Huyền Anh
Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đang không ngừng phát triển cơ sở hạ tầng và tiếp cận khắp mọi ngõ ngách trên thế giới. ĐCSTQ đã tạo ra một quy trình duy nhất để các quốc gia đồng ý cho PLA tiếp cận các cảng và căn cứ quan trọng thông qua một số phương pháp, bao gồm Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI).
Ví dụ điển hình cho quá trình này là căn cứ chính thức đầu tiên ở nước ngoài – Căn cứ Hải quân Doraleh ở Djibouti, khai trương vào tháng 8/2017.
PLA còn làm gì khác? Bài viết này tập hợp và làm nổi bật một số chi tiết về các địa điểm của PLA ở nước ngoài.
Bài viết sẽ thảo luận về ba loại triển khai tiếp theo của PLA: “vĩnh viễn”, “khi cần thiết” và “đang trong quá trình phát triển”.
Lưu ý: Lực lượng Hỗ trợ Chiến lược (SSF) của PLA chịu trách nhiệm về hệ thống đo lường, theo dõi và điều khiển (TT&C) từ xa cho tất cả các vệ tinh của Trung Quốc có các trạm mặt đất ở nước ngoài đặt tại các quốc gia sau: Argentina, Australia, Brazil, Canada, Chile, Ethiopia, France , Greenland, Kenya, Kiribati, Namibia, Na Uy, Pakistan, Nam Phi, Tây Ban Nha, Thụy Điển và bốn địa điểm ở Nam Cực.
Cơ sở cố định theo khu vực
Mỹ La-tinh
Argentina: PLA vận hành một “trạm theo dõi vệ tinh” ở vùng Patagonia của Argentina gần Neuquén. Địa điểm này là một căn cứ quân sự trên thực tế của PLA dưới sự kiểm soát hoạt động của Lực lượng Hỗ trợ Chiến lược của PLA.
Lực lượng Hỗ trợ Chiến lược chịu trách nhiệm tập trung hóa “các nhiệm vụ và năng lực không gian chiến lược, không gian mạng, điện tử, thông tin, liên lạc và chiến tranh tâm lý của PLA”, bao gồm cả chiến tranh mạng và tín hiệu tình báo. Nói cách khác, trang PLA cũng có thể được sử dụng để chặn liên lạc của các quốc gia, công ty và cá nhân khác.
Một cảnh báo gần đây của chính phủ Hoa Kỳ khẳng định khả năng của PLA trong việc tiến hành các hoạt động không gian mạng, “là một mối đe dọa lớn đối với tài sản không gian mạng của Hoa Kỳ và Đồng minh. Các tác nhân mạng do nhà nước Trung Quốc bảo trợ tích cực nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng, nhân sự và tổ chức chính trị, kinh tế, quân sự, giáo dục và quan trọng của Hoa Kỳ và đồng minh để đánh cắp dữ liệu nhạy cảm, các công nghệ then chốt quan trọng và mới nổi, sở hữu trí tuệ và thông tin nhận dạng cá nhân”. PLA có thể tiến hành các cuộc tấn công mạng khi được chỉ đạo.
Venezuela: PLA có một “cơ sở theo dõi vệ tinh” khác tại Căn cứ Không quân Capitán Manuel Rios ở bang Guárico, bề ngoài là để theo dõi các vệ tinh do Trung Quốc sản xuất mà Venezuela mua. Cơ sở này cũng có thể có các khả năng và nhiệm vụ giống như cơ sở của PLA ở Argentina.
Theo báo cáo của Hội đồng Chính sách Đối ngoại Hoa Kỳ năm 2022 , Tập đoàn quân số 76 của PLA “đã được huấn luyện chung với Lực lượng Đặc nhiệm Venezuela về ngôn ngữ, lặn, bắn tỉa và các hoạt động hạ cánh bằng trực thăng”.
Cuba: PLA được đưa vào ba địa điểm thu thập thông tin tình báo tín hiệu tại Lourdes, Bejucal và Santiago de Cuba. Bejucal cũng được cho là một cơ sở đánh chặn vệ tinh.
