Zachary Stieber
Anh Kyle Rittenhouse đã bắn ba người đàn ông Mỹ gốc Phi Châu. Anh Kyle Rittenhouse đã đi qua ranh giới của các tiểu bang với một khẩu súng. Anh Kyle Rittenhouse mang theo một khẩu AK-47.
Trên đây là ba ví dụ về thông tin sai lệch được lan truyền về anh Rittenhouse, người có phiên tòa xét xử đã kết thúc vào tuần trước (15/11-21/11) với kết quả anh được xử trắng án.
Những người có ảnh hưởng lớn, gồm các nhà lập pháp và phóng viên, là nguồn cơn của một số thông tin sai lệch này – có thể là thông tin bịa đặt – khiến các chuyên gia lúng túng.
Trong chương trình “Face the Nation” của CBS vào Chủ nhật, phóng viên Mark Strassman đã phao tin rằng anh Rittenhouse “đã lái xe từ Illinois có mang theo vũ khí chiến đấu”. Trên “Cuomo Prime Time” của CNN hôm thứ Sáu, giáo sư Đại học Harvard, Cornell William Brooks, đặt điều rằng anh Rittenhouse đang mang theo một khẩu AK-47. Tờ Independent đưa tin sai sự thật vào cuối tuần trước rằng anh Rittenhouse đã bắn ba người đàn ông Mỹ gốc Phi Châu.
Hôm 25/08/2020, cậu thiếu niên Rittenhouse, lúc đó 17 tuổi, đã bắn 3 người đàn ông, 2 người thiệt mạng, bằng một khẩu AR-15 ở Kenosha, Wisconsin. Tất cả đều là người da trắng, như anh Rittenhouse. Khẩu súng được một người bạn của anh mua và sau đó chàng thiếu niên cư trú ở Illinois này, đã nhận hàng từ một ngôi nhà ở Kenosha.
Anh Rittenhouse đã yêu cầu được tự bào chữa và bồi thẩm đoàn đồng ý. Họ xóa mọi cáo buộc cho anh sau khi đoạn video và lời khai của nhân chứng trong phiên tòa cho thấy anh đã bị tấn công bởi tất cả những người đàn ông mà anh bắn.
Ông Jeffrey McCall, một giáo sư truyền thông tại Đại học DePauw, nói với The Epoch Times trong một email, “Ngay sau khi tình huống của anh Rittenhouse xảy ra ở Kenosha, các phương tiện truyền đã ngay lập tức dựng nên một câu chuyện phù hợp với cách đưa tin riêng biệt, được ưa thích của họ. Như giờ đây chúng ta đã biết, điều đó đã dẫn đến rất nhiều mô tả sai và nhầm lẫn vào thời điểm đó.”
“Hiện tại, các hãng thông tấn đó đã quá bám vào cách tường thuật này đến mức họ không thể tự sửa các sai sót trước đây hay cung cấp thông tin chi tiết chính xác ngày hôm nay. Điều này không chỉ phản ánh rằng một số hãng thông tấn đang làm việc với những cách tường thuật định sẵn, theo ý thức hệ, mà họ còn quá lười biếng để đưa tin các sự kiện như được cung cấp trong phiên tòa thực tế này,” ông nói thêm.
Ông Ryan Chittum, một cựu ký giả, và nhà phê bình truyền thông của Tạp chí Columbia Journalism, nói rằng một số hãng thông tấn có tên tuổi đã thực hiện xuất sắc việc đưa tin về vụ Rittenhouse, trong đó có tờ New Yorker, “nhưng việc này giống như một vài giọt nước trong một trạm cứu hỏa của việc đưa tin báo chí có dụng ý, sai sự thật, và thường ác ý nhằm phù hợp với một cách tường thuật theo ý thức hệ.”
“Tựu chung lại, báo chí đã là một lực lượng phá hoại câu chuyện này, ngay từ đầu trong việc đưa tin về vụ xả súng Jacob Blake thì họ đã khai mở quân cờ domino và điều này chúng ta biết là đã được chứng minh, như với việc hạ thấp con số 50 triệu USD tổn thất của việc phá hoại do những kẻ bạo loạn ở Kenosha thực hiện, tới sự mô tả bôi nhọ của cậu Rittenhouse và những chi tiết cụ thể về những gì đã xảy ra,” ông nói với The Epoch Times trong một tin nhắn trên Twitter. “Đã có vô số thảm họa báo chí xảy ra trong thời Tổng thống Trump, nhưng đây là thảm họa liều lĩnh trắng trợn nhất trong số đó.”
Anh Rittenhouse đã bắn những người đàn ông trên trong cuộc bạo loạn diễn ra sau khi một cảnh sát bắn anh Jacob Blake tại cùng một thành phố.
Anh Blake đã trang bị một con dao. Một đoạn video cho thấy anh đã kháng cự sự bắt giữ sau khi đến thăm nhà của một người bạn gái cũ, người trước đó đã tố cáo anh tấn công tình dục. Các công tố viên đã quyết định không buộc tội viên chức cảnh sát này hồi tháng 01/2021 vì dường như viên cảnh sát đã hành động tự vệ, Bộ Tư pháp vào tháng trước đã thông báo họ đang khép lại một cuộc điều tra và không đưa ra cáo buộc nào. Năm ngoái, cáo buộc tấn công tình dục đã được bãi bỏ.
Anh Blake sống sót sau vụ nổ súng, mặc dù anh bị liệt một phần. Tuần trước, một số người đã nói sai rằng anh này đã qua đời, trong đó có ông Jalen Rose của ESPN và ông Terry Moran của ABC.
