Bình Minh
Gần đây, Trung Quốc và Hoa Kỳ đã công bố một thỏa thuận, về việc kiểm toán các cổ phiếu khái niệm của Trung Quốc. Ngày 30/8, có thông tin rằng vào tháng Chín, Ủy ban Giám sát Kế toán Công ty Đại chúng Hoa Kỳ (PCAOB) đã chuẩn bị bắt đầu xem xét sổ sách kiểm toán của tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ Trung Quốc Alibaba và các công ty khác.
Ngày 30/8 theo Reuters, 3 nguồn tin nói rằng PCAOB đã chọn tiến hành thanh tra kiểm toán đối với ‘gã khổng lồ’ thương mại điện tử Alibaba Group và các công ty Trung Quốc khác được niêm yết tại Hoa Kỳ.
PCAOB có thể thẩm tra các công ty kế toán ở Trung Quốc Đại Lục và Hồng Kông. Điều này có khả năng chấm dứt tranh chấp kéo dài, dẫn đến việc buộc phải hủy niêm yết hơn 200 cổ phiếu khái niệm Trung Quốc tại Hoa Kỳ khỏi các sàn giao dịch chứng khoán Hoa Kỳ.
Cổ phiếu khái niệm Trung Quốc đề cập đến một loạt cổ phiếu của các công ty có thành phần chính là tài sản hoặc doanh thu ở Trung Quốc Đại Lục. Thông thường, một công ty cổ phần khái niệm của Trung Quốc là một cách để một công ty Trung Quốc có được nguồn vốn ở nước ngoài, nhờ vào việc niêm yết ở hải ngoại, với sự đồng ý hoặc làm theo ý của giới chức.
Nguồn tin nói với Reuters, rằng Tập đoàn Alibaba là một trong những công ty Trung Quốc đầu tiên được kiểm toán tại Hồng Kông bởi PCAOB, cơ quan giám sát kiểm toán Hoa Kỳ.
Sau báo cáo của Reuters, cổ phiếu niêm yết tại Mỹ của Alibaba đã giảm gần 3% so với mức tăng 1% trong giao dịch tiền thị trường.
PCAOB là một tổ chức phi lợi nhuận, chịu trách nhiệm giám sát công việc kế toán và kiểm toán của các công ty niêm yết tại Hoa Kỳ.
Nguồn tin cho biết, công ty kế toán của Alibaba Group là PricewaterhouseCoopers (PWC, Phổ Hoa Vĩnh Đạo), cũng được yêu cầu kiểm tra công việc kiểm toán.
Tập đoàn Alibaba được niêm yết tại New York vào năm 2014, là công ty đại chúng lớn nhất trong lịch sử, có giá trị thị trường là 256 tỷ USD vào ngày 29/8. Alibaba trở thành một trong những công ty Trung Quốc lớn nhất được niêm yết tại Hoa Kỳ theo giá trị thị trường.
Tập đoàn Alibaba đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận. Trong khi đó, một phát ngôn viên của PWC cho biết, chính sách của công ty là không bình luận về bất kỳ vấn đề nào của khách hàng.
Một phát ngôn viên của PCAOB cho biết, hội đồng không bình luận gì về cuộc thanh tra. Reuters không thể liên hệ ngay với Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc để đưa ra bình luận ngoài giờ làm việc.
Theo PCAOB, các cơ quan quản lý giám sát việc kiểm toán các công ty đại chúng của Hoa Kỳ sẽ lựa chọn các công ty dựa trên các yếu tố rủi ro, như quy mô và ngành, và không công ty nào sẽ nhận được sự đối xử đặc biệt.
Từ lâu, các nhà quản lý Hoa Kỳ đã yêu cầu quyền truy cập vào sổ sách kiểm toán của các cổ phiếu khái niệm Trung Quốc niêm yết tại Hoa Kỳ, nhưng Bắc Kinh từ chối hợp tác, với lý do lo ngại về “an ninh quốc gia”.
Sau một loạt các vụ án gian lận liên quan đến các công ty Trung Quốc niêm yết tại Hoa Kỳ như Luckin Coffee, và sự xấu đi chung của quan hệ song phương giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, Hoa Kỳ đang thúc giục việc hủy bỏ chế độ kiểm toán đặc biệt đối với các công ty Trung Quốc.
Sau đó trong chính quyền Trump, Quốc hội đã thông qua luật vào năm 2020, yêu cầu hủy bỏ các công ty nước ngoài từ chối tuân thủ các quy định kiểm toán. Luật này đặt ra một mối đe dọa cụ thể đối với các công ty có trụ sở chính tại Trung Quốc Đại Lục và Hồng Kông.
Trong 3 năm, những công ty này đã tuân theo chỉ thị của chính quyền Đảng cộng sản Trung Quốc, từ chối các cuộc kiểm toán của Hoa Kỳ đối với các công ty kế toán có liên quan.
Nếu họ tiếp tục từ chối các cuộc kiểm tra của PCAOB, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) sẽ hủy niêm yết các công ty này vào cuối năm 2022.
Ngày 26/8, SEC thông báo, rằng họ đã đạt được thỏa thuận hợp tác với Ủy ban Điều tiết Chứng khoán và Bộ Tài chính Trung Quốc.
“Thỏa thuận này đánh dấu lần đầu tiên chúng tôi nhận được cam kết chi tiết và cụ thể từ Trung Quốc, rằng họ sẽ cho phép PCAOB tiến hành thanh tra và kiểm toán, đáp ứng các tiêu chuẩn của Hoa Kỳ”, Chủ tịch SEC, ông Gary Gensler, cho biết trong một cuộc điều tra.
Ông Gensler chỉ ra: “Thỏa thuận này chỉ có ý nghĩa nếu PCAOB thực sự có thể tiến hành thanh tra và kiểm tra toàn bộ các công ty kiểm toán Trung Quốc. Nếu không, gần 200 công ty Trung Quốc niêm yết tại Hoa Kỳ sẽ tiếp tục sử dụng các công ty kế toán này và họ sẽ bị cấm, không được giao dịch chứng khoán ở Hoa Kỳ.”
Đến nay, hơn 200 công ty Trung Quốc đã được đưa vào danh sách tạm thời bị hủy niêm yết của SEC, nếu các quan chức Mỹ bị từ chối truy cập vào các báo cáo kiểm toán của họ, gồm Alibaba, KFC, China Southern Airlines và công ty Internet Baidu.
Bắc Kinh đang phải đối mặt với một số vấn đề lớn trong nước, như nền kinh tế suy giảm mạnh trong quý 2 năm 2022 và tăng trưởng hàng năm chậm lại sau chính sách zero COVID phong tỏa nghiêm ngặt trên diện rộng.
Nhưng những rạn nứt đã xuất hiện bên dưới sự hợp tác bề mặt. Trong một tuyên bố vào ngày 26/8, PCAOB nói rằng nếu thỏa thuận được tuân thủ, các cơ quan quản lý của Hoa Kỳ sẽ có toàn quyền truy cập.
Nhưng tuyên bố của Bắc Kinh nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ có được tài liệu thông qua các cơ quan quản lý của Trung Quốc, cũng như tiến hành cuộc phỏng vấn và hỏi đáp với sự tham gia và hỗ trợ của Trung Quốc.
Bình Minh