Châu phi
Sự hỗ trợ của PLA, đặc biệt là về nhân lực, cho các sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc là lớn nhất so với bất kỳ quốc gia nào trên thế giới và đứng thứ hai về tổng kinh phí (15%). Sự hỗ trợ của PLA đối với các sứ mệnh gìn giữ hòa bình bao gồm các hoạt động triển khai tới Nam Sudan, Lebanon, Mali, Sudan, Cộng hòa Dân chủ Congo, Cộng hòa Trung Phi, Lebanon và Síp.
Theo báo cáo năm 2021 của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ (DOD) “Sự phát triển quân sự và an ninh có sự tham gia của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa” (MSD-PRC)“, vào năm 2020, Trung Quốc cam kết thực hiện vai trò gìn giữ hòa bình lớn hơn ở Sahel và Tây Phi”.
Một hệ quả của việc Trung Quốc tham gia ngày càng nhiều vào các sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc là, mỗi đợt triển khai của PLA lại cung cấp thêm cái nhìn sâu sắc và năng lực tiếp cận những nơi mà ĐCSTQ không có trước khi triển khai.
Namibia: PLA điều hành trạm TT&C Trung Quốc ở Swakopmund, Namibia (Tây Nam Phi), mở cửa vào năm 2001. ĐCSTQ tuyên bố rằng trạm này hỗ trợ chuyến bay không gian có người lái kết hợp với các trạm ở Karachi, Pakistan và Malindi ở Kenya.
Theo báo cáo của tờ Global Security , “Trung tâm Kiểm soát Vệ tinh Tây An của Trung Quốc ở Thiểm Tây vận hành trạm mặt đất Swakopmund. … Nhà ga có 20 nhân viên thường trực trong một giai đoạn nhiệm vụ, trong khi khoảng năm nhân viên ở đó liên tục để bảo trì thiết bị”.
Theo báo cáo của DOD MSD-PRC, “SSF hoạt động theo dõi, đo từ xa và các trạm chỉ huy ở Namibia, Pakistan và Argentina. SSF cũng vận hành các tàu hỗ trợ không gian Yuan Wang theo dõi các vụ phóng vệ tinh và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM)”.
Do đó, trang web Namibia có các nhân viên PLA hỗ trợ các chuyến bay không gian có người lái, theo dõi vệ tinh và phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM).
Kenya: PLA vận hành hỗ trợ chuyến bay không gian có người lái tại nhà ga TT&C ở Malindi, Kenya. Cơ sở này thực hiện các chức năng tương tự như các địa điểm ở Pakistan và Namibia.
Equatorial Guinea (EG): Có rất nhiều tin đồn về thỏa thuận khả thi giữa chính phủ EG và ĐCSTQ về việc cung cấp cho PLA quyền tiếp cận cảng Bata (thủ phủ cũ của EG, thành phố lớn nhất của EG và một trong những cảng biển sâu nhất trong khu vực, từ 16m đến 18m. Dự án BRI đã mở rộng đáng kể tiện ích của cảng và biến cảng Bata trở thành một địa điểm lý tưởng cho Hải quân PLA (PLAN) sử dụng.
Châu Á
Campuchia: Dựa trên tiết lộ ban đầu của tờ The Wall Street Journal vào năm 2019, tờ Washington Post đưa tin vào tháng trước rằng PLA đang “bí mật xây dựng một cơ sở hải quân ở Campuchia để sử dụng độc quyền cho quân đội của mình” trên phần phía bắc của Căn cứ Hải quân Ream. Các cơ sở hải quân và không quân tiềm năng của PLA dọc theo bờ biển cũng đã được xác định . Các nhân viên hải quân Campuchia đi bộ trên cầu cảng ở căn cứ hải quân Ream ở tỉnh Preah Sihanouk trong chuyến tham quan truyền thông do chính phủ tổ chức hôm 26/7/2019. (Ảnh: Tang Chhin Sothy/AFP/Getty Images)
Miến Điện (Myanmar): PLA vận hành các cơ sở thu thập thông tin tình báo (tín hiệu và hàng hải) trên đảo Sittwe và các đảo Coco Lớn và Nhỏ, nằm ở các điểm xung yếu dọc theo các tuyến đường biển giữa Vịnh Bengal và eo biển Malacca.
