Đông Phương
Công dân Đài Loan Lý Minh Triết (Lee Ming-che) vừa mãn hạn tù 5 năm tại Trung Quốc và trở về nước trên chuyến bay sáng ngày 15/4. Ông Lý là một nhà hoạt động dân chủ người Đài Loan, bị Trung Quốc bắt giữ tùy tiện khi đi từ Ma Cao vào Đại lục năm 2017, sau đó bị kết tội “âm mưu lật đổ chính quyền”. Chiều nay, ông nói rằng khổ nạn của gia đình đã qua, nhưng người Trung Quốc vẫn đang bị xâm phạm nhân quyền, hy vọng có một ngày họ được giải thoát.
Ông Lý Minh Triết là nhân viên tổ chức phi chính phủ (NGO) và cựu nhân viên làm việc trong Đảng Dân chủ Tiến bộ của Đài Loan. Ông mất liên lạc sau khi đi từ Ma Cao vào Quảng Đông hôm 19/3/2017. Đến tháng 8 cùng năm, ông bị chính quyền Trung Quốc khởi tố và kết án 5 năm tù với tội “âm mưu lật đổ chính quyền”, tước bỏ quyền lợi chính trị 2 năm. Ông vừa mãn hạn tù và bay về Đài Loan vào sáng nay 15/4.
Vợ của ông Lý Minh Triết, bà Lý Tịnh Du (Lee Ching-yu), cho biết trên Facebook hôm 14/4 rằng, ông sẽ được cách ly như tất cả hành khách nhập cảnh khác và không thể ngay lập tức gặp mặt gia đình bạn bè cũng như giới truyền thông. Bà cho biết có thể sẽ tổ chức một cuộc họp báo sau cách ly.
Vào tháng 12/2018, bà Lý cáo buộc nhà tù Xích Sơn ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc đối xử vô nhân đạo với chồng bà. Do vậy bà bị cấm thăm nom trong 3 tháng. Sau đó, bà đến Mỹ tìm kiếm sự giúp đỡ từ quốc tế và được báo chí quốc tế đưa tin.
Ông Lý: Người Trung Quốc vẫn đang bị xâm phạm nhân quyền, hy vọng có một ngày họ được giải thoát
Sau khi trở về quê nhà, ông Lý thông báo trên Facebook rằng: “Cuối cùng tôi đã trở về Đài Loan”. Ông gửi lời cảm ơn tới tất cả những người trong và ngoài nước, tuy không quen biết nhau nhưng 5 năm qua họ đã quan tâm, lên tiếng và giúp đỡ về trường hợp của ông.
Ông nói: “Nỗi khổ của gia đình tôi đã qua, nhưng ở Trung Quốc vẫn còn không biết bao nhiêu người bị xâm phạm nhân quyền, hy vọng có một ngày họ được giải thoát”. Muốn có tự do phải dựa vào chính mình, giống như người dân Đài Loan đã phải đánh đổi bằng máu và nước mắt để có được tự do, dân chủ và nhân quyền như ngày nay, ông nói thêm. Ông hy vọng người dân Trung Quốc sẽ nhận thức được và học hỏi từ người Đài Loan.
Ông Lý cho biết, hiện giờ vẫn còn rất mệt và khá xa lạ với thế giới, ông không có cảm giác gì về dịch bệnh đang hoành hành. Tuy hiện giờ bị cách ly nhưng ông nói rằng nó ấm áp và khác hoàn toàn so với sự cô lập kinh hoàng ở Trung Quốc.
Đội giải cứu: Ông Lý Minh Triết nhận án oan trong hơn 1.852 ngày
“Đội giải cứu Lý Minh Triết” gồm Tổ chức Ân xá Quốc tế chi nhánh Đài Loan cùng 22 đoàn thể nhân dân khác. Cũng trong hôm nay, đội này đã đưa ra một tuyên bố có tiêu đề “Người Đài Loan muốn tự do, hoan nghênh Lý Minh Triết về nhà” và chỉ ra rằng, ông Lý đã bị giam giữ một cách vô lý trong hơn 1.852 ngày.
Theo bản tuyên bố, ông Lý là người đứng đầu bộ phận thiết kế khóa học của Đại học Cộng đồng Văn Sơn, tham gia vào các tổ chức NGO trong nhiều năm và làm tình nguyện viên cho các nhóm về nhân quyền. “Đội giải cứu Lý Minh Triết” luôn cho rằng ông Lý vô tội, ông chỉ đưa ra bình luận về nhân quyền và xã hội Trung Quốc trên Internet; những hành động như vậy không thể cấu thành phạm tội ở bất kỳ quốc gia bình thường nào.
Đội giải cứu cho biết, khi ở trong tù, ông Lý không được hưởng nhân quyền như tiêu chuẩn quốc tế. Ngoài việc bị ép ăn thức ăn ôi thiu và không được mặc quần áo ấm, ông còn bị hạn chế quyền tiếp cận thông tin. Sau khi dịch bệnh dịu đi, vợ ông từng cố gắng đi thăm chồng 16 lần nhưng đều bị từ chối.
Ông Lý Minh Triết không phải là trường hợp người Đài Loan duy nhất bị mất tích hoặc bị giam giữ tùy tiện ở Trung Quốc. Đội giải cứu cho biết, sẽ tiếp tục kêu gọi các cơ quan chức năng điều tra và lên danh sách một cách có hệ thống để người Đài Loan nắm rõ hơn về tình trạng tự do thân thể và nhân quyền ở quốc gia bên kia eo biển.
Hội đồng Các vấn đề Đại lục của Đài Loan cho biết hôm 15/4 rằng, họ vẫn đang cố gắng hết sức để nắm bắt tình hình và đưa ra những hỗ trợ cần thiết thông qua nhiều kênh khác nhau đối với những người Đài Loan đang ở Trung Quốc.
Văn phòng Tổng thống Đài Loan: Không có tội gì khi truyền bá tư tưởng dân chủ
Trong thời gian ông Lý bị giam giữ tại Trung Quốc, Văn phòng Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc từng tuyên bố nhấn mạnh rằng “không có tội gì khi truyền bá tư tưởng dân chủ!”.
Tuyên bố viết, Lý Minh Triết, một công dân Trung Hoa Dân Quốc, đã bị tòa án Trung Quốc xét xử với tội danh “lật đổ chính quyền” vì ông ấy quan tâm đến sự phát triển của xã hội và dân chủ ở Đại lục, cũng như chia sẻ lý tưởng về dân chủ và tự do, “Chúng tôi không thể chấp nhận [bản án này]”.
Văn phòng Tổng thống cũng cho biết, vụ Lý Minh Triết đã làm tổn hại nghiêm trọng đến quan hệ hai bờ eo biển, đặc biệt là thách thức sự kiên trì và khả năng tưởng tượng của người dân Đài Loan về dân chủ và tự do.
Vào tháng 4/2017, 44 học giả và chuyên gia quốc tế, bao gồm cựu Chủ tịch Viện Hoa Kỳ tại Đài Loan (AIT) Richard Bush, đã đưa ra một lá thư chung yêu cầu chính phủ Trung Quốc mau chóng trả tự do cho ông Lý Minh Triết.
Đông Phương