đã khiến cho tác giả Paul Simon viết bài phê bình trong tạp chí Rolling Stone, nâng hai anh em nhà Everly lên hàng nghệ sĩ tiên phong, những cánh chim đầu đàn trong lịch sử nhạc rock. Chính cũng vì thế mà vào năm 1986, The Everly Brothers nằm trong số 10 nghệ sĩ và ban nhạc đầu tiên được vinh danh tại Đại sảnh Danh vọng nhạc Rock (Rock and Roll Hall of Fame). Đến năm 2001, một lần nữa hai anh em lại được đưa vào Đại sảnh Danh vọng nhạc Đồng quê (Country Musis Hall of Fame).
Hàng loạt ca khúc ăn khách trong giai đoạn huy hoàng
The Everly Brothers ngự trị trên đỉnh cao những năm 1957-1968, trước khi thoái trào, nhường chỗ lại cho nhiều ban nhạc trẻ đánh dấu sự trỗi dậy mạnh mẽ của rock and roll trong đó có The Beatles, The Animals hay The Rolling Stones. Ban song ca này tiếp tục hoạt động cho tới năm 1973, ghi âm hàng loạt ca khúc ăn khách như ”Bye Bye Love, Made to Love, Cathy’s Clown, Crying in the Rain, Devoted to You, Love Hurts, Always It’s You” hay là ”Let it be Me” (phiên bản phóng tác tiếng Anh của bài ”Je t’appartiens” ăn khách qua giọng ca Gilbert Bécaud). Còn trong tiếng Việt, bản nhạc nổi tiếng nhất của ban song ca này vẫn là bài ”Khi ta hai mươi” do tác giả Trường Kỳ phóng tác từ nhạc phẩm tiếng Anh ”All I have to do …. is dream”.
Vào giữa những năm 1960, vầng hào quang của ban song ca bị lu mờ trước đà thẳng tiến của làn sóng rock đến từ Anh Quốc ”British Invasion”. Sự thất bại về mặt số bán tạo thêm những mối bất đồng sâu rộng giữa hai anh em Don và Phil. Cho đến năm 1973, sau một đợt biểu diễn ở miền Nam Hoa Kỳ, Phil Everly đập vỡ cây đàn của mình trên sân khấu và thề rằng ông sẽ không bao giờ hợp tác nữa với người anh trai là Don. Từ đó trở đi, hai nghệ sĩ này hoạt động solo, họ chỉ tái hợp đúng một thập niên sau vào năm 1983 trên sân khấu nhà hát Royal Albert Hall tại Luân Đôn.
Nam nghệ sĩ Paul McCartney, một trong những thành viên sáng lập bộ tứ The Beatles, do ngưỡng mộ hai anh em Don và Phil Everly, cho nên ông đã sáng tác cho họ một bài hát mới vào năm 1984. Bản nhạc “On the Wings of a Nightingale” (Trên Đôi cánh Sơn ca) cũng là nhạc phẩm ăn khách cuối cùng của cặp bài trùng này, mở ra giai đoạn thứ nhì trong sự nghiệp của hai anh em nghệ sĩ người Mỹ.
Một trong những ban nhạc xuất sắc nhất mọi thời đại
Lần xuất hiện cuối cùng trước công của hai anh em Don và Phil là vào năm 2003, khi The Everly Brothers đảm nhận phần mở đầu trong đợt biểu diễn kéo dài trong gần hai năm của ban song ca huyền thoại Simon & Garfunkel. Lúc sinh tiền, nhóm The Everly Brothers đã ghi âm khoảng 30 album và phát hành 75 đĩa đơn, trong đó có 3 tập nhạc trong thời kỳ đi hát solo và 3 tập nhạc khác thực hiện trong giai đoạn tái hợp từ năm 1983 đến năm 1988.
Sau khi đi biểu diễn chung với hai nghệ sĩ trứ danh Simon & Garfunkel, Don và Phil Everly coi như đã giải nghệ từ năm 2004 trở đi. Cũng vào năm ấy, hai anh em đã nhận được nhiều danh hiệu cao quý lẫy lừng, trong đó có lễ khánh thành Ngôi sao trên Đại lộ Danh vọng (Hollywood Walk of Fame). The Everly Brothers cũng được tạp chí Rolling Stone bình chọn ở hạng 33 trên danh sách 100 nghệ sĩ xuất sắc nhất mọi thời đại.
Mãi cho tới cuối năm 2013, nam ca sĩ Billie Joe Armstrong, thành viên sáng lập của ban nhạc rock Green Day, đã hợp tác với nữ danh ca nhạc jazz Norah Jones để cùng ghi âm tuyển tập mang tựa đề “ForEverly”. Hai nghệ sĩ này lấy lại toàn bộ các bài hát ”Songs Our Dady Taught Us” do ban song ca The Everly Brothers thực hiện vào cuối năm 1958). Tập nhạc này từng được xem như một trong những đỉnh cao nghệ thuật của ban song ca trong cách phối hợp nhạc rock với country và folk. Hai anh em nhà Everly giờ đây đều đã thành người thiên cổ, nhưng giai điệu của họ lại có dư âm bất tận nơi cõi thiên thu.