Lào: PLA có một địa điểm SIGINT bao gồm “Khu vực eo biển từ Biển Đông đến Ấn Độ Dương”.
Pakistan: Một trạm TT&C của Trung Quốc về chuyến bay không gian có người lái nằm gần Karachi, Pakistan. SSF điều hành trang Karachi.
Tajikistan: Tại Tajikistan, các căn cứ của PLA do Cảnh sát Vũ trang Nhân dân làm việc toàn thời gian.
- Căn cứ Shaymak: Vào tháng 10/2021, Quốc hội Tajik đã phê duyệt PLA bắt đầu xây dựng một căn cứ quân sự “tại Tỉnh tự trị Gorno-Badakhshan gần giao lộ của đấu trường biên giới Af-Trung Quốc-Tajik”, gần Hành lang Wakhan.
- Một căn cứ khác của PLA đang được xây dựng hoặc mới hoàn thành gần biên giới Tajikistan với Afghanistan.
Khi cần thiết
Quần đảo Solomon
Thỏa thuận bị rò rỉ giữa Trung Quốc và Quần đảo Solomon cho thấy rằng ĐCSTQ đang khám phá các cách khác nhau để cho phép quân đội của họ tiếp cận. Thỏa thuận hiện tại cho phép PLA tiếp cận các cảng ở Solomons. Thỏa thuận này có thể là sự khởi đầu của một quá trình để cuối cùng cho phép PLA căn cứ.
Pakistan
Căn cứ Không quân Skardu nằm ở Kashmir (POK) do Pakistan chiếm đóng trên vùng đất tranh chấp với Ấn Độ. Các địa điểm triển khai khác của PLAAF bao gồm Gilgit, Chilas, Muzaffarabad ở POK, và Chitral và Mansehra ở Pakistan, mặc dù chúng kém phát triển hơn Skardu.
Sách trắng quốc phòng năm 2019 của Trung Quốc giao nhiệm vụ cho PLA trong việc bảo vệ các tàu chở hàng của Trung Quốc và phát triển “các cơ sở hậu cần ở nước ngoài”. Hiện tại, PLAN dựa vào các cơ sở tại các cảng nước ngoài do các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc sở hữu hoặc điều hành.
Theo một báo cáo nghiên cứu tháng 4 của MIT, “các công ty Trung Quốc sở hữu hoặc vận hành các tài sản thiết bị đầu cuối tại 96 cảng ở 53 quốc gia”, bao gồm các tài sản được liệt kê dưới đây:
- Gwadar, Pakistan: Cảng nước sâu cho phép các tàu lớn và tàu ngầm của PLAN, giống như Djibouti. Các bức ảnh vệ tinh cho thấy một khu phức hợp an ninh cao của PLA đang được xây dựng vào năm 2017 và hoàn thành vào năm 2020.
- Chabahar, Iran: Cảng nước sâu đầu tiên của Iran không nằm trong Vịnh Ba Tư.
- Cảng Jask và Kish, Iran: Địa điểm thu thập thông tin tình báo và địa điểm kiểm soát truy cập đối với hàng hải Vịnh Ả Rập.
- Cảng Hambantota và cảng Colombo, Sri Lanka: Chuyến bay gần đây của lãnh đạo Rajapaksa làm gia tăng sự không chắc chắn về hỗ trợ trong nước, nhưng cuộc khủng hoảng kinh tế có thể tạo điều kiện thuận lợi cho điều đó. Thêm chi tiết tại đây .
