Bảo Nguyên
Đức vừa đóng cửa 3 trong số 6 nhà máy điện hạt nhân, tiến tới chấm dứt hoàn toàn việc sử dụng năng lượng hạt nhân vào năm 2022. Chính phủ Đức tuyên bố bước đi này sẽ không ảnh hưởng đến an ninh năng lượng và mục tiêu chống biến đổi khí hậu quốc gia.
Đức dự định đóng cửa tất cả nhà máy điện hạt nhân vào năm 2022
Hãng thông tấn AP đưa tin, thứ 6 (31/12/2021), Đức đã đóng cửa một nửa trong số 6 nhà máy điện hạt nhân vẫn còn đang hoạt động của nước này.
Quyết định loại bỏ điện hạt nhân và chuyển từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo được đưa ra lần đầu tiên bởi chính phủ của ông Gerhard Schroeder vào năm 2002. Người kế nhiệm ông, bà Angela Merkel, đã từng muốn kéo dài tuổi thọ các nhà máy hạt nhân. Tuy nhiên, sau thảm họa Fukushima ở Nhật Bản vào năm 2011, nữ Thủ tướng Đức khi ấy đã thay đổi quyết định. Bà Merkel đặt mục tiêu năm 2022 là thời hạn cuối cùng để đóng cửa các nhà máy điện hạt nhân tại Đức.
Ba lò phản ứng vừa bị đóng cửa được khởi động lần đầu vào giữa những năm 1980. Chúng đã cung cấp điện cho hàng triệu hộ gia đình Đức trong gần 4 thập kỷ.
Nhà máy điện hạt nhân Brokdorf – 1 trong những nhà máy bị đóng cửa, nằm cách tây bắc Hamburg 40km – đã trở thành tâm điểm của các cuộc biểu tình chống năng lượng hạt nhân sau thảm họa Chernobyl xảy ra năm 1986 ở Liên Xô.
Hai nhà máy còn lại là Grohnde, cách Hannover 40km về phía nam; và Gundremmingen, cách Munich 80km về phía tây.
Ba nhà máy hạt nhân còn lại của Đức – Emsland, Isar và Neckarwestheim – sẽ ngừng hoạt động vào cuối năm 2022.
Ý kiến trái chiều về năng lượng hạt nhân tại châu Âu
Việc chấm dứt sử dụng một nguồn năng lượng sạch và rẻ của Đức diễn ra khi nước này đang phải đối mặt với những mục tiêu khí hậu đầy tham vọng và giá năng lượng tăng vọt.
Một số người ở Đức đã kêu gọi xem xét lại quyết định chấm dứt sử dụng năng lượng hạt nhân. Lý do được nêu ra là các nhà máy điện hạt nhân đang hoạt động tạo ra tương đối ít khí cacbonic. Những người ủng hộ năng lượng nguyên tử cho rằng những nhà máy này có thể giúp Đức đạt được các mục tiêu khí hậu trong việc giảm phát thải khí nhà kính.
Tuy nhiên, trong tuần vừa qua, chính phủ Đức cho biết việc ngừng hoạt động tất cả nhà máy hạt nhân vào năm 2022 và sau đó loại bỏ dần việc sử dụng than vào năm 2030 sẽ không ảnh hưởng đến an ninh năng lượng quốc gia. Việc này cũng không ảnh hưởng đến mục tiêu làm cho nền kinh tế lớn nhất châu Âu trở nên “trung hòa về khí hậu (tức là đạt được lượng khí thải carbon dioxide bằng 0)” vào năm 2045.
Bộ trưởng Kinh tế và Khí hậu Đức, ông Robert Habeck, cho biết: “Bằng việc phát triển mạnh mẽ năng lượng tái tạo và đẩy nhanh mở rộng lưới điện, chúng tôi sẽ chứng minh rằng điều này có thể trở thành sự thực ở Đức”.
Tập trung phát triển điện gió và điện mặt trời, Đức đặt mục tiêu năng lượng tái tạo sẽ cung cấp 80% nhu cầu điện năng trên toàn nước Đức vào năm 2030.
