Lê Minh
Chính phủ Úc và gã khổng lồ viễn thông Telstra của nước này đã kích hoạt thương vụ trị giá 1,6 tỷ USD (tương đương 2,1 tỷ AUD) mua lại một doanh nghiệp viễn thông lớn ở nam Thái Bình Dương, trong bối cảnh gia tăng lo ngại về việc Bắc Kinh lấn sâu và tăng cường vị thế trong khu vực này.
Hôm 25/10, chính phủ Úc và tập đoàn Telstra đã công bố quyết định mua lại Digicel Pacific, công ty cung cấp dịch vụ mạng và di động trên khắp Papua New Guinea, Nauru, Samoa, Vanuatu, Tonga, và Fiji – các nước láng giềng thân cận nhất của Úc.
Trong khi đó, Bắc Kinh đã xây dựng được mối quan hệ thân thiết với nhiều quốc đảo ở Thái Bình Dương.
Theo thỏa thuận, chính phủ Úc sẽ đảm nhận hầu hết các nhiệm vụ khó khăn lúc khởi đầu, thông qua cơ quan tín dụng xuất khẩu Export Finance Australia để tài trợ 1,33 tỷ USD (tương đương 1,7 tỷ AUD) cho giá chào bán. Telstra sẽ đóng góp 270 triệu USD (361 triệu AUD) và sẽ sở hữu 100% Digicel Pacific sau khi hoàn tất thương vụ.
Trong một tuyên bố chung, Ngoại trưởng Marise Payne, Bộ trưởng Thương mại Dan Tehan, Bộ trưởng Phát triển Quốc tế và Thái Bình Dương Zed Seselja cho biết họ mong đợi lợi ích lâu dài từ thương vụ mua lại này.
“Trong suốt 15 năm qua, Digicel Pacific là một nhà cung cấp viễn thông thành công và phát triển mạnh ở Thái Bình Dương. Việc mua lại Digicel Pacific của Telstra phát đi một tín hiệu quan trọng về tiềm năng của công ty này, cũng như về niềm tin kinh doanh trong khu vực Thái Bình Dương”.
“Việc mua lại cũng phản ánh cam kết của chính phủ Úc, như một phần của chính sách ‘Tăng cường tại Thái Bình Dương’, nhằm hỗ trợ sự phát triển cơ sở hạ tầng trong khu vực, điều vốn rất quan trọng đối với sự tăng trưởng và phát triển kinh tế của khu vực Thái Bình Dương”.
Ông Andy Penn, Giám đốc điều hành của Telstra, cho biết đây là một “cơ hội thương mại độc đáo và rất hấp dẫn”.
Ông nói trong một thông cáo báo chí: “Với 1.700 nhân viên và khoảng 2,5 triệu thuê bao từ các khách hàng lẻ cho đến các doanh nghiệp lớn, Digicel Pacific là công ty viễn thông số một ở Papua New Guinea, Nauru, Samoa, Tonga và Vanuatu, và số hai ở Fiji”, đồng thời ông lưu ý rằng doanh nghiệp này cũng đã tạo ra khoản doanh thu lên đến 233 triệu USD trong năm tài chính kết thúc vào 31/03/2021.
Động thái của Úc diễn ra trong bối cảnh lo ngại gia tăng về việc một doanh nghiệp do nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn, như China Mobile, có thể tiếp cận và mua lại Digicel Pacific. Digicel Pacific được thành lập vào năm 2006 bởi nhà khởi nghiệp người Ireland Denis O’Brien.
Các quốc gia như Papua New Guinea chỉ nằm cách đại lục Úc 150 km về phía bắc, điều này khiến các chuyên gia quốc phòng Úc lo ngại rằng Papua New Guinea có thể cung cấp cho Bắc Kinh một cơ sở để thực hiện các hoạt động theo dõi nhắm vào các mạng dữ liệu.
Theo ông Rob Nicholls, phó giáo sư về điều luật và quản trị tại Đại học New South Wales, việc tiến vào thị trường mạng di động của khu vực sẽ là một bước đi mới đối với Telstra của Úc.
Ông lưu ý rằng thỏa thuận này rất “đặc biệt” vì chính phủ đã trả một phần đáng kể của giá mua.
Ông nói với The Epoch Times hôm 25/10 rằng “chính phủ Úc đang trợ cấp cho thương vụ. Thực tế là tiền của những người đóng thuế đang được dùng để tài trợ cho vụ mua lại của Telstra, trong khi Telstra không có trách nhiệm phải hoàn trả khoản hỗ trợ”.
“Đây không hẳn là một ‘con voi trắng’ (một thuật ngữ chỉ một thương vụ tốn kém nhưng không sinh lời)… Trong thực tế, chi phí đi vay đối với Telstra sẽ là một lãi suất phi rủi ro, và Khối thịnh vượng chung sẽ nhận được lợi tức tương đương với một đợt phát hành trái phiếu”.
Trước đây, ông Nicholls từng lưu ý rằng, Telstra được chọn là bởi công ty này là một trong những công ty viễn thông Úc lớn nhất đang hoạt động tại nước này; các đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Telstra bao gồm Optus và Vodafone là các công ty nước ngoài.
Ông Michael Shoebridge, giám đốc quốc phòng tại Viện Chính sách Chiến lược Úc, cho biết thỏa thuận mua Digicel Pacific có ý nghĩa quan trọng đối với việc củng cố ảnh hưởng của Úc trong khu vực.
Ông nói với The Epoch Times: “Việc mua lại này phù hợp với tất cả các mục tiêu của chính sách ‘Tăng cường tại Thái Bình Dương’ của chính phủ Úc và ‘Tái lập Thái Bình Dương’ của chính phủ New Zealand, và cũng có vẻ là một động thái thương mại tốt”, ông cũng đồng thời lưu ý rằng Digicel đang kiểm soát các kênh truyền thông chính trong khu vực.
Nam Thái Bình Dương đang là trung tâm của sự giằng co giữa các nước đồng minh dân chủ và Bắc Kinh.
ĐCSTQ đã áp dụng một số biện pháp để giành được sự ủng hộ từ các nhà lãnh đạo của các đảo trên Thái Bình Dương, bao gồm việc xây dựng cơ sở hạ tầng thông qua Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI), ngoại giao vaccine, và các cơ hội hợp tác thương mại.
Điều này vấp phải các phản ứng khác nhau từ các quốc gia Thái Bình Dương, trong khi một số quốc gia đã thắt chặt quan hệ với Bắc Kinh thì những quốc gia khác lại hoàn toàn không chấp nhận điều đó.
Vào tháng 7, Thủ tướng Samoan Fiame Naomi Mata’afa đã đứng ra cam kết rằng sẽ loại bỏ một dự án phát triển cảng BRI gần thủ đô của quốc gia này trị giá 100 triệu USD, tuyên bố rằng dự án này là quá lớn so với nhu cầu của hòn đảo.
Trong khi đó, chính phủ Úc cũng khởi động sáng kiến ‘Tăng cường tại Thái Bình Dương’ nhằm chống lại sự bá quyền của Bắc Kinh. Sáng kiến của Úc bao gồm: Tài trợ vaccine; tăng cường hợp tác thông qua ngoại giao thể thao, các chương trình văn hóa, và các hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng – bao gồm khoản cho vay 68 triệu AUD mới đây để nâng cấp sân bay quốc tế của Fiji.
Lê Minh