Tổ chức hợp tác Thượng Hải
Ngoài các quốc gia riêng lẻ cho phép PLA đặt căn cứ, Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) cung cấp một phương tiện khác để triển khai PLA cho các nước liên minh. SCO là một liên minh chính trị, kinh tế và an ninh Á-Âu . Liên minh này bao gồm các thành viên, quan sát viên và đối tác đối thoại sau:
- Tám quốc gia thành viên: Ấn Độ, Kazakhstan, Trung Quốc, Cộng hòa Kyrgyzstan, Pakistan, Liên bang Nga, Tajikistan và Uzbekistan.
- Bốn quốc gia quan sát viên: Afghanistan, Belarus, Iran và Mông Cổ.
- Sáu đối tác đối thoại: Azerbaijan, Armenia, Campuchia, Nepal, Thổ Nhĩ Kỳ và Sri Lanka.
PLA đã sử dụng SCO để triển khai PLA tới các quốc gia thành viên bằng cách cung cấp hỗ trợ an ninh và các cuộc tập trận chống khủng bố, chống ly khai và chống cực đoan . SCO là một ví dụ về một liên minh đa phương cho phép triển khai các lực lượng quân sự hỗ trợ các nước thành viên.
Trong giai đoạn phát triển
Theo báo cáo hiện tại của DOD MSD-PRC, PLA có thể đang theo đuổi các quốc gia sau đây để có thêm “các cơ sở quân sự để hỗ trợ dự phóng sức mạnh hải quân, trên không, trên không gian mạng và vũ trụ”:
- Châu Á / Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương: Campuchia, Indonesia, Kiribati, Miến Điện, Pakistan, Singapore, Thái Lan, Sri Lanka và Tajikistan.
- Châu Phi: Angola, Kenya và Seychelles.
- Trung Đông: Hoa Kỳ thông báo cho Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất rằng PLA đang xây dựng một khu quân sự trong khu vực do BRI tài trợ của Cảng Khalifa ở Abu Dhabi. UAE đã ra lệnh dừng việc xây dựng.
Các cơ sở ở Biển Đông đang trong quá trình phát triển
PLA có các căn cứ đang hoạt động ở Biển Đông (SCS) và đang xây dựng các căn cứ mới. Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI) tóm tắt sự phát triển của PLA tại Biển Đông: “Trung Quốc có 20 tiền đồn ở Hoàng Sa và 7 ở Trường Sa. Nước này cũng kiểm soát bãi cạn Scarborough, mà nó chiếm giữ vào năm 2012 thông qua sự hiện diện liên tục của lực lượng bảo vệ bờ biển, mặc dù nó chưa xây dựng bất kỳ cơ sở nào trên địa điểm này. Kể từ năm 2013, Trung Quốc đã tham gia vào hoạt động nạo vét và xây dựng đảo nhân tạo chưa từng có ở Trường Sa, tạo ra 3.200 mẫu đất mới, cùng với sự mở rộng đáng kể sự hiện diện của họ ở Hoàng Sa.
AMTI cung cấp danh sách các đảo PLA đã được bồi đắp hoặc đang được xây dựng và bao gồm một liên kết để biết thêm chi tiết (các đảo được đánh dấu được mô tả ngắn gọn bên dưới):
Quần đảo Trường Sa: Rạn san hô Cuarteron, rạn san hô Fiery Cross, rạn san hô Gaven, rạn san hô Hughes, rạn san hô Johnson, đá Vành Khăn và đá ngầm Subi.
Quần đảo Hoàng Sa: Antelope Reef, Bombay Reef, Drummond Island, Duncan Islands, Lincoln Island, Middle Island, Money Island, North Island, North Reef, Ngân hàng quan sát, Pattle Island, Quanfu Island, Robert Island, South Island, South Sand, Tree Island , Đảo Triton, Cát Tây, Đảo Woody và Đảo Yagong.