Theo Viện Fraunhofer, các nguồn năng lượng tái tạo đã cung cấp gần 46% sản lượng điện ở Đức vào năm 2021. Than đá, khí đốt tự nhiên và các nhiên liệu hóa thạch khác chiếm gần 41%; trong khi điện hạt nhân cung cấp hơn 13%.
Một số nước láng giềng của Đức đã chấm dứt sử dụng năng lượng hạt nhân hoặc công bố kế hoạch làm như vậy. Tuy nhiên, một số quốc gia khác vẫn tiếp tục sử dụng công nghệ này. Thực tế này làm dấy lên nhiều lo ngại về những bất đồng liên quan đến năng lượng hạt nhân ở châu Âu. Theo Reuters, Pháp và vài nước Đông Âu khác ủng hộ năng lượng hạt nhân vì nguồn năng lượng này ít tạo ra khí thải cacbon. Ngược lại, Tây Ban Nha, Áo, Đan Mạch, Luxembourg và Đức phản đối năng lượng hạt nhân. Trong khi Pháp lên kế hoạch xây dựng các lò phản ứng mới, Đức lại chọn khí tự nhiên làm bước đệm cho đến khi sản xuất đủ năng lượng tái tạo. Cả hai nước đều xếp nguồn năng lượng ưa thích của mình vào loại bền vững.
Nhiều nhóm hoạt động môi trường đã lên tiếng ủng hộ việc đóng cửa nhà máy điện hạt nhân. Tuy vậy, theo họ, năm 2022 vẫn chưa phải là năm kết thúc công nghệ hạt nhân tại Đức. Ông Arne Fellermann, người quản lý nhóm môi trường BUND, phát biểu rằng vẫn còn một vài cơ sở làm giàu uranium tại Đức, chẳng hạn như ở Gronau. Ngoài ra, một lò phản ứng phục vụ nghiên cứu tại Garching vẫn đang sử dụng uranium ở cấp độ vũ khí.
Các vấn đề liên quan đến điện hạt nhân tại Đức
Bộ trưởng Môi trường Đức, bà Steffi Lemke, đã bác bỏ đề xuất rằng một thế hệ nhà máy điện hạt nhân mới và tân tiến hơn có thể khiến nước Đức phải một lần nữa thay đổi hướng đi.
Tuần này, bà Lemke đã nói với hãng truyền thông Funke rằng: “Các nhà máy điện hạt nhân vẫn là các cơ sở có nguy cơ cao và tạo ra chất thải hạt nhân có tính phóng xạ cao”.
Vẫn chưa có quyết định cuối cùng về nơi chứa loại chất thải hạt nhân nguy hiểm nhất được tạo ra từ các nhà máy điện của Đức.
Một số công nhân Đức sẽ mất việc làm do việc đóng cửa các nhà máy hạt nhân. Trong khi đó, công ty cung cấp tiện ích RWE cho biết hơn 2/3 trong số 600 công nhân tại nhà máy điện hạt nhân Gundremmingen của công ty này sẽ tiếp tục tham gia vào các ‘hoạt động vận hành hậu đóng cửa’ cho tới những năm 2030. Các công ty điện hạt nhân sẽ nhận được gần 3 tỷ USD để tiến hành đóng cửa sớm nhà máy của họ.
Công nhân tại các nhà máy điện hạt nhân bị đóng cửa sẽ cần 1 – 2 thập kỷ để tháo dỡ các lò phản ứng. Theo ước tính của công ty E.ON, chi phí tháo dỡ cho một nhà máy hạt nhân là 1,1 tỷ EUR (1,25 tỷ USD). Vào năm 2020, E.ON đã ước tính cần 9,4 tỷ EUR cho giai đoạn sau vận hành hạt nhân, bao gồm việc tháo dỡ cơ sở vật chất, xử lý và làm sạch chất thải phóng xạ.
Bảo Nguyên