Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus được cho là đã thừa nhận với một chính trị gia cao cấp ở Âu Châu rằng virus gây ra bệnh COVID-19 rất có thể thoát ra từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán. Daily Mail đưa tin rằng ông Tedros đã đưa ra nhận định này khi đề cập đến một tai nạn thảm khốc trong phòng thí nghiệm.
Tiết lộ trên diễn ra sau một báo cáo điều tra của WHO được công bố hồi đầu tháng này, kết luận rằng đại dịch có thể đã bắt đầu tại một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán và các nhà chức trách Trung Quốc đã chặn quyền tiếp cận các dữ liệu quan trọng.
Đồng thời, ông Jeffrey Sachs, lãnh đạo Ủy an COVID-19 của The Lancet, nói rằng ông bị thuyết phục [với giả thuyết] là đại dịch bắt đầu từ một phòng thí nghiệm và rằng SARS-CoV-2 được tạo ra với sự hỗ trợ của công nghệ sinh học Hoa Kỳ.
Ông Sachs đã đưa ra lời thừa nhận gây chấn động trên của mình hồi tuần trước (13-19/06) tại một hội nghị ở Tây Ban Nha, nơi ông nhận được lời mời của cựu thủ tướng Tây Ban Nha José Luís Zapatero.
Lời thừa nhận từ hai trong số các nhà chức trách COVID-19 nổi tiếng nhất thế giới, vốn cũng là những người chuyên môn xoa dịu Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) bấy lâu, là một bước phát triển đáng kể trong việc tìm kiếm nguồn gốc đại dịch.
Đầu năm 2020, ít lâu sau khi đại dịch bắt đầu bùng phát, Tiêu Ba Đào (Xiao Botao), một người tố giác từ Trung Quốc, đã xuất bản một bài báo tuyên bố rằng virus bắt nguồn từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán. Bài báo của người tố giác này đã nhanh chóng bị xóa khỏi mạng internet và một nỗ lực của tất cả các bên nhằm gỡ bỏ và kiểm duyệt ý tưởng về một vụ rò rỉ trong phòng thí nghiệm đã nhanh chóng diễn ra sau đó.
Hai tổ chức đã đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực gỡ bỏ này là Tổ chức Y tế Thế giới và tạp chí y khoa danh giá The Lancet của Anh.
Giám đốc WHO Tedros và tổ chức của ông được biết đến rộng rãi là đã thúc đẩy tuyên truyền của ĐCSTQ, kể cả việc ca ngợi nồng nhiệt Chủ tịch Tập Cận Bình và tuyên bố rằng virus không lây truyền từ người sang người. Ông Tedros cũng dẫn đầu những nỗ lực để “chống lại sự lan truyền của tin đồn và thông tin sai lệch.” Ngoài ra, hai cuộc điều tra riêng biệt của WHO đã mạnh tay bác bỏ giả thuyết rò rỉ trong phòng thí nghiệm.
Về phần mình, The Lancet đã công bố một tuyên bố ác ý đối với bất kỳ ai đoái hoài nhiều tới mức trầm tư rằng virus có thể đã thoát ra từ một phòng thí nghiệm.
Tuyên bố của The Lancet — được công bố trước khi hầu hết người Mỹ biết rằng có một đại dịch lây lan trên toàn cầu — đã được ký bởi một số lãnh đạo nổi tiếng trong lĩnh vực virus học và đặt ra hoàn cảnh cho việc đưa tin của các phương tiện truyền thông chính thống.
Tuyên bố này cũng phục vụ như một lời cảnh báo cho các nhà khoa học khác và các ấn phẩm khoa học trên toàn cầu rằng các cuộc thảo luận về rò rỉ trong phòng thí nghiệm thuộc về phạm vi cấm.
Hầu hết các nghiên cứu về virus học ở thế giới phương Tây được tài trợ thông qua Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia (NIAID), do Tiến sĩ Anthony Fauci đứng đầu — người đã đóng vai trò chính trong việc ngăn chặn bất kỳ cuộc thảo luận nào về giả thuyết rò rỉ phòng thí nghiệm — và ông Jeremy Farrar, Giám đốc Quỹ dược phẩm người Anh, người phụ trách khoản tiền tài trợ trị giá hàng tỷ dollar và có những mối liên hệ lâu dài với người đứng đầu CDC của Trung Quốc, ông Cao Phúc (Gao Fu). Ông Farrar là đồng tác giả của tuyên bố trên tạp chí Lancet.