Cơ sở chiến lược SCS của PLA
Mối quan tâm đặc biệt là các đảo có đường băng và các cơ sở cảng lớn cho PLAAF và PLAN, tương ứng. PLA có bốn hòn đảo trong Biển Đông với đường băng dài 10.000 foot (3.048 m): Đảo Woody (một phần của quần đảo Hoàng Sa), Đá Chữ Thập, Đá Vành Khăn và Đá Subi (cả ba đều thuộc quần đảo Trường Sa).
PLA đã xây dựng một địa điểm SIGINT trên Đảo Rocky trở thành một phần của Đảo Woody bao gồm “khu vực Quần đảo Trường Sa, Philippines và eo biển Malacca”, theo Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ (FAS).
Vào ngày 26/5, một máy bay P-8 của Không quân Úc đã bay trong không phận quốc tế trên Biển Đông gần quần đảo Hoàng Sa khi bị chặn bởi máy bay J-16 của PLAAF (có thể là từ đảo Woody). Trong quá trình đánh chặn, chiếc J-16 đã tiến hành các thao tác nguy hiểm, bao gồm xả đạn và pháo sáng vào động cơ phản lực của P-8, có thể khiến nó bị rơi.
Khi PLA mở rộng địa bàn và ĐCSTQ chỉ đạo PLA trở nên “hung hăng” hơn, cơ hội xảy ra các sự cố nguy hiểm sẽ tăng lên. Có rất nhiều ví dụ về hành vi gây hấn của PLAN, Cảnh sát biển và các tàu phụ trợ chống lại tàu dân sự và hải quân của các nước khác.
Bãi cạn Scarborough: Bãicạn Scarborough là một chuỗi rạn và đá hình tam giác với chu vi 29 dặm và cách đảo Luzon của Philippines 120 hải lý về phía tây (nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines 200 hải lý). Nó không phải là một phần của Trường Sa và Hoàng Sa.
Bãi cạn có tiềm năng trở thành một địa điểm quan trọng để PLA kiểm soát SCS, một phần là do việc đặt các radar và các cảm biến khác ở đó sẽ bao phủ vùng phủ sóng SCS của PLA, tạo điều kiện thuận lợi cho nhận thức tình huống và nhắm mục tiêu vũ khí. Có hình dạng giống như Đá Vành Khăn và Đá ngầm Subi, Bãi cạn Scarborough có thể dễ dàng chuyển đổi thành một hòn đảo quan trọng khác do PLA chiếm đóng với đường băng dài 10.000 foot và một cảng nước sâu. PLA đang chờ cơ hội để biến bãi cạn Scarborough thành căn cứ.
Đại sứ quán Trung Quốc
PLA bổ nhiệm các tùy viên quân sự cho 110 phái đoàn ngoại giao. Các tùy viên quân sự này “đóng vai trò là cố vấn quân sự cho đại sứ, hỗ trợ các mục tiêu chính sách đối ngoại của Bộ Ngoại giao và PLA cũng như thực hiện nhiều nhiệm vụ gắn liền với hợp tác an ninh và quân sự của PLA, bao gồm trao đổi đối tác với nhân viên nước sở tại và nước thứ ba. Các tùy viên quân sự cũng tiến hành thu thập thông tin tình báo bí mật và công khai về quốc gia hoặc khu vực được phân công của họ”, theo báo cáo của DOD.
Mỗi đại sứ quán Trung Quốc trên thực tế là một căn cứ quân sự nhỏ đại diện cho PLA và tạo điều kiện cho PLA tiếp cận mỗi quốc gia. Trong khi cách tiếp cận này hầu như không có gì đặc biệt, một sự cố gần đây tại Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương ở Fiji cho thấy Trung Quốc đã táo bạo một cách bất thường trong việc sử dụng tùy viên.
Lưu ý: Trong bài viết tiếp theo, tác giả sẽ phân tích các dấu hiệu về việc PLA và triển khai bán quân sự và các cơ sở có thể có để đảm bảo thương mại toàn cầu của Trung Quốc không chỉ bị gián đoạn mà còn có khả năng đe dọa thương mại của các nước khác.
Huyền Anh
Theo The Epoch Times