Mỹ đã chính thức kết thúc sự hiện diện tại Afghanistan với chuyến bay quân sự cuối cùng rời Kabul vào chiều thứ Hai (30/8, giờ Mỹ), qua đó kết thúc 20 năm can dự vào quốc gia Nam Á sau các vụ khủng bố tại Mỹ ngày 11/9/2001.
Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy Trung ương Mỹ (CENTCOM), Đại tướng Frank McKenzie đã nói trong một bài phát biểu được ghi hình trước rằng chiếc máy bay quân sự C-17 cuối cùng đã cất cánh rời khỏi không phận Afghanistan vào khoảng 3:29 chiều thứ Hai (30/8, giờ miền Đông nước Mỹ). Động thái này đến vài giờ trước hạn chót 31/8 kết thúc cầu hàng không mà Tổng thống Joe Biden đặt ra.
“Tôi ở đây để loan báo về việc hoàn thành hoạt động rút quân khỏi Afghanistan của chúng ta và kết thúc nhiệm vụ quân sự sơ tán công dân Mỹ, công dân nước thứ ba, và thường dân Afghanistan dễ bị làm hại”, Tướng McKenzie nói trong đoạn băng ghi hình phát vào chiều thứ Hai.
Ông McKenzie nói rằng còn “hàng trăm” người Mỹ vẫn ở lại Afghanistan và cho biết thêm rằng quân đội và Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ nỗ lực sơ tán những cá nhân này. Một phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Mỹ vào sáng thứ Hai (30/8) nói rằng khoảng 600 người Mỹ vẫn đang ở Afghanistan.
“Chúng tôi đã không thể đưa tất cả mọi người muốn rời đi được rời đi”, Tướng McKenzie nói và nhấn mạnh rằng đó là “tình huống khó khăn”.
Tuy nhiên, những bình luận nêu trên của Tướng McKenzie dường như trái ngược với tuyên bố của Tổng thống Joe Biden trên ABC News hôm 18/8. Ông Biden khi đó nói rằng “nếu còn công dân Mỹ” tại Afghanistan, thì “chúng tôi sẽ ở lại để đưa tất cả họ rời đi”.
Toàn bộ nhân viên ngoại giao Mỹ tại Afghanistan cũng đã được rút đi và Bộ Ngoại giao Mỹ để ngõ khả năng nối lại một số quan hệ ngoại giao với Taliban phụ thuộc vào cách nhóm này thiết lập chính quyền và tuân thủ các cam kết quốc tế về bảo vệ nhân quyền, theo AP.
Tính từ ngày 14/8, Mỹ đã sơ tán được hơn 100.000 người khỏi Afghanistan, trong đó có khoảng 6.000 công dân Mỹ. 13 lính Mỹ đã thiệt mạng trong vụ đánh bom liều chết vào chiều 26/8 tại một cổng vào sân bay Kabul. Mỹ cáo buộc ISIS-K thực hiện vụ tấn công này và đã trả đũa bằng hai vụ không kích sử dụng máy bay không người lái. Phía Mỹ tuyên bố đã tiêu diệt được một số phần tử ISIS-K, nhưng cũng có các báo cáo về thương vong của thường dân Afghanistan, trong đó có cả trẻ em.
Theo Reuters, Taliban đã nổ súng mừng Mỹ hoàn thành việc rút quân, kết thúc một cuộc chiến tranh kéo dài hai thập kỷ tại Afghanistan.
Al Jazeera TV dẫn lời phát ngôn viên Qari Yusuf của Taliban cho hay: “Binh lính Mỹ cuối cùng đã rời sân bay Kabul và đất nước của chúng ta đã giành được độc lập hoàn toàn”.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nói trong một phát biểu sau khi hoàn thành rút quân rằng thế giới sẽ buộc Taliban phải cam kết cho những người muốn rời Afghanistan có con đường an toàn để rời đi.
“Bây giờ, sự hiện diện quân sự 20 năm của chúng ta tại Afghanistan đã kết thúc”, ông Biden nói và gửi lời cảm ơn quân đội Mỹ vì đã hoàn thành công cuộc sơ tán nguy hiểm này. Ông Biden dự kiến sẽ có bài phát biểu trước quốc dân vào chiều thứ Ba (31/8, giờ Mỹ).
Xuân Thành