Hôm thứ Sáu (5/8), Trung Quốc tuyên bố ngừng hợp tác với Mỹ trong một số lĩnh vực, bao gồm đối thoại giữa các chỉ huy quân sự cấp cao, để trả đũa cho chuyến thăm Đài Loan trong tuần này của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho biết trong một tuyên bố rằng họ đang tạm dừng các cuộc đàm phán về khí hậu với Hoa Kỳ, với lý do bà Pelosi “coi thường sự phản đối mạnh mẽ và nghiêm khắc của Trung Quốc” trong chuyến thăm Đài Loan.
Bắc Kinh cũng sẽ đình chỉ hợp tác với Washington về hồi hương người di cư bất hợp pháp, hỗ trợ tư pháp và tội phạm xuyên quốc gia, cũng như các biện pháp chống ma túy.
Trung Quốc coi Đài Loan dân chủ là một phần lãnh thổ của mình và đã thề một ngày nào đó sẽ chiếm lấy nó bằng vũ lực nếu cần thiết.
Sau chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi, điều mà Trung Quốc coi là sự leo thang không thể chấp nhận được trong mối quan hệ giữa Washington và các nhà lãnh đạo hiện tại của Đài Loan, Bắc Kinh đã phản ứng bằng những lời đe dọa và các cuộc tập trận quân sự.
Hôm thứ Sáu, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã quyết định trừng phạt Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi và thân nhân để đáp lại các hành động “xấu xa” và “khiêu khích” của bà.
Đây là hành động mới nhất trong một loạt phản ứng về quyết định thăm Đài Loan của bà Pelosi – chuyến thăm cấp cao nhất của một quan chức Mỹ trong 25 năm, bất chấp những cảnh báo lặp đi lặp lại của Trung Quốc.
Trong chuyến thăm của mình, bà Pelosi đã ca ngợi nền dân chủ, thành công kinh tế và hồ sơ nhân quyền của Đài Loan. Bà cũng đã gặp Tổng thống Thái Anh Văn và tổ chức một cuộc họp báo chung.
Đáp lại, Trung Quốc đã bắn tên lửa đạn đạo và triển khai máy bay chiến đấu và tàu chiến vào thứ Năm, khởi động cuộc tập trận quân sự lớn nhất xung quanh Đài Loan.
Hôm thứ Sáu, quân đội Đài Loan cho biết vào lúc 5 giờ chiều, họ đã theo dõi thấy hoạt động của 68 máy bay chiến đấu và 13 tàu chiến của PLA tại các vùng biển xung quanh. Những máy bay và tàu này cũng đã vượt qua đường trung tuyến của eo biển Đài Loan, khiến quân đội của hòn đảo phải điều máy bay phản lực và tàu hải quân, đồng thời triển khai tên lửa, để cảnh báo chúng.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm thứ Sáu (5/8) đã lên án các cuộc tập trận quân sự của Trung Quốc bao vây Đài Loan là “một sự leo thang đáng kể”.
Ông Blinken cho biết “không có lý do biện minh nào” cho các cuộc tập trận do Bắc Kinh phát động nhằm đáp lại chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi.
“Những hành động khiêu khích này là một sự leo thang đáng kể”, ông Blinken nói sau cuộc hội đàm với các ngoại trưởng Đông Nam Á tại Phnom Penh.
Ông Blinken cho biết bước đột phá trong tuần này là nỗ lực mới nhất của Bắc Kinh nhằm thay đổi hiện trạng mong manh đối với Đài Loan.
“Thực tế là, chuyến thăm của bà Chủ tịch diễn ra trong hòa bình. Không có lời biện minh nào cho phản ứng quân sự cực đoan, không cân xứng và leo thang này.”
Ông nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ sẽ không có các hành động kích động khủng hoảng, nhưng sẽ tiếp tục hỗ trợ các đồng minh trong khu vực và tiến hành các hoạt động trung chuyển hàng không và hàng hải tiêu chuẩn qua eo biển Đài Loan.
Ông nói: “Chúng tôi sẽ bay, đi thuyền và hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép.”
Lê Vy