Triệu Hằng
Chỉ có 110 dặm nước ngăn cách Trung Quốc đại lục và đảo Đài Loan. Nhưng khi nói đến quản trị, nhân quyền và tự do internet, cả hai có thể ở trên hai hành tinh khác nhau. Báo cáo “Tự do trên mạng năm 2021” của Freedom House – lần đầu tiên bao gồm đánh giá về Đài Loan – đã nêu bật những khác biệt, trang The Diplomat cho hay.
Chính phủ Trung Quốc, cai trị khoảng 989 triệu người dùng Internet, được xếp hạng là kẻ lạm dụng quyền tự do internet tồi tệ nhất trên thế giới trong năm thứ bảy liên tiếp, giành được điểm 10 ít ỏi trên thang điểm 100 của chỉ số tự do Internet.
Ngược lại, Đài Loan nổi lên là môi trường trực tuyến tự do thứ năm trong số 70 quốc gia được đánh giá, với số điểm 80 trên cùng thang điểm.
Khoảng cách 70 điểm giữa Trung Quốc và Đài Loan phản ánh hai vũ trụ trực tuyến khác nhau, nơi các cư dân mạng của hai bên hoạt động.
Ở Trung Quốc, các nhà chức trách trong năm qua đã kiểm duyệt các lời kêu gọi điều tra đại dịch và các khiếu nại về vắc-xin do Trung Quốc sản xuất. Người dùng internet phải đối mặt với những hậu quả pháp lý nghiêm trọng, bao gồm giam giữ ngoài tư pháp, tra tấn và thậm chí án tù hơn 10 năm vì các hoạt động như: chỉ trích lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình, hay là nói chuyện cởi mở về niềm tin tôn giáo của họ.
Ở Đài Loan, cư dân mạng và các nhà báo thường xuyên chỉ trích các hành động và chính sách của Tổng thống Thái Anh Văn, hoặc các phê bình đối với các hoạt động khác, nhưng họ không sợ bị trả đũa. Các nhà hoạt động sử dụng các ứng dụng các mạng xã hội bị chặn ở Trung Quốc – để chia sẻ tin tức về các vấn đề chính trị và xã hội địa phương, đồng thời lên tiếng ủng hộ những người Hồng Kông, người Duy Ngô Nhĩ, người Tây Tạng hoặc các học viên Pháp Luân Công bị đàn áp ở Trung Quốc.
Các nhà chức trách ở cả Trung Quốc và Đài Loan đã tăng cường quản lý lĩnh vực công nghệ, nhưng cách tiếp cận của hai bên hoàn toàn khác nhau.
Cục không gian mạng của Trung Quốc được xem là một trong những tổ chức nhà nước tích cực nhất trên toàn thế giới trong việc thắt chặt kiểm soát đối với các công ty công nghệ. Trung Quốc vào tháng 8 thông qua luật bảo vệ thông tin cá nhân, trên bề mặt nhằm hạn chế các công ty thu thập, lưu trữ và sử dụng dữ liệu cá nhân. Tuy nhiên, luật không giải quyết được việc các giám sát nhà nước có tính lan tỏa sẽ làm suy yếu việc bảo vệ dữ liệu một cách có hệ thống như thế nào.
Ở Đài Loan, chính phủ duy trì một con đường dân chủ hơn trong việc quản lý các công ty công nghệ. Đạo luật Quản lý Viễn thông có hiệu lực vào tháng 7/2020 nới lỏng các yêu cầu trước đây đối với các nhà cung cấp dịch vụ Internet, những thay đổi này có thể góp phần tạo nên một thị trường viễn thông đa dạng hơn. Các nỗ lực quản lý khác ở Đài Loan còn nhằm hạn chế các tác động từ sự tấn công của thông tin sai lệch phát ra từ Bắc Kinh.