20-3-2022
Chiều nay lên phố, tôi bắt gặp hình ảnh một người phụ nữ đang đứng một mình trước Nhà thờ Saint-François cổ kính. Chị đeo một tấm bích chương với những dòng chữ viết bằng tay: “Neutrality, Indifference kills tue – Je suis Ukraine” (Trung lập, sự thờ ơ giết hại – Tôi là người Ukraine).
Trong một buổi chiều thứ bảy mát dịu của ngày cuối Đông, chị đứng đó, im lặng, dòng người hối hả qua lại. Tôi cùng vợ và các con cũng lặng lẽ ngắm chị. Một sự xúc động dâng trào. Cái khẩu hiệu “Je suisUkraine” đã trở nên quá quen thuộc trong những ngày này, từ khi Putin ra lệnh tấn công Ukraine. Nó bắt nguồn từ “Je suis Charlie“ (Tôi là Charlie) sau khi toà soạn của tờ báo châm biếm nổi tiếng của Pháp bị bọn khủng bố Hồi giáo cực đoan tấn công vào ngày 7/1/2015.
“Tôi là người Ukraine” như một lời ủng hộ và chia sẻ cho những nạn nhân người Ukraine, những người đang anh dũng và bất khuất chiến đấu chống lại quân đội xâm lược Nga. Tất cả chúng ta đều là người Ukraine…
Chị là người Thuỵ Sĩ và trên tấm bích chương chị đã bộc lộ rõ quan niệm về thái độ trung lập của Thuỵ Sĩ. Trung lập và thờ ơ, vô cảm sẽ dẫn đến sự giết hại. Giết hại dân lành và tàn phá cả một quốc gia. Đó chính là nỗi lo đáng sợ của nhiều công dân Thuỵ Sĩ trong cuộc chiến tranh này. Họ kêu gọi chính phủ Liên bang phải lên án chính quyền của Putin và trừng phạt nước Nga. Họ kêu gọi chính phủ phải đón nhận những người lánh nạn chiến tranh đến từ Ukraine. Tất cả mọi đảng phái chính trị đều cảm thông với nỗi đau của dân tộc Ukraine.
Tôi nhìn chị và cảm thấy một cảm xúc tự hào khó tả. Người dân xứ này không bao giờ quên nỗi đau của nhân loại.
Cùng vào thời điểm đó, tại Quảng trường Liên bang (Place Fédérale) tại thủ đô Berne, hàng ngàn người Thuỵ Sĩ đang biểu tình ủng hộ nhân dân Ukraine. Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, qua vidéo, phát biểu trực tiếp cảm ơn nhân dân và chính phủ Thuỵ Sĩ đã ủng hộ Ukraine. Ông Ignazio Cassis, Tổng thống Liên bang Thuỵ Sĩ cũng có mặt tại cuộc biểu tình.
Tôi chia tay chị và tự nhủ, chính phủ Thuỵ Sĩ đã và đang có nhiều biện pháp trừng phạt Nga, bất chấp vai trò trung lập chính trị lịch sử.
Cầm tờ báo Le Temps, trong quán cà phê nhỏ, tôi đọc bài viết của ông Ignazio Cassis. Một sự tình cờ ngẫu nhiên, khi chỉ vài phút trước, tôi còn đứng trước người phụ nữ đang một mình bày tỏ thái độ về cuộc chiến tàn khốc tại Ukraine.
Tổng thống Liên bang Thuỵ Sĩ, ông Ignazio Cassis đã viết rằng “Bảo vệ tự do có một cái giá và Thụy Sĩ sẵn sàng chấp nhận nó”.
Trước khi tấn công Ukraine, Putin đã hối thúc Thuỵ Sĩ chọn thái độ ủng hộ Nga. Kết quả đi ngược lại với những gì người Nga hy vọng.
“Tấn công tàn bạo”, “man rợ”, “điên cuồng tàn phá”, Ignazio Cassis đã chọn những từ ngữ rõ ràng và cứng rắn cho bài báo được đăng vào thứ Bảy trên tờ “Le Temps” và tờ “Schweiz am Wochenende”.
