Văn phòng Thủ tướng Nga cho biết, hôm thứ Năm (5/5) Tổng thống Nga Vladimir Putin đã xin lỗi Thủ tướng Do Thái Naftali Bennett vì những bình luận “bài Do Thái” của Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov. Hồi đầu tuần, ông Lavrov cho biết Hitler có “tổ tiên là người Do Thái”.
Kể từ khi Moscow xâm lược Ukraine vào ngày 24/2, các nhà lãnh đạo Do Thái đã lên án Nga. Ông Putin cho biết “hoạt động quân sự đặc biệt” của ông ở Ukraine là giúp nước láng giềng phi quân sự hóa và “phi phát xít hóa”.
Trong một cuộc phỏng vấn với chương trình truyền hình Ý “Zona Bianca” hôm Chủ nhật (1/5), ông Lavrov được hỏi vì sao Tổng thống Putin lại nói rằng ông ấy đang “phi phát xít hóa” nước láng giềng? trong khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chính là người Do Thái.
Ngoại trưởng Nga trả lời rằng việc tổng thống Ukraine là người Do Thái không mâu thuẫn với “hoạt động quân sự đặc biệt” “phi phát xít hóa” của Nga ở Ukraine.
Ông Lavrov nói: “Nếu trí nhớ của tôi là chính xác thì Hitler cũng là người Do Thái. Những người Do Thái thông minh nói rằng những người bài Do Thái điên cuồng nhất thường là người Do Thái.”
Phát biểu của Ngoại trưởng Nga ngay lập tức làm dấy lên làn sóng phản đối mạnh mẽ từ phía Do Thái. Hôm thứ Hai (2/5), Ngoại trưởng Do Thái Yair Lapid gọi nhận xét của Bộ trưởng Ngoại giao Nga Lavrov là “không thể tha thứ”. Thủ tướng Do Thái Bennett nói: “Những lời nói dối như vậy nhằm đổ lỗi cho chính người Do Thái về tội ác kinh hoàng nhất trong lịch sử. Những tội ác này nhằm vào người Do Thái và miễn trách nhiệm cho những kẻ áp bức họ.”
Trước cuộc điện đàm giữa nhà lãnh đạo Nga và Do Thái hôm thứ Năm (5/5), ngoài việc yêu cầu ông Lavrov xin lỗi về những phát biểu của ông hôm Chủ nhật, Bộ Ngoại giao Do Thái cũng triệu tập Đại sứ Nga tại Do Thái, yêu cầu ông làm rõ những nhận xét của ông Lavrov.
Trong cuộc nói chuyện, Tổng thống Putin và ông Bennett cũng nhấn mạnh “ý nghĩa đặc biệt” của việc Nga và Do Thái tưởng niệm châu Âu vào ngày 9/5 và chiến thắng của Nga trước Đức Quốc xã. Điện Kremlin nhấn mạnh rằng 2 nước đang “cẩn thận giữ gìn sự thật lịch sử của các sự kiện trong năm và tưởng nhớ tất cả những người đã khuất, gồm cả những nạn nhân của cuộc đại thảm sát.”
Điện Kremlin cho biết: “Tổng thống Nga nhắc lại rằng 40% trong số 6 triệu người Do Thái bị tra tấn trong các khu của người Do Thái và trại tập trung, bị Đức Quốc xã giết hại trong các chiến dịch trừng phạt là công dân Liên Xô, và yêu cầu chuyển lời chúc sức khỏe và hạnh phúc đến các cựu binh Israel còn sống. Ngược lại, ông Naftali Bennett cũng chỉ ra đóng góp mang tính quyết định của Hồng quân (Liên Xô) trong chiến thắng chủ nghĩa Quốc xã.”
Văn phòng Thủ tướng Do Thái nói rằng: “Thủ tướng chấp nhận lời xin lỗi của Tổng thống Putin về phát biểu của Ngoại trưởng Lavrov và cảm ơn ông ấy đã làm rõ thái độ của mình với người dân Do Thái và ký ức về vụ đại thảm sát.”
Trước lời xin lỗi của ông Putin, Bộ Ngoại giao Nga đã đưa ra một tuyên bố dài 1,000 từ bảo vệ những nhận xét của Ngoại trưởng Lavrov về Do Thái.
Bản tin của Điện Kremlin không đề cập đến lời xin lỗi. Hôm thứ Ba, Bộ Ngoại giao Nga gọi những nhận xét của Ngoại trưởng Do Thái Yair Lapid là “phản lịch sử” và “giải thích vì sao xét trên bình diện rộng, Chính phủ Do Thái hiện tại lại ủng hộ chế độ tân Quốc xã ở Kyiv.”
Ngoài ra, ông Putin cũng chúc mừng Thủ tướng Bennett nhân Ngày Độc lập lần thứ 74 của Do Thái. Theo thông cáo của Điện Kremlin, 2 nước bày tỏ sự quan tâm chung trong việc phát triển hơn nữa quan hệ hữu nghị giữa Nga và Do Thái, cũng như duy trì các cuộc tiếp xúc có lợi giữa lãnh đạo 2 nước.
Hai nhà lãnh đạo cũng “trao đổi quan điểm sâu sắc về tình hình ở Ukraine,” đặc biệt tập trung vào các vấn đề nhân đạo như sơ tán dân thường khỏi nhà máy thép Azovstal ở thành phố Mariupol, tuyên bố cho biết.
Điện Kremlin tuyên bố: “Quân đội Nga sẵn sàng đảm bảo việc sơ tán dân thường an toàn. Đối với các chiến binh còn lại ở đó, chính quyền Kyiv nên ra lệnh cho họ hạ vũ khí.”
Tờ “The Hill” đưa tin, theo bản dịch tiếng Anh của bài phát biểu trong video của ông Putin, Nga tiếp tục nói rằng nhiệm vụ của họ ở Ukraine là giúp nước này “phi phát xít hóa”.
Tòa đại sứ Nga tại Vương quốc Anh gần đây đã tweet một video với các thẻ bắt đầu bằng “Cự tuyệt chủ nghĩa phát xít” và “Ngăn chặn chủ nghĩa phát xít ở Ukraine.”
Tổng thống Zelensky bác bỏ những tuyên bố về chủ nghĩa Quốc xã ở Ukraine, gọi chúng là vô căn cứ. Ông Zelensky sinh ra trong một gia đình Do Thái, ông nội và anh trai của ông đều tham gia Hồng quân Liên Xô chống phát xít Đức, chỉ có ông nội là sống sót.
Bình Minh