Ngày 20/3, người đứng đầu bộ phận người tị nạn của Liên Hợp Quốc (UNHCR) tiết lộ, 10 triệu người ở Ukraine, chiếm hơn 1/4 dân số của nước này, hiện đã rời bỏ nhà cửa của họ kể từ khi Nga tiến hành xâm lược quốc gia Đông Âu. Theo UNHCR, Cơ quan phụ trách Người tị nạn LHQ, gần 3,4 triệu người trong số này đã chạy sang các nước láng giềng, phần lớn là tới biên giới Ba Lan.
Ám chỉ về Nga, Trưởng UNHCR Filippo Grandi lên án: “Trong số các trách nhiệm của những người gây ra chiến tranh, ở khắp mọi nơi trên thế giới, là sự đau khổ gây ra cho dân thường, những người buộc phải rời bỏ nhà cửa của họ.”Ông chỉ trích: “Cuộc chiến ở Ukraine tàn khốc đến mức 10 triệu người đã phải chạy trốn, hoặc di tản trong nước hoặc tị nạn ở nước ngoài.”
Hôm 20/3, UNHCR cho hay, 3.389.044 người Ukraine đã phải chạy trốn qua biên giới của nước này kết từ khi Nga bắt đầu tiến hành xâm lược vào ngày 24/2. Theo số liệu cập nhật hôm 19/3, 60.352 người khác đã tham gia vào cuộc di cư này, số lượng gần giống như một ngày trước đó.
Khoảng 90% trong số những người Ukraine rời bỏ nhà cửa của mình là phụ nữ và trẻ em. Theo quy định mới của Ukraine, chính phủ nước này được phép huy động nam giới từ 18 đến 60 tuổi nhập ngũ tham gia chiến đấu và do đó họ không được phép xuất cảnh. UNICEF, cơ quan phụ trách trẻ em của LHQ cho biết, hơn 1,5 triệu trẻ em Ukraine nằm trong số những người đã di tản ra nước ngoài. Vì vậy, cơ quan này cảnh báo rằng những nguy cơ mà các em phải đối mặt như nạn buôn người và bóc lột là “có thật và đang gia tăng”.
Trước đó hôm 16/3, Tổ chức Di cư Quốc tế của LHQ (IOM) cũng thông báo, tính đến ngày 16/3, 162.000 công dân nước thứ ba đã rời khỏi Ukraine sang các quốc gia láng giềng. Trong khi đó, hàng triệu người khác đã rời bỏ nhà cửa của mình nhưng vẫn ở trong biên giới Ukraine.
Sau một cuộc khảo sát của đại diện IOM, LHQ và các cơ quan liên quan nhận định, tính đến thứ Tư (16/3), ước tính khoảng 6,48 triệu người đã phải di tản bên trong Ukraine. Trước khi cuộc chiến Nga-Ukraine nổ ra, dân số của Ukraine tại các khu vực do chính phủ kiểm soát là 37 triệu người.
Các quốc gia láng giềng tiếp nhận người tị nạn Ukraine
Theo số liệu mới nhất của UNHCR, tỷ lệ 6/10 người tị nạn Ukraine, tương đương 2.050.392 người cho đến nay, đã vượt qua biên giới Ba Lan.
Nhiều người trong số họ đi về phía Tây từ Ukraine để đến Ba Lan, Hungary và Slovakia, sau đó tiếp tục di chuyển đến các quốc gia khác nằm trong khu vực biên giới mở Schengen của châu Âu.
UNHCR lưu ý: “Chúng tôi ước tính, một số lượng lớn người [Ukraine] đã di chuyển tiếp tục sang các nước khác.”
Khoảng 527.247 người Ukraine đã đến Romania. Một số lượng lớn trong đó đã vượt qua Moldova, quốc gia nằm giữa Romania và Ukraine, để đến được quốc gia Đông Âu là thành viên EU này.
Phần lớn người Ukraine vượt biên vào Moldova được cho là đã tìm cách đến các quốc gia khác xa hơn ở châu Âu. Biên giới Moldova là biên giới gần nhất với thành phố cảng quan trọng Odessa của Ukraine.
Theo UNHCR, 362.514 người Ukraine đã vượt biên sang Moldova, quốc gia không thuộc EU và là một trong những quốc gia nghèo nhất ở châu Âu. Hầu hết người Ukraine đều quá cảnh qua quốc gia nhỏ bé này, trước khi tiếp tục đi về hướng Tây đến Romania và các quốc gia khác xa hơn.
Tổ chức Bác sĩ không biên giới (MSF) tại điểm giao Palanca, nơi gần thành phố cảng Odessa nhất, cho hay, hàng nghìn người đến đây mỗi ngày. Tổ chức từ thiện y tế này nhận định, phần lớn những người đến đây hiện là những người tị nạn chạy trốn các cuộc tấn công của Nga vào thành phố Mykolaiv, thành phố quan trọng tiếp theo sau Odessa nằm dọc theo bờ Biển Đen. Những người tị nạn này đều mong muốn vượt biên sang các nước khác.
Theo MSF, các tình nguyện viên địa phương “chào đón họ bằng trà và thức ăn, và một số lều để trú ẩn tránh gió”. Tổ chức này báo cáo, những người đàn ông để phụ nữ và trẻ em ở trong ô-tô, còn họ rời khỏi xe đi về phía trước.
Cơ quan tị nạn của LHQ thống kê, số lượng người tị nạn Ukraine vượt biên vào Hungary hiện đã hơn 300.000 người, ở mức 305.518 người. Hungary có 5 đồn biên phòng và một số thị trấn ở biên giới với Ukraine, bao gồm thành phố Zahony, nơi chính quyền địa phương đã chuyển các tòa nhà công cộng thành các trung tâm khẩn cấp dành cho người tị nạn.
Tổng cộng 245.569 người Ukraine đã vượt qua biên giới ngắn nhất của nước này để vào Slovakia, trong khi khoảng 184.563 người tị nạn đã tìm nơi trú ẩn ở Nga kể từ khi cuộc xâm lược bắt đầu. Ngoài ra, UNHCR còn cho biết, từ ngày 21/2 đến 23/2, 50.000 người đã vượt biên vào Nga từ các khu vực Donetsk và Luhansk ở miền Đông Ukraine do phe ly khai thân Nga nắm quyền kiểm soát.
Cũng theo UNHCR, khoảng 2.548 người tị nạn Ukraine đã đi về hướng Bắc đến Belarus.
Gia Huy (Theo SCMP)