Frank Yue
Cầu thủ Enes Kanter Freedom của Boston Celtics hướng mắt nhìn lên trong trận mở màn trên sân nhà của Celtics trước Toronto Raptors tại TD Garden ở Boston vào ngày 22/10/2021. (Ảnh: Maddie Meyer/Getty Images) Hoa Kỳ
Enes Kanter Freedom, vừa là một cầu thủ bóng rổ tự do (free agent) của NBA, vừa là một nhà vận động nhân quyền, người đã lên tiếng nâng cao nhận thức về cách đối xử của Trung Quốc Cộng sản (Trung Cộng) đối với cộng đồng người Duy Ngô Nhĩ, Tây Tạng, Đài Loan, và Hồng Kông, đã được đề cử cho Giải Nobel Hòa bình năm 2022.
Tạp chí Atlantic đã đưa tin hồi tuần trước rằng một nghị viên trong Quốc hội Na Uy đã đưa ra lời đề cử này. Hành động này đã nhận được sự ủng hộ từ 30 người đoạt giải Nobel, cũng như những người có thiện chí trên mạng xã hội.
“Tôi rất vinh dự và thấy mình chưa xứng để nhận đề cử cho Giải Nobel Hòa bình này,” anh Freedom đã viết trên Twitter. “Đôi khi việc giữ vững lập trường còn quan trọng hơn cả khoản lương tiếp theo của quý vị.”
Phần lớn các tin nhắn để lại bên dưới bài đăng của anh là lời chúc mừng, đồng thời mô tả việc anh được đề cử là “rất xứng đáng”.
Hôm 17/02, Thượng nghị sĩ Rick Scott (Cộng Hòa-Florida) đã viết trên Twitter: “Anh Enes là một nhà đấu tranh quả cảm vì quyền con người và quyền tự do cho tất cả mọi người và tôi không thể tự hào hơn khi thấy anh ấy nhận được một đề cử cho giải Nobel này.”
Hôm 16/02, Dân biểu David Valadao (Cộng Hòa-California) cho biết ông tự hào ủng hộ các nỗ lực của anh Freedom trong việc “nâng cao nhận thức về các hành vi vi phạm nhân quyền trên khắp thế giới.”
Anh Freedom đã thẳng thắn lên tiếng về các vấn đề nhân quyền của Trung Quốc, vốn bị kiểm duyệt không ngừng ở nước này. Anh cũng kêu gọi các vận động viên tẩy chay Thế vận hội Olympic Mùa Đông Bắc Kinh 2022, vốn là điều mà Bắc Kinh đã và đang sử dụng như một công cụ tuyên truyền mạnh mẽ để đánh bóng hình ảnh quốc tế của mình.
“Chính quyền Trung Quốc không đại diện cho các giá trị cốt lõi của Olympic về sự xuất sắc, về sự tôn trọng, về tình hữu nghị,” anh Freedom nói trong một cuộc họp báo do ông Scott tổ chức vào tháng Một, khi viện dẫn việc nhà cầm quyền này đang ra sức mở rộng đàn áp ở vùng Tân Cương, Hồng Kông, và Tây Tạng; sự đe dọa của họ đối với Đài Loan; và sự đàn áp của họ bên trong chính Trung Quốc. “Họ là một chế độ độc tài tàn bạo.”
Hôm 18/01, anh Diêu Minh (Yao Ming), một cựu cầu thủ bóng rổ NBA hiện là chủ tịch Hiệp hội Bóng rổ Trung Quốc trực thuộc nhà nước, đã mời anh Freedom đến thăm Trung Quốc để xây dựng “sự hiểu biết toàn diện hơn” về Bắc Kinh.
Ngày hôm sau (19/01), anh Freedom đã hồi đáp trên Twitter bằng nghi vấn, “Anh sẽ cùng tôi đến thăm các Trại Lao động Nô lệ Duy Ngô Nhĩ, Tây Tạng, HK [Hồng Kông] và Đài Loan chứ? … Hãy cho tôi biết nếu ông Tập tán đồng!”
Hôm 10/02, anh Freedom đã được trao đổi tới đội Houston Rockets. Tuy nhiên, bốn ngày sau, đội Rockets đã từ chối anh.
“Điều này thật quá đáng,” ông Bill Browder, người đứng đầu chiến dịch Công lý Magnitsky Toàn cầu, đã viết trên Twitter hôm 13/02. “Anh Enes Kanter Freedom, cầu thủ NBA duy nhất đủ dũng cảm để lên tiếng chống lại những hành vi tàn bạo về nhân quyền của Trung Quốc đã được trao đổi từ đội Celtics qua đội Rockets và sau đó ngay lập tức đã bị từ chối (ví dụ như, bị sa thải). Một tiền lệ tai hại.”
Anh Freedom, người từng lớn lên ở Thổ Nhĩ Kỳ, đã đổi tên thành Enes Kanter Freedom vào ngày 29/11/2021, ngày mà anh đã hoàn thành lễ tuyên thệ nhập tịch để trở thành công dân Hoa Kỳ.
Trái ngược với suy nghĩ thông thường, không có danh sách công khai những người được đề cử của năm hiện tại. Trong khi một số tên tuổi tầm cỡ thỉnh thoảng vẫn bị rò rỉ, danh sách những người được đề cử đủ điều kiện cho giải thưởng của bất kỳ năm nào cũng đều không được công bố (dù là cho công chúng hay cho cá nhân) trong 50 năm nữa — một hạn chế được điều chỉnh bởi quy chế của tổ chức Nobel, theo NobelPrize.org.
Ông Frank Yue là một ký giả tại Canada của The Epoch Times, chuyên đưa tin về các vấn đề Trung Quốc. Ông cũng có bằng Thạc sĩ Ngôn ngữ và Văn học Anh tại Đại học Ngoại Ngữ Thiên Tân, Trung Quốc.
Thanh Tâm biên dịch