Biên tập viên của The Lancet, ông Richard Horton, là người nhận được Huy chương Hữu Nghị của ĐCSTQ. Trước khi đại dịch xảy ra, ông đã xuất bản một bài báo hết lời khen ngợi ông Tập và chính quyền Trung Quốc. Ông Horton sau đó đã lên truyền hình nhà nước Trung Quốc, nơi ông ca ngợi các nhà chức trách Trung Quốc, phủ nhận các chính phủ phương Tây và khẳng định những tuyên bố đó, rằng đại dịch có thể đã bắt nguồn từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán là một phần của một “đại dịch thông tin sai lệch.”
Ông Horton cũng thành lập một ủy ban để điều tra “bản chất, nguồn gốc, và cách thức phòng chống các bệnh lây truyền từ động vật.” Việc tập trung vào động vật lây truyền bệnh — hay nguồn gốc tự nhiên — có nghĩa là The Lancet đã xác định trước những gì ủy ban này phải kết luận.
Ông Sachs được bổ nhiệm làm người đứng đầu ủy ban trong khi ông Peter Daszak, chủ tịch của EcoHealth Alliance (Liên minh Sức khỏe Sinh thái), người đã giúp ông Fauci chuyển tiền đóng thuế của người dân Mỹ cho Viện Virus học Vũ Hán, được chỉ định là thành viên của nhóm. Chính những xung đột lợi ích to lớn của ông Daszak, cũng như sự xuất hiện của bằng chứng mới chỉ ra một vụ rò rỉ trong phòng thí nghiệm, đã dẫn đến sự giải tán cuối cùng của Ủy ban Lancet hồi tháng 09/2021.
Tuy nhiên, nhóm đã không công khai bác bỏ câu chuyện về nguồn gốc tự nhiên cho đến tuần trước (13-19/06), khi ông Sachs tham dự một hội nghị ở Madrid, nơi ông đã thừa nhận một cách đáng ngạc nhiên:
“Tôi đã chủ trì Ủy ban COVID của The Lancet trong hai năm. Tôi khá tin tưởng rằng bệnh này đến từ công nghệ sinh học trong phòng thí nghiệm của Hoa Kỳ, không phải từ tự nhiên.”
Tuyên bố của ông Sachs không chỉ có ý nghĩa to lớn vì vai trò chủ tịch Ủy ban Lancet của ông, mà còn — và có lẽ còn hơn thế — bởi vì ông thừa nhận rằng công nghệ sinh học của Hoa Kỳ đã được sử dụng để tạo ra SARS-CoV-2.
Chúng ta đã biết từ lâu về sự hợp tác giữa người được gọi là cha đỡ đầu của các thí nghiệm tăng chức năng, ông Ralph Baric của Đại học North Carolina, và giám đốc của Viện Virus học Vũ Hán, bà Thạch Chính Lệ (Shi Zhengli). Trên thực tế, chính sự tiết lộ về sự hợp tác đó trong một bài báo trên tạp chí Science vào ngày 31/01/2020 đã khiến nhóm của ông Fauci cố gắng che đậy mối liên hệ của NIAID và việc tài trợ của viện này cho phòng thí nghiệm của bà Thạch.
Sự hợp tác của ông Baric và bà Thạch bắt đầu từ năm 2015 khi họ tạo ra một loại virus corona đã được chỉnh sửa để không chỉ có khả năng bám vào tế bào người một cách độc đáo mà còn có thể tái tạo một cách hiệu quả trong phổi người. Mặc dù virus mà họ tạo ra không phải là SARS-CoV-2, nhưng virus này có các thuộc tính mà sau này chúng ta sẽ tìm thấy trong SARS-CoV-2.
Sự hợp tác của họ đã chứng minh rằng bà Thạch đã có được bí quyết kỹ thuật để thực hiện các loại thí nghiệm có thể dẫn đến COVID-19. Ông Baric cũng gửi chuột biến đổi gene có các thụ thể ở phổi người đến phòng thí nghiệm của bà Thạch ở Vũ Hán. Những con chuột này được cấy ghép gene mô phỏng mô phổi người và hoạt động như một nguyên liệu thí nghiệm thay thế cho con người. Chúng được sử dụng để thí nghiệm xem liệu virus mới được tạo ra có thể sao chép và lây lan nhanh chóng giữa người với người hay không.