Giống như Tổng thống Hoa Kỳ, ông Joe Biden hôm thứ Sáu, đã yêu cầu Tập Cận Bình “chọn bên”, ông Tổng thống Liên bang Thuỵ Sĩ nhận định cuộc xâm lược Ukraine là “cuộc đối đầu giữa sự dân chủ và sự dã man” và nói rằng ông đứng về phía “thế giới tự do”.
Trong bài viết, ông nhắc lại sự bùng nổ của chiến tranh, phản ứng của cộng đồng quốc tế, của Thụy Sĩ và những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra.
Ông chủ yếu nói về “những nỗi đau không thể chịu đựng được” của những người tị nạn Ukraine. Ông cũng đề cập đến nguy cơ lớn về nạn đói đối với người dân của các quốc gia phụ thuộc vào lúa mì và ngũ cốc của Ukraine và Nga.
“Đối với Hội đồng Chính phủ Liên bang, tình hình đã rõ ràng: Thụy Sĩ không thể chịu đựng cuộc chiến này mà không phản ứng, Hội đồng Liên bang không có quyền làm như vậy và phải có lập trường”, ông viết.
Đối mặt với “một sự tàn phá điên rồ”, Thuỵ Sĩ không thể nào chấp nhận ngồi yên vào khoanh tay đứng nhìn, ông Ignazio Cassis khẳng định thái độ của quốc gia này.
Ngay cả khi lập trường đó đồng nghĩa với việc phải gánh chịu những hậu quả nghiêm trọng. Thời gian và mức độ khốc liệt của cuộc chiến sẽ quyết định tác động kinh tế đối với Thụy Sĩ và mọi thứ đều không có gì là chắc chắn.
Tuy nhiên, theo ông Ignazio Cassis, ba điều “có thể xảy ra” và đó không phải là những tin vui: “Chúng ta sẽ đối mặt với lạm phát và giá năng lượng tăng một cách lâu dài và rõ ràng (…) và chúng ta sẽ phải tính đến những tác dụng lâu dài, đặc biệt do sự phụ thuộc vào dầu khí”.
Theo ông Tổng thống, sẽ không có giải pháp “đũa thần” nào cho những gì đang xảy ra.
Ông đã kết luận bài viết “Ngày 24 tháng 2, bộ mặt của thế giới đã thay đổi, và không theo chiều hướng tốt nhất. Chúng ta phải bảo vệ tự do và dân chủ một cách dũng cảm và không mệt mỏi. Điều này có một cái giá. Một cái giá mà Thụy Sĩ đã sẵn sàng chấp nhận”.
Có thể đánh giá một cách khách quan rằng chưa bao giờ quốc gia bé nhỏ và phồn thịnh này lại bày tỏ thái độ đoàn kết dứt khoát với Liên Âu trong vấn đề lên án cuộc xâm lăng Ukraine cũng như các biện pháp chế tài nhắm vào các quan chức Nga và Putin.
Và trong cuộc chiến này, Thuỵ Sĩ lại một lần nữa thể hiện vai trò của một quốc gia có truyền thống nhân đạo khi đón nhận gần 10 ngàn người Ukraine chỉ trong một tuần qua.
Chỉ trong một ngày, 9/3/2022, Ngày quốc gia đoàn kết với Ukraine (Journée nationale de solidarité avec l’Ukraine), tổ chức từ thiện La Chaîne du Bonheur đã quyên góp được hơn 50 triệu quan để viện trợ cho người dân Ukraine.
Trong cuộc chiến bảo vệ chủ quyền quốc gia và những giá trị dân chủ, Ukraine không hề đơn độc khi nhân dân thế giới tự do luôn đồng hành và ủng hộ người dân xứ này.
Trong đó có người dân Thuỵ Sĩ, vì đó là lương tâm và vì “trung lập không đồng nghĩa với thờ ơ, vô cảm”, theo lời của Tổng thống Ignazio Cassis.
Tôi sẽ nhớ mãi lời tuyên bố này…