“Tôi đã nói sai và nhanh chóng đính chính lại, trên sóng, ngay khi có thể. Tôi xin lỗi vì sai sót này,” ông Moran viết trên Twitter.
Dân biểu Sean Patrick Maloney (Dân Chủ-New York), Chủ tịch Ủy ban Chiến dịch Quốc hội Dân chủ, đã tuyên bố anh Blake qua đời và anh ta không có vũ khí.
Ủy ban này sau đó đã gửi một tuyên bố cập nhật. “Xin lỗi,” ông Chris Hayden, giám đốc truyền thông của ủy ban này viết trên Twitter.
Tuyên bố của ông Maloney gây ấn tượng với ông Jeffrey Blevins, một giáo sư tại Khoa Báo chí của Đại học Cincinnati, người đang viết một cuốn sách về cách thông tin sai lệch được lan truyền ra sao.
Ông Blevins nói với The Epoch Times, “Tôi đã nghĩ rằng nhiều khi giới chính trị cánh tả có xu hướng nghĩ rằng thông tin sai lệch, tin giả mạo, việc làm sai lệch tin tức, là thứ chỉ được quy cho giới chính trị cánh hữu. Và chỉ đơn giản là không phải như vậy.”
Mặc dù những người có ít người theo dõi có thể đưa ra thông tin sai lệch, nhưng thiệt hại lớn hơn nhiều khi những người có ảnh hưởng cao hơn như các nhà lập pháp làm việc đó.
“Khi chúng ta nghĩ về những người có sức ảnh hưởng – và các chính trị gia phù hợp với loại này, chắc chắn chủ tịch Ủy ban Chiến dịch Quốc hội Dân chủ – tài khoản chính thức của họ sẽ được coi là một nguồn đáng tin cậy,” ông nói. “Khi họ đưa ra một cái gì đó như thế này, nó có xu hướng in hằn vào trong đầu của mọi người.”
Những tuyên bố sai sự thật này có khả năng tiếp cận hàng triệu người trên Twitter, nơi chúng được lan truyền rất rộng rãi. Các chương trình ESPN, CBS, và CNN nếu kết hợp lại có tới hàng triệu người xem.
Trong số những người đang trở thành con mồi của những thông tin sai lệch hay những tuyên bố không rõ ràng có hai giáo sư đã được các hãng thông tấn trích dẫn như những chuyên gia trong việc xác định thông tin đó.
Bà Lisa Fazio, một giáo sư tâm lý học ở Vanderbilt, đã chia sẻ một video của cô Amber Ruffin, người phụ trách chương trình riêng trên NBC, đưa ra nhiều tuyên bố sai hoặc không có bằng chứng, bao gồm khẳng định rằng anh Rittenhouse đã mang một khẩu súng trường vượt qua ranh giới của các tiểu bang. Video đó đã được xem hơn 7.7 triệu lần kể từ ngày 19/11, được những lượt thích của Dân biểu Ilhan Omar (Dân Chủ-Minnesota) tiếp lửa.
Ông Shannon McGregor, một giáo sư tại Trường Báo chí và Truyền thông Hussman tại Đại học North Carolina, Chapel Hill, đã chia sẻ một dòng tweet gọi anh Rittenhouse là “người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng công khai”, một tuyên bố mà không có bằng chứng nào chứng minh điều đó.
Ông Blevins cho biết tình huống này khiến ông nhớ lại những gì đã xảy ra hồi năm 2019, khi một video clip ngắn, được biên tập công phu từ Hoa Thịnh Đốn được giới truyền thông và những người khác phổ biến rộng rãi.
Cậu Nick Sandmann, một học sinh trung học Kentucky, đã ở thủ đô của quốc gia với các bạn cùng lớp. Đoạn clip được sử dụng để nói sai sự thật về việc cậu Sandmann đối đầu với một người Mỹ Bản địa, ông Nathan Phillips, nhưng cảnh quay video xuất hiện sau đó cho thấy tình huống hoàn toàn ngược lại.
Người đăng clip ban đầu chỉ có một lượng nhỏ người theo dõi, nhưng nó đã được lan truyền rộng rãi, ông Blevins lưu ý.
“Mọi người dường như rất háo hức đưa những điều nóng hổi của họ lên mạng xã hội, đó có thể là điều đã xảy ra trong trường hợp này, và sau đó quý vị bỏ lỡ những phần quan trọng của bối cảnh, và nó thực sự có thể gây ra một số thiệt hại,” ông cho hay.
Ông Blevins khuyến khích mọi người nên thận trọng hơn, nhớ lại những gì ông đã làm khi clip này ban đầu xuất hiện. Ông đã chờ đợi, thay vì chia sẻ hoặc đăng về nó, vì biết rằng trước đây đã có tài liệu chưa được kiểm chứng đã được lan truyền rầm rộ nhưng sau đó được chứng minh là không chính xác.
The Epoch Times hiện không thể liên lạc được với CBS. ESPN đã từ chối bình luận. Twitter, CNN, ông Brooks, The Independent, bà Fazio, ông McGregor và cô Omar đã không phúc đáp yêu cầu bình luận.
Ông Zachary Stieber phụ trách mảng tin tức Hoa Kỳ, bao gồm cả tin tức chính trị và các vụ kiện ở Hoa Kỳ. Ông bắt đầu làm việc cho The Epoch Times với vai trò là một phóng viên đưa tin về thành phố New York.
An Nhiên biên dịch