Việc chuyển đổi từ chuột thí nghiệm bị nhiễm bệnh sang nhân viên phòng thí nghiệm bị nhiễm bệnh không phải là một bước nhảy lớn. Điều này thậm chí còn rõ ràng hơn khi xét đến việc phòng thí nghiệm Vũ Hán đã tiến hành nghiên cứu virus corona trong điều kiện an toàn sinh học cấp độ hai, điều mà ngay cả ông Baric cũng thừa nhận là nguy hiểm, ông cho hay rằng có ít sự giám sát hơn và các ca nhiễm trùng trong phòng thí nghiệm xảy ra thường xuyên hơn ở cấp độ an toàn sinh học số hai so với cấp độ an toàn cao hơn.
Sau khi đại dịch bắt đầu, các nhà chức trách Trung Quốc đã ra lệnh cho các phòng thí nghiệm của họ chuyển công trình nghiên cứu về virus corona sang phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp ba.
Nhưng ngay cả điều đó cũng có thể không đủ bảo vệ chống lại tai nạn an toàn sinh học. Cuối năm ngoái (2021), một nhân viên phòng thí nghiệm ở Đài Loan đã mắc COVID-19 khi xử lý động vật thí nghiệm bị nhiễm bệnh trong phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp ba.
Để nhấn mạnh thêm về sự thay đổi đột ngột từ phía ông Sachs là lớn đến mức độ nào, ông cũng là đồng tác giả của một bài báo trong Kỷ yếu uy tín của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia. Bài báo này kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về thông tin do các tổ chức có trụ sở tại Hoa Kỳ nắm giữ có thể tiết lộ nguồn gốc của đại dịch.
Mặc dù đúng là các nhà chức trách Trung Quốc đã che giấu dữ liệu quan trọng từ phòng thí nghiệm Vũ Hán, cũng như dữ liệu về những bệnh nhân ban đầu, nhưng nhiều câu trả lời về nguồn gốc của đại dịch đã được giữ kín tại Hoa Kỳ bởi các tổ chức như NIH của ông Fauci và NIAID, bởi Cơ quan Quản lý các Dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến (DARPA) của Ngũ Giác Đài, bởi EcoHealth Alliance của ông Daszak, và phòng thí nghiệm của ông Baric, nơi đã cung cấp công nghệ sinh học cho phòng thí nghiệm Vũ Hán.
Các quan sát của ông Sachs nêu bật thêm tầm quan trọng sự bất thường lớn của vị trí phân cắt furin, phần của SARS-CoV-2 khiến virus này trở nên độc hại như vậy. Kể từ khi bắt đầu đại dịch, SARS-CoV-2 là loại virus corona duy nhất có vị trí phân cắt furin. Nhưng ông Sachs giờ đây còn đi xa hơn khi cho thấy rằng vị trí phân cắt furin được chèn vào SARS-CoV-2 có chuỗi acid amin quan trọng giống hệt với chuỗi có trong cơ thể người, điều này cho thấy rõ ràng rằng vị trí này đã được cố tình chèn vào một virus giống virus SARS.
Cuối cùng, ông Sachs cũng đang nêu vấn đề về thỏa thuận hợp tác năm 2018 giữa Viện Virus học Vũ Hán, EcoHealth của ông Daszak, và ông Baric có mục tiêu cụ thể là đưa các vị trí phân cắt furin như vậy vào các loại virus giống SARS.
Thật khó mà tin nổi rằng một loại virus trên dơi đã lưu hành trên khắp Trung Quốc mà không để lại bất cứ dấu vết nào lại đột nhiên bùng phát ở ngay trước cửa một phòng thí nghiệm được biết là đã tạo ra các virus giống COVID. Ông Sachs và ông Tedros dường như đã đi đến cùng một kết luận.
Thực tế rằng hai tổ chức ở trung tâm của nỗ lực thúc đẩy mạnh mẽ câu chuyện về nguồn gốc tự nhiên hiện đã thay đổi hướng đi sẽ tạo động lực đáng kể để rốt cuộc tìm ra ngọn ngành về những gì đã thực sự xảy ra tại phòng thí nghiệm Vũ Hán. Điều này cũng — dù rất muộn màng — minh oan cho Tiêu Ba Đào, người mạo hiểm rất lớn để cố gắng nói cho thế giới biết chủng virus này đến từ đâu.
Minh Ngọc biên dịch